No Censorship!

افغانستان در رده ی 130، ايران 162 و پاکستان در رده ی 157 قرار دارد

آزادی بيان در افغانستان به مراتب از کشورهای همسايه بهتر است

کابل پرس: آزادی بيان در افغانستان به مراتب از کشورهايی مانند ايران و پاکستان بهتر است. طبق رده بندی سازمان گزارشگران بدون مرز، افغانستان پس از کشور رواندا، در رده 130 آزادی بيان قرار دارد. پاکستان در رده ی 157 و ايران 162. در اين رده بندی وضعيت آزادی بيان در فنلند بهتر از ديگر کشور ها در رده نخست آمده است. کشور کوريای شمالی نيز طبق گزارش اين سازمان بدتيرين شرايط را برای آزادی بيان دارد. اين کشور در رده ی آخر می باشد.  با اينکه افغانستان نسبت به دو کشور همسايه وضعيت بهتری در رابطه با آزادی بيان دارد اما قرار داشتن در رده ی 130 نشان دهنده ی وجود سانسور و محدوديت برای روزنامه نگاران است.

گزارشگران بدون مرز پنجمين جدول رده بندی ساليانه خود از آزادی مطبوعات در جهان را منتشر کرد. در حالي که کشور های سرکوبگر همچنان در جای خود در قعر جدول مانده اند، کشورهای در حال توسعه گاه از کشورهای غربي جلو زده و به بالای جدول صعود کرده اند.

متاسفانه هيچ تغييری درکشور درنده گان آزادی مطبوعات در جهان به وجود نيامده است. روزنامه نگاران کره شمالي ،اريتره ای ، ترکمن ، کوبايي ، برمه ای و يا چيني برای امر اطلاع رساني از جان و آزادی خود هزينه مي پردازند. اين اوضاع به شدت خطرناک است، رهبران اين دول به فوريت بايد انتفاد ات را پذيرفته و به سرکوب منظم و خشونت بار رسانه ها پايان دهند. هر سال کشورهای جديدی از نيمکره جنوبي به رده بالاتری دست مي يابند و در رده های پيشين دولت های اروپايي و امريکا قرار مي گيرند. اين خبر خوبي است که يکبار ديگر نشان مي دهد که حتا اين اگر کشورهايي فقير باشند اما مي توانند به ويژه آزادی بيان را محترم شمارند. بر عکس افول بطئي اما ثابت شرايط در ايالات متحده، فرانسه و جاپان، ما را به شدت نگران کرده است.

سه کشور جهنمي برای آزادی مطبوعات کره شمالي ١٦٨ آخرين رده، ترکمنستان ١٦٧ و اريتره ١٦٦ بازهم بر شدت العمل خود در برابررسانه ها افزوده اند. روزنامه نگار ترکمنستاني اوگلوسپار مرادوف در زندان و در زير شکنجه کشته شد. رئيس جمهور مادام العمر صفرمراد نيازاوف، نشان داد که مي تواند عليه کساني که جرائت مي کنند وی را مورد انتقاد قرار مي دهند به شديدترين خشونت ها متوسل شود. گزارشگران بدون مرز همچنين مراتب نگراني شديد خود را در باره ی وضعيت روزنامه نگاران اريتره ای که بيش از پنج سال است در زندان های مخفي بسر مي برند، اعلام مي دارد. درکره شمالي کيم ايل جونگ قدرتمند همچنان سلطه ی مطلق خود را بر سر مطبوعات کره شمالي حفظ کرده است.

باز هم مثل هميشه کشورهای اروپای شمالي برنده اين مسابقه ی آزادی بيان شدند. هيچ موردی از سانسورو هيچ تهديد و ارعاب و يا اقدام تلافي جويانه ای نه در فنلاند، نه در ايرلند، ونه در اسيلند و هلند شمارش نشده است.

تنزل امريکا و جاپان در رده بندی، فرانسه نيز امتياز از دست داده است

ايالات متحده امريکا (در رده ٥٣) نسبت به سال گذشته ٩ امتيازاز دست داده است، وقتي که در سال ٢٠٠٢ گزارشگران بدون مرز اولين رده بندی ساليانه خود را منتشر کرد، امريکا در هفدهمين جايگاه قرار داشت. مناسبات ميان مطبوعات با دستگاه حاکمه رئيس جمهور بوش، از زماني که وی طرح امنيت ملي را به اجرا گذاشته است و هر روزنامه نگاری که جنگ وی "عليه تروريسم" را مورد سوال قرار دهد، مشکوک تلقي ميکند، کاملا تخريب شده است. حميت دستگاه قضايي فدرال که بر خلاف ٣٣ ايالت متحد، حق ويژه نهان داشتن منبع اطلاعات را به رسميت نمي شناسد، حتا روزنامه نگاراني را که کارشان هيچ ربطي به تروريسم ندارد، را نيز تهديد مي کند. جرج ولف روزنامه نگار و وبلاگ نويس برای عدم پذيرش ارائه بايگاني فيلم های ويدئويي اش به دادگاه به زنداني شد. از سوی ديگر بازداشت بدون اتهام فيلم بردار سوداني شبکه الجزايره از تاريخ ١٣ ژوئن ٢٠٠٢ در پايگاه نظامي گوانتانامو و عکاس اسوشيدتد پرس، بلال حاجي از ١٢ آوريل ٢٠٠٦ در عراق، اين طرازنامه را سنگين تر کرده است.

فرانسه از سال گذشته ٥ رده و ٢٤ رده نسبت به پنج سال پيش عقب نشسته است . تعدد بازرسي های قضايي رسانه ها و تعقيب قضايي روزنامه نگاران دغدغه واقعي ست برای سازمان های صنفي و سنديکا ها در اين کشور. پائيز ٢٠٠٥ به شکل ويژه برای خبرنگاران فرانسوی دشوار بود، تعداد بسياری از آنها در ماجرای خصوصي کردن شرکت کشتي راني جنوب درمنطقه کرس و در جريان تظاهرات خشونت بار ماه نوامبر در حومه های پاريس، مورد تهاجم و تهديد قرار گرفتند.

سيستم محدود سازی کلوپ مطبوعات و برآمد ناسيوناليسم، تهديد برخي از دستاوردهای دمکراتيک، عات نزول ١٤ رده برای جاپان در رده بندی امسال شد. روزنامه نيهون کزيا مورد حمله قرار گرفت و تعدادی از روزنامه نگاران توسط گروهک های راست افراطي مورد تهاجم قرار گرفتند.

نتايج ماجرای کاريکاتور پيامبر اسلام

اولين قرباني اين ماجرا ، دانمارک است ( در رده ١٩) که صدرنشيني خود را به علت تهديدات جدی که عليه صاحبان اثر کاريکاتورهای پيامبر اسلام در پائيز ٢٠٠٥ به عمل آمد، از دست داد. برای اولين بار در طي سالهای اخير ، در اين کشور بسيار مراعات کننده ی آزادی های بنيادين، روزنامه نگاران در اثر تهديدات مرتبط با انجام وظيفه شان تحت حفاظت پليس قرار گرفتند.

سپس يمن (در رده ١٤٩) با از دست دادن ١٣ امتياز به علت دستگيری تعدادی از روزنامه نگاران و توقيف رسانه هايي که کاريکاتور های دانمارکي را منتشر کرده بودند.

در عوض، به جز يمن و عربستان سعودی (در رده ی ١٦١) بقيه کشورهای پيشتاز عربي، صعود قابل توجه ای در جدول رده بندی داشته اند. کويت (در رده ٧٣) جايگاه رهبری دنيای عرب را درست پيش از امارات متحده عربي( در رده ٧٧) و قطر (در رده ٨٠) حفظ کرده است.

جنگ ويرانگر آزادی مطبوعات!

لبنان از رده ی ٥٦ به ١٠٧ تنزل کرده است. مطبوعات لبنان درسال ٢٠٠٥ قرباني بمب گذاری و در سال ٢٠٠٦ حمله ی اسرائيل، از وخامت سياست منطقه ای همچنان رنج مي برند. مطبوعات لبنان که از جمله آزادترين و مجرب ترين مطبوعات دنيای عرب هستند، به جدیت نياز به جوی آرام و تضمين امنيت دارند.

ناتواني دولت خودمختار فلسطين(در رده ١٣٤) در برقراری ثبات در سرزمين های تحت نظارت خود و رفتار اسرائيل در خارج از مرزهای خود به شکل جدی آزادی مطبوعات در خاورميانه را به خطر انداخته است.

وضعيت در سريلانکا نيز کمابيش بدين منوال است. در سال ٢٠٠٢ اين کشور در زمان صلح در رده ی ٥١ قرار داشت، امسال که جنگ ميان شورشيان تامول و نيروهای دولتي آغاز شده است به رده ١٤١ رفته است. ده ها روزنامه نگار تامول در بعد مورد اتهام قرار گرفتنشان از هر دو سوی درگيری به هواداری از طرف مقابل، قرباني خشونت شده اند.

وضعيت آزادی مطبوعات در نپال نسبت به درگيری نظامي که در سالهای اخير کشور را مي لرزند، به شکل مطلوبي تغيير کرده است. " انقلاب دمکراتيک" در آوريل گذشته آزادی های بنيادين را در کشور گسترش داده است. اينگونه بايد شاهد صعود نپال در رده بندی سالهای آينده گزارشگران بدون مرز باشيم.

تغييرات حکومتي نجات بخش

برخي تغييرات در راس حکومت گاهي برای آزادی مطبوعات نجات بخش هستند. هائيتي در پي برکناری جان برنارد آريستيد در سال ٢٠٠٤ در طي دو سال از رده ی ١٢٥ به رده ی ٨٧ رسيده است. اگر چه هنوز تعدادی از پرونده ای قتل روزنامه نگاران بدون مجازات مانده اند، اما از شدت خشونت عليه مطبوعات کاسته شده است.

توگو (در رده ٦٦) در پي مرگ گانسينبه ايادما در فوريه ٢٠٠٥ و به قدرت رسيدن پسرش، و پيشبرد طرح آشتي ملي با مخالفان، تحت حمايت جامعه بين المللي، ٢٩ رده صعود کرده است.

و بالاخره در موريتاني کودتای اوت ٢٠٠٥ به سانسور حاکم برمطبوعات پايان داد. موريتاني از رده ی ١٣٨ به رده ٧٧ صعود کرده است و يکي از مهمترين موارد صعود در اين رده بندی است.

به جز در تونس، بهبود شرايط در افريقای شمالي

شرايط در الجزاير و مراکش بهبود يافته است. در اين دو کشور قدرت های حاکم نسبتا تحمل بيشتری در برابر مطبوعات از خود نشان مي دهند. از سوی ديگر در سال جاری براي اولين بار گزارشگران بدون مرز توانست به ليبي سفر و با مقامات رسمي ديدار کند.

کنار نهادن خطوط قرمز تحميل شده بر مطبوعات توسط دربارشاه مراکش و باز شدن فضا برای راديو و تلويزيون، اجازه داد که مراکش (در رده ٩٧) نسبت به سال گذشته بيست و سه رده صعود کند. با اين حال دو هفته نامه مستقل تل کل و لو ژورنال در سال جاری در پي محکوم شدنشان به اتهام اهانت به پرداخت جريمه های سنگين محکوم شدند.

همچنين الجزاير(در رده ١٢٦) و ليبي (در رده ١٥٢) در حال پيشرفت هستند و به ترتيب سه و ده رده صعود کرده اند. اگر چه در پي پروژه عفو عمومي عبدالعزيز بو تفليقا در سال ٢٠٠٦ روزنامه نگاران الجزايری کمتر مورد حمله قرار گرفته اند. اما هيچ طرح اصلاحي مشخصي برای بهبود وضعيت آزادی مطبوعات پيشنهاد نشده است. در ليبي مقامات قول داده اند دسترسي بهتر به اطلاعات و به ويژه به اينترنت و شبکه ماهواره ای کشورهای عرب و خارجي را فراهم آورند. با اين همه دولت معمر قذافي همچنان صداهای معترض را سرکوب مي کند.

در تونس (در رده ١٤٨) توقيف روزنامه ها، اخراج های و قطع دستمزد از دل مشغولي های روزمره روزنامه نگاران است. برگزاری نشست جهاني برای آزادی گردش اطلاعاتي در نوامبر سال گذشته، مضحکه ای واقعي بود. تعداد بسياری از روزنامه نگاران حاضر در اين نشست به شکل تنگاتنگ و علني از سوی ماموران اطلاعاتي کنترل مي شدند. يک روز پيش از آغاز نشست روزنامه نگار ليبراسيون مورد ضرب و شتم واقع شد و گروهي از تلويزيون بلژيک و فرانسه مورد آزار و تهديد قرار گرفتند.

در ايران، سوريه و عربستان سعودی سرکوب ادامه دارد

اين کشورها سالهاست که درانتهای جدول رده بندی قرار دارند. در عربستان سعودی(در رده ١٦١)، سوريه(در رده ١٥٣) و ايران(در رده ١٦٢) در حالي که مطبوعات مستقل وجود ندارد، رسانه های رسمي فقط ابزار تبليغ حکومتي هستند. قدرت مردان حاکم، کنترل کامل کردش اطلاعات را در دست دارند و خطوط قرمز متعددی را که نبايد از آنها گذشت، ترسيم مي کنند. خودسانسوری بهترين وسيله برای حفظ خود از سوی دست اندرکاران رسانه هاست. از سوی ديگر خبرنگاران خارجي به ندرت موفق به دريافت ويزا مي شوند.

تازه آمدگان در جمع کشورهای رعايت کننده ی آزادی بيان

دو کشور برای اولين بار در ميان بيست کشور صدرنشين جدول قرار گرفته اند. بوليوی (در رده ١٦) اولين کشور نيمکره جنوبي در اين جايگاه است. روزنامه نگاران بوليويايي در سال گذشته از آزادی قابل مقايسه ای با همکارانشان در اطريش و کانادا بهره بردند. با اين حال دوقطبي شدن رو به رشد فشا در ميان رسانه های دولتي و خصوصي، موافقان و مخالفان رئيس جمهور ايو مورالس،مي تواند شرايط را پيچيده کند.

بوسني هرزوگوين (در رده ١٩) صعود بطئي خود را که در بعد از پايان جنگ يوگسلاوی سابق آغاز کرده است ، ادامه مي دهد. اين کشور امروز وضعيت بهتری نسبت به همسايگانش چون يونان(در رده ٣٢) و ايتاليا(در رده ٤٠) که عضو اتحاديه اروپا هستند، دارد.

کشور غنا(در رده ٣٤) نيز در جايگاه مناسبي قرار دارد. در ميان کشورهای آفريقايي چهارمين رده را دارد، پس از سه کشور راس نشين قاره بنين (در رده ٢٣)، نامبيا(در رده ٢٦) و جزيره موريس (در رده ٣٢). رده خود را حفظ کرده است. مطبوعات غنا در شرايط اقتصادی دشواری به سر مي برند اما مشکل تهديد های حکومتي را برای خود حل کرده است.

در آخر پاناما (در رده ٣٩) از محيط سياسي آرام و جدی بهره مي برد که رشد فضای مطبوعات آزاد و فعال آنرا فراهم کرده است. اين کشور در سال گذشته سي رده صعود کرده است.

برای تهيه اين جدول رده بندی، گزارشگران بدون مرز از سازمانهای هميار خود در جهان (١٤ انجمن دفاع از آزادی بيان در ٥ قاره جهان ) از شبکه ١٣٠ نماينده ويژه خود در جهان، روزنامه نگاران ، محققان، حقوقدانان و فعالان حقوق بشر خواسته است که به ٥٠ سوال که نمودار وضعيت آزادی مطبوعات در يک کشوراست، پاسخ دهند. در اين رده بندی ١٦٨ کشور وجود دارد، علت غيبت ديگر کشورها عدم امکان دسترسي به اطلاعات بوده است.

افغانستان در رده ی 130، ايران 162 و پاکستان در رده ی 157 قرار دارد