صفحه نخست > دیدگاه > نهضت روشنفكری در افغانستان

نهضت روشنفكری در افغانستان

عبدالعزيز "عازم"
دوشنبه 23 فبروری 2009

زمان خواندن: (تعداد واژه ها: )

همرسانی

نهضت روشنفكري افغانستان از بطن جامعة رنجديدة افغان برخاسته و از هر جهت يك نهضت خالصاً و قوياً ملي افغاني است.

نهضت روشنفكري افغان بر بنياد تحليل علمي از رويداد‌هاي پيهم قرن بيستم در افغانستان به خصوص رويداد‌هاي سريع‌السير چهار دهة اخير در كشور تنظيم شده و مربوط است به تمام ساكنان وطن واحد مان افغانستان متحد و يك پارچه و غير قابل تجزيه. اين نهضت از هيچكدام جريان سياسي و اجتماعي قبلي بصورت مشخص نماينده‌گي نمي‌كند و با تمام جريانات چپ و راست كه در درازناي سه دهة اخير در وطن ما ظهور و افول كردند، نقادانه و منصفانه برخورد مي‌نمايد.

نهضت روشنفكري افغانستان مفهوم بزرگ و عظيم الشان حقيقت را چراغ پر نور راه خود قرار داده است.

نهضت روشنفكري افغانستان مدرسة پرورش انسانهاي تيپ كاملاً نو و غني از ميراث‌هاي معنوي است كه جوانان اعم از دختران و پسران و ساير فرزندان سالمند اين وطن با شمول درين مدرسه به مردان و زناني تبديل مي‌شوند كه بانگ دشنام و آفرين جهان را می‌شنوند، ولي به آنها رنجه و با غره نمي‌شوند و چون ستاره‌گان مي‌روند و مي‌تابند و از سير خود انحراف نمي‌ورزند.

نهضت روشنفكري افغانستان بر مبناي حقيقت جويي و واقع نگري استوار است، نه به خوشبيني و بدبيني‌هاي بي‌بنياد و ذهنيگرانه.

حقيقت چون آفتاب جهانتاب زمين و زمان را منور مي‌كند و به قلب‌ها حرارت مي‌بخشد. مردم به جز حقيقت به هيچ چيز ديگر نياز مبرم ندارند.

دفع حوايج مادي فوري و ساير نياز‌هاي معنوي مردم اگر در روشنايي حقيقت مرفوع نگردد و در غباري از دروغ و فريب دشمنان وطن در ميان سر و صدا هاي رياكارانه آنها گم شود و اغواگري در آن مشهود باشد، پشيزي ارزش نخواهد داشت.

حقيقت ضامن سعادت، تعالي و وحدت هميشگي و پايدار جامعة آفت زدة ما مي‌باشد.

افغانها هر چيزي داشتند سرزمين پر از نعمت ها، اقليم پر بركت و حيات آفرين، مردم داراي عاليترين سجاياي انساني، موقعيت ممتاز جغرافيايي در قلب آسيا، شريعت بزرگ اسلام در طول چهار ده قرن كه مؤلد تمدنها و دوره‌هاي پرشكوه و پرجلال دانش و بينس انساني بوده، همة اين ارزشهاي والاي مادي و معنوي را اجداد ما به نسل‌هاي قرن بيستم به ميراث گذاشتند.

اما دشمنان جهانخوار در دو سدة اخير بخصوص در سه دهة اخير سدة بيستم به مركز نقل هستي ملت افغان يعني به روح حقيقي جویي و حقيقت پرستي افغانها ضربات مرگبار وارد آوردند و ملت ما را از شناخت حق و جستجوي حقيقت در وجود شان و در پهنة جهان محروم ساختند. روح حقيقت پسندي مردم را كشتند و دروغ و نفاق را بنام هوشياري و استعداد از طرق مختلف به خورد مردم ما دادند.

زنان را كه نيمي از جامعة افغاني است از رشد سالم و آزادي سالم شان محروم نگهداشتند.

خواص ما را گمراه و عوام ما را در معرض بيع و شرا قرار دادند. آن چند حق طلب و حقيقت جوي سوخته دل هم كه در مراحل مختلف حيات جامعة ما ظهور كردند قبل از آنكه بتوانند تخم سالم دانش و بينش ملي و جهاني را در مزرعة تاريخ بپاشند، خود در اثر توطئه ها و دسايس عناصر مزدور و جيره خوار استعمار و استثمار بيگانگان مغرض، پاشان و سر به نيست شدند و يا زنده از صحنة فعال حيات اجتماعي خارج ساخته شدند.

حقيقت جويان عصر ما، مانند اسلاف حق پرست جامعة بشري، وارثان پيامبران اند با اين تفاوت كه وحي به آنها نازل نمي‌شود.

شيوة كار شان در حد خود شان بنابر وارستگي شان از آلوده‌گي‌هاي ننگين بشري و گام گذاشته در جادة انسانيت، به شيوة خاصان حق است. انديشه هاي كوچك شهرت طلبي و مقام پرستي از حريم عقل و ايمان آنها خيلي فاصله دارد.

حقيقت جويان، عاشقان حضرت حق تعالي و عاشقان مستضعفان اند و از راه خدمت به مستضعفان عبادت خالق يكتاي خود را بجا مي‌آورند.

عبادت به جز خدمت خلـق نيست

بــه تسبيح و سجاده و دلق نيست

حقيقت جويان در آغاز اگر اندك هم اند چون از نبض جامعة خود آگاه و بر وجود خود حاكم اند لذا در ميهن خود ايمان آفرين و هستي ساز اند.

ترس و تشويش و دلهره در هستي آنها راه ندارد. آنها علم را بخاطر علم نمي آموزند، هرچه را مي‌آموزند آنرا در متن جامعه پياده مي‌كنند.

بر همه عالم عاشق اند زيرا همه عالم را از ذات حق (ج) مي‌دانند.

عرفان آنها منفعل نيست بلكه فعال و ايجاد گر است.

آزادي حقيقي را خواهان اند نه قشري و اغوا كننده.

عدالت را براي يك قوم يا گروه معين محدود نمي‌سازند. در راه تاْمين عدالت براي همه باشنده‌گان سرزمين واحد شان مي‌رزمند.

اين سه اصل انسانيت يعني (عرفان، آزادي و عدالت) را روز بروز عميق‌تر و دقيق‌تر درك مي‌كنند و در هر سه بعد رو به كمال در حركت اند.

حقيقت جويان يا روشنفكران حقيقي انسانهايي اند كه با اراده و انضباط نيرومند خود‌ها را از سطح بشري به سطح انساني ارتقاْ مي‌دهند.

راهشان روشن است و پيام روشنفكر را با گوش و چشم دل در مي‌يابند.

هموطنان ما عنقريب همه آرمانهاي پاك و انساني شان را در پيام هاي روشنفكران وطن اين حقيقت جويان راستين مي‌يابند.

زنده باد حقيقت!

پرتوان باد روشنفكر!

آنتولوژی شعر شاعران جهان برای هزاره
آنتولوژی شعر شاعران جهان برای هزاره

مجموعه شعر بی نظیر از 125 شاعر شناخته شده ی بین المللی برای مردم هزاره

این کتاب را بخرید

پيام‌ها

  • جناب عازم!

    نوشته شما مرا کمی متعجب نمود، من تا هنوز با واژه روشنفکر افغانی زیاد موافق نیستم؛ که کسی با فکر روشن برای رفاه تمام مردم این کشور بصورت یکسان روشن فکری نماید. هستند تعدادی به خودشان اصطلاح روشنفکری میدهند ولی متاسفانه تنها برای قبیله وتبار خودشان کاری شبه به کاری روشن فکری را انجام میدهند.

    روشنفکری معقوله ی است مربوط به جهان مترقی نه افغانستان و ممالک شبه به آن!

    درکشور ما متاسفانه اززمانه های دور به این سو مشکلات زیادی وجود داشته یک کسی راعی بوده ودیگران هم رعیت او ! به این معنا یک چوپان مصروف زندگی با یک رمه از بزوگوسفندان خودش. این چوپان هرچه دل اش میخواسته، آنرا انجام داده و برای هدایت رمه اش فقط فرمان وضع می نموده تا هنوز ما پیروان همان فرامین استیم.

    امروز با توجه به پیشرفت تعلیم وتربیه وتوسعه تکنالوچی عصرحاضر دیده میشود هنوز ما مشغول آموختن جعل تاریخ استیم، هویت درست مینماییم و بعد هم داروی … .

    شما گفته اید این جمع به اصطلاح روشنفکر با همه ی جریانهای زدخل درقضایا کشور به صورت منصفانه برخورد مینمایید پس امید وارم این کار بتوانید هرچند که نا ممکن به نظر میرسد.

  • مرحمت فرموده اسم ( حقیقت جویان ) را واضح سازید , در ین لحظه که جنگ کما بیش سی سال است دوام دارد , ما به این نتیجه رسیده ایم : که از نهضت ء روشنفکری شما صدای الله هوی خانقاه شور بازار میاید . نشود که باز کدام حزب اسلامی میخواهید درست کنید ؟ . کسی که میخواهد با خدا باشد ضرور نیست که مسلمان باشد . اسلام نتوانسته جلو کشت و کشتار پشتون ها را بگیرد , و یا به معنی دیگر اسلام قدرت افهام و تفهیم به سطح اجنماع امروز را از دست خود داده است , وگرنه از یک قطاعالطریقی مثل ملاعمر امیرالمومینین نمی ساخت . و یا با رضا و مشیت ایزدی هزاران انسان معصوم صفحات شمال کشور تهه تیغ به نام اسلام نمیشد , و یا از کشتن هزاره های شیعه و یا مسلمانان شیعه کشور احساس بهشتی بودن برای پیروان ملا عمر دست نمیداد . دلایل ( نقص در مسلمانی ماست ) کهنه شده است . اگر اشکالی برای شما ها نباشد , ما میخواهیم اول ( افغان ) باشیم . احترام و عزت و ابروی و شهامت ء که یک افغان از هزاران سال داشته و امروز در دنیا دارد , یک مسلمان ندارد . همچنان احزاب چپی که از جان و مال خود برای مردم این کشور گذشته اند , با طلبان و امریکایها و پاکستانی ها دور یک میز هرگز نخواهند نشست . به یاد داشته باشید : هر نهضتی که امروز به افغانستان به وجود میاید , یک دوره شش ماهه عسکری را به جنگ به مقابل طلبان و عسکر ناتو باید برود , چند تا کشته بدهد , بعداء به لین مردم میتواند ایستاده شود ( نه به رهبری مردم ) .امید وارم به سخن رسیده باشید . شخصیت محترمانه شما را با احساسات عمیق وطنپرستانه تان احترام میکنم . صوابی .

  • کلی گویی و شعار نویسی بیشتر از این ندیده بودم. قبل از خواندن مطلب فکر می کردم، مطالبی در مورد نهضت روشنفکری در افغانستان خواهم خواند، اما بدبختانه به کلمات پشت سرهم قطار شده یی برخوردم که در بردارندهء افتخارات واهی یی خود تراشیده، خود ساخته و خود پرداخته یی است، که جز در ورقپاره هایی که نویسنده یی آن را حک می کند و یا در ذهنی که جز خوبی در وجود خود نمی بیند، در جای دیگری وجود خارجی ندارد.
    این کلمات برگرفته از متن را بخوانید:
    "افغانها هر چيزي داشتند سرزمين پر از نعمت ها، اقليم پر بركت و حيات آفرين، مردم داراي عاليترين سجاياي انساني، موقعيت ممتاز جغرافيايي در قلب آسيا، شريعت بزرگ اسلام در طول چهار ده قرن كه مؤلد تمدنها و دوره‌هاي پرشكوه و پرجلال دانش و بينس انساني بوده، همة اين ارزشهاي والاي مادي و معنوي را اجداد ما به نسل‌هاي قرن بيستم به ميراث گذاشتند."

    چند اشتباه در این پراگراف می یابیم؟
    1 - سرزمین پر از نعمت؟ واقعن افغان ها در سرزمینی پر از نعمت به سر می برند؟
    2 - موقعیت ممتاز چغرافیایی در قلب آسیا؟ واقعن چنین است؟ آیا موقعیت پاکستان با همجوار بودن با بحر هند، ممتازتر از موقعیت کشور عزیز من که محاط به خشکه است، نیست؟
    3 - مردم دارای عالیترین سجایای انسانی. در این مورد بعدن سخن می گویم.
    4 - مشکل است که در این مختصر به این بپردازم که آیا فلسفه یا کلام در طول چهارده قرن مولد تمدن ها و دوره های پرشکو و پر جلال دانش و بیشن انسانی بوده است یا شریعت اسلامی؟می دانیم که شریعت قانون است، ناظر بر اعمال و مجموعه یی از کردها و نکردها، باید ها و نباید ها. مثل قانون اساسی. در یک سیستم به صورت کل می شود گفت که شریعت به عنوان بخشی از سیستم حکومتداری اسلامی، مطرح است، اما مولد بودن تمدن ها...؟
    5 - و آخرین نکته اینکه واقعن اجداد ما این ارزش های والای مادی و معنوی را به نسل های قرن بیستم به میراث گذاشتند؟ شاید معنوی تا اندازه یی، اما مادی اش را آقای عازم شما نشان بدهید.
    در این نبشته نکات دیگری نیز قابل بحث است، اما می گذارم آقای عازم را تا با چند کلمه بالا سر و کله بزند و توقع من از ایشان این است تا از کلی گویی و شعار پردازی بگذرند. کاش عنوان دیگری برای نوشته خود انتخاب می کردند.
    به هر حال، در مورد "مردم ما با داشتن عالیترین سجایای انسانی" گفته بودم، بعدتر سخن می گویم. آقای عازم می گوید مردم ما عالیترین سجایای انسانی را دارند. شما می دانید که عالیترین برتر از "عالی" و "عالیتر" است. یعنی اگر دیگران عالی و عالی تر هستند، ما عالیترین سجایا را داریم و حتمن می دانیم که سجایا چی است؟ عالیترین سجایا را داشتن، مقام بزرگی است که نصیب کمتر کس ها در زندگی شده است، اما به لطف کلمه بخشی آقای عازم همه مردم ما عالیترین سجایای انسانی دارند. شاید آقای عازم یک مسئله را حل بسازند: اگر مردم ما عالیترین سجایای دارند، این همه جنایاتی که در طول این همه سال در این کشور به وقوع پیوسته به دست کی انجام گرفته است؟
    حتی اگر جنایات این سال های جنگ را در نظر نگیریم، آیا هیچ جنایت و جرمی در کشور ما صورت نگرفته؟ حتمن گرفته، پس همه مردم سجایای عالیتر انسانی ندارند. افغانستان مثل کشور های دیگر افرادی در آغوش خود دارد که ملت آن را می سازد. در بین این ملت، اشخاصی با عالیترین سجایا نیز می توان یافت (که خداوند زیاد شان کند) و اشخاصی با پست ترین سجایا نیز.
    به هر حال، به سلامت باشید آقای عازم.

  • اقای روشنفکر معاب عازم

    زمانکه دوستان حزبی شما مسلمانان را بخاطر عقاید اسلامی شان ویا به جرم نماز خواندن زنده بگور میکردند ایا انوقت هم شما به جنبش روشنفکری ایمان داشتید؟

    زمانکه حزب کمونیست که شما هم افتخار عضویت وهم پیک بودن با کادر رهبری انها را داشتید سایر احزاب چه راستی و چه چپی را سرکوب میکردند ایا انوقت هم شما روشنفکر بودید واز دید روشنفکرانه به این قضایا مینگرستید؟

    اگر جوابتان بله است چه وقت؟ اگر جواب تان نه است پس ناحق وقت تانرا به اراجیف نویسی سپری نکنید. پای تان لب گور است وبهتر است که عبادت کنید واز خداوند منان بخواهید که گناهان گذشته تانرا ببخشد.

    این را اطمینان داشته باشید که بااین نوشته ها کسی به شما کدام مقام نمیدهد زیرا امریکاییان میدانند که شما وامثال تان باطله دانی های کاجی بی هستید واگر هم اطمینان کنند بازهم شما از سن تان گذشته است وبه درد هیچ کاری نمیخورید! بهتر است که به عوض این نوشته ها روزانه یک الحمد وچهار قل هوالله را خوانده بالای خود ونواسه های تان چف کنید وسیاست را بگزارید برای دیگران.

    تشکر

  • سلام به هم میهنان و آقای عبدالعزیز"عازم" ! ندانستم حقیقت یعنی چی ؟ و هچمچنان روشن فکر یعنی کی ؟ در حقیقت من ازین گفتار مرموز , حقیقت و نهضت روشنفکران را نفهمیدم , زیرا نهضتی که خود را بحق و حقیقت منسوب نماید , مستحق تر است تا با حق نزدیکتر باشد . که میتواند ازین حقیقت انکار کند که حق خدا و حقیقت اسلام عزیز است . جنابشان ترسیده و لرزیده بدان اشاره فرمودند و خدمت خلق را عبادت تلقی نموده اصل قرار دادند و بنا های مستحکم دین را فرع آن ساختند . در حالیکه خدمت بخلق خدا جزو این حقیقت بزرگ است .
    کدام حقیقت جویان عصر شما مانند اسلاف حق پرست جامعه بشری وارثان پیامبران بوده اند که بدان ها وحی نازل شده که به وارثان پیامبران شما وحی نازل نمیشود . روشن فکری را اگر خدا نا شناسی می پندارید , من با آن سخت مخالفم و اگراز نام زیبای اسلام شرم دارید مخالف ترم , حق و حقیقت را بجز اسلام تلاش نمودن خرد صاحب خردان را زیر سوال قرار میدهد .اسلام یک نظام قوی و راه و روش خاص الهی است , اما مسلمین پیرو آن نظام بوده که البته غلطی و کج روی کسانیکه ماسک اسلام پوشیده بودند نمایندگی از تاریکی اسلام نمی کند .آنها خود منحرفین و در صفینه جهل نشستگانند با دو انگشت سیاه آنان نمی توان افتاب هدایت و حقیقت را پوشانید . بنظر من بعد ازین کسی نمیتواند یا با مخالفت از اسلام و یا با ماسک اسلام مسلمانان را فریب دهند . با احترام خلیل الله انصاری

    • افغانملتی عربی نوشته کرده یا پارسی

      کاملاَ

      خالصاَ

      قویاَ

      تیپ (شکل نمونه قسمی نوع)

      مدرسهَ

      دفع حوایج (رفع حوایج خوبتر بود)

      عاجل وردک وزیر بی فرهنگ را خبر کنید

Kamran Mir Hazar Youtube Channel
حقوق بشر، مردم بومی، ملت های بدون دولت، تکنولوژی، ادبیات، بررسی کتاب، تاریخ، فلسفه، پارادایم و رفاه
سابسکرایب

تازه ترین ها

اعتراض

ملیت ها | هزاره | تاجیک | اوزبیک | تورکمن | هندو و سیک | قرقیز | نورستانی | بلوچ | پشتون/افغان | عرب/سادات

جستجو در کابل پرس