6 دسامبر 2013, 17:09, توسط هر كسي كو دور ماند از اصل خويش
هر كسي كو دور ماند از اصل خويش ***** باز جويد روزگار وصل خويش
در سال ١٩٩١ میلادى امپراطورى شوروى که احتمالآ بیشتر از پنجاه در صد آنرا خلق هاى تورک تبار مانند اوزبیک ها, تورکمن ها, آذرى ها, قرقزها, قزاق ها, تاتار ها, باشقرت ها, مسقتى ها, یاقوت ها, قره قلپاق ها, تایمنى ها, چیچن ها, ابخازى ها, آلتاى ها و ده ها گروپ هاى اتنیکى دیگر ترکتبار که ذکر نام همه آنها ایجاب مطالعه دقیقتر را مینماید, سقوط کرد.
با فروپاشى شوروى در خرابه هاى آن پانزده دولت مستقل بنا گردیده و در داخل دولت فدراسیون روسیه نیز خلق هاى متعدد و مختلف اتنیکى به خودارادیت هاى واقعى اما نسبى نایل آمدند.
فضاى نوین که آزادى هاى جدى سیاسى را در قبال داشت, باعث گردید تا خلق هاى استبداد زده به خاطر احراز جایگاه مناسب در جامعه از هم پاشىده شوروى سابق متوجه خودشناسى و احیاى تاریخ و فرهنگ سرکوب شده خود گریدند.
اقوام ترکتبار این سرزمین به مثابه “سوپر اتنوس” که در گذشته گردانندگان تاریخ این مرز و بوم بوده با تدوىر کنگره ها, کنفرانس ها, جمعیت هاى فرهنگى و مجامع علمى مشغول تحقیقات٬ تجسس و بازپخش کردن داشته هاى خود هستند.
بنده بعداز مطالعه و مشاهده بعضى از نشرات ایشان به این علاقمند شدم که ترجمه و تفسیر برخى از مسائل به خاطر آگاهى هرچه بیشتر طرفداران تاریخ واقعى تورک ها بى فایده نخواهد بود. با وجودیکه بعضى از مطالب ناقص ویا تفاوت هایى با منابع دیگر دارد, ولى براى معلومات عمومى موثر خواهد بود.
در ابتدا مواد مورد نظر من مطلب منتشره ىوتوپ تحت نام (تارىخ بزرگ تورک ها) است.
درینجا نویسنده این مطلب٬ تورک ها را چنین تقسیم بندى میکند:
این بود ترجمه آنچه که شما در تابلو مشاهده میکنید. اذعان نمایم که این یک ترجمه مسلکى به ارتباط نامهاى اقوام نیست و از دوستان مسلکى خواهشمندم که مرا از وجود نواقصات تبرئه نمایند.
ملاحظات من درین تقسیم بندى اینست که اولآ این تقسیم بندى ناقص است. زیرا که گروپ ها و شاخه های اقوام تورک به مراتب بیشتر از آن است. ثانیآ بعضى نقاط آن با منابع دیگر در تقابل قرار دارد, ثالثآ در تلفظ بعضى از نامها با اصل آن تفاوت هایى وجود دارد. دیگر اینکه به نظر بنده تاتارها در تقسیمبندى باید با اوزبیک ها در یک کتگورى بیاید. چونکه در امپراطورى “آلتن اورده” توخته میش خان, تاتار ها و اوزبیک ها از لحاظ قومى متفاوت نبودند. تاتار به معنى پیشقراول جنگ است که در آن زمان قسمتى از مردم تورک تحت قلمرو توخته میش خان به آن مسمى گردید و بخش دیگر همان مردم بعداز سقوط امپراطورى آلتن اورده توسط امیر تیمور, تحت قلمرو “اوزى بیگ خان” قرار گرفتند که آنرا اوزبیک نامیدند. “اوزى بیگ خان” و “جانى بیگ خان” دو تن از حکمروایان امپراطورى “آلتن اورده” بودند که در زمان حکمروائى اوزى بیگ خان امپراطورى آلتن اورده رونق یافت اما به دوران جانى بیگ خان, این امپراطورى به بحران مواجه شد.
به همه حال این معلومات ها که از طرف شخصیت هاى فرهنگى تورک زبان جامعه فدراسیون روسیه ویا دیگر دولت هاى تازه به استقلال رسیده تورکتبار انتشار مى یابد, حایز اهمیت زیاد بوده و براى احیاى خودشناسى تاریخى و فرهنگى خلق تورک نقش منقلب کننده را بازى میکند.
هر كسي كو دور ماند از اصل خويش ***** باز جويد روزگار وصل خويش
در سال ١٩٩١ میلادى امپراطورى شوروى که احتمالآ بیشتر از پنجاه در صد آنرا خلق هاى تورک تبار مانند اوزبیک ها, تورکمن ها, آذرى ها, قرقزها, قزاق ها, تاتار ها, باشقرت ها, مسقتى ها, یاقوت ها, قره قلپاق ها, تایمنى ها, چیچن ها, ابخازى ها, آلتاى ها و ده ها گروپ هاى اتنیکى دیگر ترکتبار که ذکر نام همه آنها ایجاب مطالعه دقیقتر را مینماید, سقوط کرد.
با فروپاشى شوروى در خرابه هاى آن پانزده دولت مستقل بنا گردیده و در داخل دولت فدراسیون روسیه نیز خلق هاى متعدد و مختلف اتنیکى به خودارادیت هاى واقعى اما نسبى نایل آمدند.
فضاى نوین که آزادى هاى جدى سیاسى را در قبال داشت, باعث گردید تا خلق هاى استبداد زده به خاطر احراز جایگاه مناسب در جامعه از هم پاشىده شوروى سابق متوجه خودشناسى و احیاى تاریخ و فرهنگ سرکوب شده خود گریدند.
اقوام ترکتبار این سرزمین به مثابه “سوپر اتنوس” که در گذشته گردانندگان تاریخ این مرز و بوم بوده با تدوىر کنگره ها, کنفرانس ها, جمعیت هاى فرهنگى و مجامع علمى مشغول تحقیقات٬ تجسس و بازپخش کردن داشته هاى خود هستند.
بنده بعداز مطالعه و مشاهده بعضى از نشرات ایشان به این علاقمند شدم که ترجمه و تفسیر برخى از مسائل به خاطر آگاهى هرچه بیشتر طرفداران تاریخ واقعى تورک ها بى فایده نخواهد بود. با وجودیکه بعضى از مطالب ناقص ویا تفاوت هایى با منابع دیگر دارد, ولى براى معلومات عمومى موثر خواهد بود.
در ابتدا مواد مورد نظر من مطلب منتشره ىوتوپ تحت نام (تارىخ بزرگ تورک ها) است.
درینجا نویسنده این مطلب٬ تورک ها را چنین تقسیم بندى میکند:
الف – قرلوق ها;
١- ازبیک ها,
٢- اویغور ها.
ب – قپچاق ها;
١- قزاق ها,
٢- قرقز ها,
٣- تاتار ها,
٤ – چوواش ها,
٥ – قریم ها (تاتار هاى قریم),
٦ – قره چایها,
٧ – قره قلپاق ها,
٨ – قریمچى ها,
٩ – توفه ها,
١٠ – هاکس ها (خاکس ها),
١١ – باشقرت ها,
١٢ – یاقوت ها,
١٣- قومق ها,
١٤ – ناگى ها (نوگى ها),
١٥ – بلکار ها (بلغار ها),
١٦ – المى ها (آلمى ها),
١٧ – تووه ها,
١٨- شور ها (شار ها),
١٩ – دولگان ها,
ج – اغوزها;
١ – تورک هاى عثمانى,
٢ – آذربایجانى ها,
٣ – تورکمن ها,
٤ – گاگاوزها,
٥ – قشقایى ها,
٦ – اوروم ها,
٧ – سالر ها.
این بود ترجمه آنچه که شما در تابلو مشاهده میکنید. اذعان نمایم که این یک ترجمه مسلکى به ارتباط نامهاى اقوام نیست و از دوستان مسلکى خواهشمندم که مرا از وجود نواقصات تبرئه نمایند.
ملاحظات من درین تقسیم بندى اینست که اولآ این تقسیم بندى ناقص است. زیرا که گروپ ها و شاخه های اقوام تورک به مراتب بیشتر از آن است. ثانیآ بعضى نقاط آن با منابع دیگر در تقابل قرار دارد, ثالثآ در تلفظ بعضى از نامها با اصل آن تفاوت هایى وجود دارد. دیگر اینکه به نظر بنده تاتارها در تقسیمبندى باید با اوزبیک ها در یک کتگورى بیاید. چونکه در امپراطورى “آلتن اورده” توخته میش خان, تاتار ها و اوزبیک ها از لحاظ قومى متفاوت نبودند. تاتار به معنى پیشقراول جنگ است که در آن زمان قسمتى از مردم تورک تحت قلمرو توخته میش خان به آن مسمى گردید و بخش دیگر همان مردم بعداز سقوط امپراطورى آلتن اورده توسط امیر تیمور, تحت قلمرو “اوزى بیگ خان” قرار گرفتند که آنرا اوزبیک نامیدند. “اوزى بیگ خان” و “جانى بیگ خان” دو تن از حکمروایان امپراطورى “آلتن اورده” بودند که در زمان حکمروائى اوزى بیگ خان امپراطورى آلتن اورده رونق یافت اما به دوران جانى بیگ خان, این امپراطورى به بحران مواجه شد.
به همه حال این معلومات ها که از طرف شخصیت هاى فرهنگى تورک زبان جامعه فدراسیون روسیه ویا دیگر دولت هاى تازه به استقلال رسیده تورکتبار انتشار مى یابد, حایز اهمیت زیاد بوده و براى احیاى خودشناسى تاریخى و فرهنگى خلق تورک نقش منقلب کننده را بازى میکند.
با احترام
ختم قسمت اول
ادامه دارد
داکتر همت فارىابى