هزارگی یک گویش فارسی است. هزارگی یک زبان مستقل نیست. اگر چه مرز زبان ها و گویش ها بسیار روشن نیست و این بیشتر یک بحث زبان شناسی و علمی است.
تنها زبان هزاره ها نیست که آنها را به یک قوم منحصر به فرد در آورده است. هر قوم باید چیزهایی زیادی داشته باشد که به مرحله تکامل قومی رسیده باشد و بتواند مرز قومیت خود را سایر اقوام بشری را حفظ کند. مثلا در تشکیل قوم پشتون زبان پشتون نقش محوری داشته است. همچنان است گویش هزارگی برای هزاره ها. نقش گویش هزارگی آن قدر مهم است که اساسا در بسیاری از جاهای افغانستان، تفاوت یک فارسی زبان با یک هزاره، تنها گویش شان است.
گویش هزارگی و حفظ آن برای هویت قومی هزاره از آن جهت مهم است که بقیه فرهنگ هزاره ها، مشابهت زیادی با سایر فارسی زبانهای افغانستان دارد.
همچنان گویش هزارگی، از لحاظ زبانشناشی برای زبان فارسی فوق العاده مهم است چون گویش هزارگی بیشترین خصوصیات فارسی قرن چهارم و پنجم میلادی را در خود حفظ کرده است. مثلا هزاره ها به جای لاندی، قدید می گویند. قدید یعنی گوشتی که در افتاب خشک می کنند تا در زمستان استفاده کنند که بقیه دری زبانها آن را لاندی می گویند که اساسا یک کلمه ای پشتو است. مولانا در مثنوی معنوی، از کلمه ای قدید استفاده کرده است، همان کلمه ای امروز هزاره ها استفاده می کنند.
من اصلا سخنان اقای میرهزار را قبول ندارم که هزارگی یک زبان است. این ادعا اولین بار توسط هزاره های پاکستان مطرح شد. این ادعا پایه ای علمی چندان محکمی ندارد گرچند در مواردی درج شده است.
البته اکثریت مطلق هزاره ها خود را فارسی زبان می دانند. اسناد به جا مانده از صدها سال به دین سو در هزارجان نشان می دهد که همه به زبان فارسی می نوشته اند. تمام فولکلور غنی هزارگی به زبان فارسی است. شاهنامه ، حافظ، سعدی و ... از صدها سال به دین سو در مساجد و خانه های هزارجات خوانده می شده است. نوروز، چهار شنبه سوری، یلدا و ... در میان هزاره ها نشان از آن می دهد که زبان اینها فارسی بوده است و چهار چوکات فرهنگ شان را قرنها است که زبان فارسی تشکیل می دهد.
هزارگی یک گویش فارسی است. هزارگی یک زبان مستقل نیست. اگر چه مرز زبان ها و گویش ها بسیار روشن نیست و این بیشتر یک بحث زبان شناسی و علمی است.
تنها زبان هزاره ها نیست که آنها را به یک قوم منحصر به فرد در آورده است. هر قوم باید چیزهایی زیادی داشته باشد که به مرحله تکامل قومی رسیده باشد و بتواند مرز قومیت خود را سایر اقوام بشری را حفظ کند. مثلا در تشکیل قوم پشتون زبان پشتون نقش محوری داشته است. همچنان است گویش هزارگی برای هزاره ها. نقش گویش هزارگی آن قدر مهم است که اساسا در بسیاری از جاهای افغانستان، تفاوت یک فارسی زبان با یک هزاره، تنها گویش شان است.
گویش هزارگی و حفظ آن برای هویت قومی هزاره از آن جهت مهم است که بقیه فرهنگ هزاره ها، مشابهت زیادی با سایر فارسی زبانهای افغانستان دارد.
همچنان گویش هزارگی، از لحاظ زبانشناشی برای زبان فارسی فوق العاده مهم است چون گویش هزارگی بیشترین خصوصیات فارسی قرن چهارم و پنجم میلادی را در خود حفظ کرده است. مثلا هزاره ها به جای لاندی، قدید می گویند. قدید یعنی گوشتی که در افتاب خشک می کنند تا در زمستان استفاده کنند که بقیه دری زبانها آن را لاندی می گویند که اساسا یک کلمه ای پشتو است. مولانا در مثنوی معنوی، از کلمه ای قدید استفاده کرده است، همان کلمه ای امروز هزاره ها استفاده می کنند.
من اصلا سخنان اقای میرهزار را قبول ندارم که هزارگی یک زبان است. این ادعا اولین بار توسط هزاره های پاکستان مطرح شد. این ادعا پایه ای علمی چندان محکمی ندارد گرچند در مواردی درج شده است.
البته اکثریت مطلق هزاره ها خود را فارسی زبان می دانند. اسناد به جا مانده از صدها سال به دین سو در هزارجان نشان می دهد که همه به زبان فارسی می نوشته اند. تمام فولکلور غنی هزارگی به زبان فارسی است. شاهنامه ، حافظ، سعدی و ... از صدها سال به دین سو در مساجد و خانه های هزارجات خوانده می شده است. نوروز، چهار شنبه سوری، یلدا و ... در میان هزاره ها نشان از آن می دهد که زبان اینها فارسی بوده است و چهار چوکات فرهنگ شان را قرنها است که زبان فارسی تشکیل می دهد.