اختریاب ایرانی که هم اکنون در موزه هنرهای متروپولیتن نیویورک آمریکا نگهداری میشود.
ستاره یاب ایرانی وابسته به سده هجدهم میلادی که سازنده آن ایرانیان بوده اند. رویه گرد کوچکتر دارای ۱۳میخچه یا پیکانک کمانی ریخت است. سو و اشاره پیکانکها، جایگاه درخشان ترین و روشن ترین اخترها را نشان میدهند. نام اخترها در پایین هر پیکانک کنده کاری شده است. رویه گرد بزرگتر با شیارهای هماهنگ نگاشته شده است.
دستگاه و رویه گرد و چرخی فلزی است که از جنس برنز یا برنج و یا از آهن وفولاد و یا تخته بگونه بسیار ژرف بین و استوار و زیبا ساخته شده و برای پژوهشها و سنجش کارهای اخترشناسی مانند پیدا کردن افراشتگی و زاویه آفتاب، جای ستارگان و اباخترها و بخش آسمانها و به دست آوردن بلندای و پهنای جغرافیایی جای در همه ی هنگام شبانه روز و فصلهای گوناگون سال بکار برده میشود. همچنین برای بدست آوردن بلندی کوهها و پهنای رودخانه ها و دیگر پیامدهای زیسگاهی زمین و برگزیدن ساعت برآمدن و تابیدن و شامگاه و فروشد یکایک ستارگان ثابت و سیاراتی که نام آنها بر شبکه استرلاب نقش بسته نیز باره بکارگیری میشود. با نگرش به این درستی که در هنگام بکارگیری از دستگاه هیچ نیازی جهت بکار بردن و دانستن فرمولهای ریاضی نیست. مانند خط کش سنجشی که بدست مهندسین بکار برده میشود.
رویهمرفته از این ابزار برای سنجش بلندی، سو، پس و میل خورشید و ستارگان، برگزیدن زمان در ساعت روز و شب و زمان تابیدن و فروشد آفتاب بهره گرفته میشده است و ابزاری در جستار و گفتار تاریخ ابزارهای زمان بوده است که برای کاربردهای دیگر نیز بکار میرفته است. برپایه بنچاکهای بدست آمده در فرارودان، این دستگاه را «استاره‌لاب» میگفتند. «استاره» یا «استره» که یونانیان «استاریوس» مینامند، همان ستاره و نام ایرانی است و «لابیدن» از بن واژه پارتی به چم «تابیدن» است.«حسن اسوار» از دانشمندان زرتشتی سده چهارم در نسک «المبتدا بعلم النجوم» مینویسد: «نسکی از دانشمندان اسکندریه به دستم رسید که در آن ابراز داشته بود بنیاد دانش نجوم را در جهان اخترشناسی ایرانی «استره -دوقوس فوقانی» در ۳۲۰۰ سال پیش از جنگ تروا بنیان نهاده است» چون جنگهای ده ساله تروا ۱۵۰۰ سال پیش از میلاد رخ داده نزدیک به ۶۷۰۰ سال از زندگی این دانش میگذرد. با این بنچاک وارونه گفته فرنگیها که استرلاب و نام آن یونانی شناسانده، استوار میگردد.
استرلاب را ایرانیان جام جم یا جام جهان‌نما و یا آینه جم میخواندند. «جم» با پسوند «شید»،«جمشید» نامیده میشود که از بزرگترین اخترشناسان و ریاضیدانان و فیزیکدانان ایرانی است که در تاریخ اساتیری ایران تا جایگاه خداوندی پیشرفت یافت. حافظ در غزلی از آینه جام نام میبرد که فرنودش همان استرلاب است که جهان را مانند جام آینه‌واری به آدمی نشان میدهد. کهن ترین نسک فراگیر به زبان پارسی دری درباره استرلاب و اخترشناسی، نسک «روضه المنجمین» نام دارد که آنرا «شهمردان» فرزند ابی‌الخیر رازی در سده پنجم گردآوری و پژوهش کرده است.
اختریاب ایرانی که هم اکنون در موزه هنرهای متروپولیتن نیویورک آمریکا نگهداری میشود.
ستاره یاب ایرانی وابسته به سده هجدهم میلادی که سازنده آن ایرانیان بوده اند. رویه گرد کوچکتر دارای ۱۳میخچه یا پیکانک کمانی ریخت است. سو و اشاره پیکانکها، جایگاه درخشان ترین و روشن ترین اخترها را نشان میدهند. نام اخترها در پایین هر پیکانک کنده کاری شده است. رویه گرد بزرگتر با شیارهای هماهنگ نگاشته شده است.
دستگاه و رویه گرد و چرخی فلزی است که از جنس برنز یا برنج و یا از آهن وفولاد و یا تخته بگونه بسیار ژرف بین و استوار و زیبا ساخته شده و برای پژوهشها و سنجش کارهای اخترشناسی مانند پیدا کردن افراشتگی و زاویه آفتاب، جای ستارگان و اباخترها و بخش آسمانها و به دست آوردن بلندای و پهنای جغرافیایی جای در همه ی هنگام شبانه روز و فصلهای گوناگون سال بکار برده میشود. همچنین برای بدست آوردن بلندی کوهها و پهنای رودخانه ها و دیگر پیامدهای زیسگاهی زمین و برگزیدن ساعت برآمدن و تابیدن و شامگاه و فروشد یکایک ستارگان ثابت و سیاراتی که نام آنها بر شبکه استرلاب نقش بسته نیز باره بکارگیری میشود. با نگرش به این درستی که در هنگام بکارگیری از دستگاه هیچ نیازی جهت بکار بردن و دانستن فرمولهای ریاضی نیست. مانند خط کش سنجشی که بدست مهندسین بکار برده میشود.
رویهمرفته از این ابزار برای سنجش بلندی، سو، پس و میل خورشید و ستارگان، برگزیدن زمان در ساعت روز و شب و زمان تابیدن و فروشد آفتاب بهره گرفته میشده است و ابزاری در جستار و گفتار تاریخ ابزارهای زمان بوده است که برای کاربردهای دیگر نیز بکار میرفته است. برپایه بنچاکهای بدست آمده در فرارودان، این دستگاه را «استاره‌لاب» میگفتند. «استاره» یا «استره» که یونانیان «استاریوس» مینامند، همان ستاره و نام ایرانی است و «لابیدن» از بن واژه پارتی به چم «تابیدن» است.«حسن اسوار» از دانشمندان زرتشتی سده چهارم در نسک «المبتدا بعلم النجوم» مینویسد: «نسکی از دانشمندان اسکندریه به دستم رسید که در آن ابراز داشته بود بنیاد دانش نجوم را در جهان اخترشناسی ایرانی «استره -دوقوس فوقانی» در ۳۲۰۰ سال پیش از جنگ تروا بنیان نهاده است» چون جنگهای ده ساله تروا ۱۵۰۰ سال پیش از میلاد رخ داده نزدیک به ۶۷۰۰ سال از زندگی این دانش میگذرد. با این بنچاک وارونه گفته فرنگیها که استرلاب و نام آن یونانی شناسانده، استوار میگردد.
استرلاب را ایرانیان جام جم یا جام جهان‌نما و یا آینه جم میخواندند. «جم» با پسوند «شید»،«جمشید» نامیده میشود که از بزرگترین اخترشناسان و ریاضیدانان و فیزیکدانان ایرانی است که در تاریخ اساتیری ایران تا جایگاه خداوندی پیشرفت یافت. حافظ در غزلی از آینه جام نام میبرد که فرنودش همان استرلاب است که جهان را مانند جام آینه‌واری به آدمی نشان میدهد. کهن ترین نسک فراگیر به زبان پارسی دری درباره استرلاب و اخترشناسی، نسک «روضه المنجمین» نام دارد که آنرا «شهمردان» فرزند ابی‌الخیر رازی در سده پنجم گردآوری و پژوهش کرده است.