عراق حرکت به سمت تجزیه؛ افغانستان به سرنوشت عراق دچار می شود؟

کابل پرس^?: ماه مارچ سال 2003 میلادی، زنگ پایان رژيم صدام حسین به صدا درآمد و در طی چند روز حکومتی که چند دهه بر عراق مسلط بود سقوط کرد.

پس از سقوط رژيم صدام حسین درگیری ها در این کشور پایان نیافت و عراق جز در نواحی کرد نشین، هر روز در گوشه ای از خود، شاهد کشتارهای وسیع می باشد. پایان رژيم صدام حسین اما مسیر تاریخ این کشور را تغییر داد. کردها منطقه ای خودمختار تشکیل دادند و سرنوشت خود را از قسمت های دیگر عراق تفکیک نمودند. منطقه ی خودمختار کردستان عراق یکی امن ترین نقاط کنونی این کشور می باشد که بصورت مستقیم روابط بین المللی برقرار کرده و معاملات و قراردادهای بین المللی اقتصادی را، بدور از کنترل حکومت بغداد روی دست می گیرد. در نقاط مختلف دیگر عراق اما جنگ بیداد می کند. سنی های این کشور مناطق خود را می خواهند و شیعیان نیز مناطق خود را. در چند روز گذشته نیز روند تفکیک مناطق شیعه نشین و سنی نشین تشدید یافته با سقوط مناطقی مانند موصل، کرکوک و تکریت، و روند دو پارچه شدن این مناطق شدت گرفته است. ممکن است حکومت بغداد برای مدتی بتواند مقاومت هایی از خود نشان دهد اما شواهد نشان می دهد که نمی تواند مانع جدی بر سر تجزیه ی عراق شود.
انتظار می رود برآمد درگیری های خونین عراق، بوجود آمدن سه کشور کردستان، عراق سنی و عراق شیعه باشد.
از سوی دیگر در قرن 21 میلادی نیز تجربه نشان داده که مرزها سیاسی می تواند تغییر کند. تجربه ی جدا شدن کریمه از اکراین، تجزیه ی سودان، تجزیه ی احتمالی اسکاتلند و کاتولینا نمونه های از تغییرات در مرزهای سیاسی در قرن 21 می باشند.

در افغانستان اما جنگ قبایل که در مناطق طالب خیز مستقر می باشند و بیشترین خشخاش جهان در آن تولید می شود، با سایر گروه های مردمی ادامه دارد. گروه مسلح قومی طالبان و همچنین مواد مخدر تولیدی قبایل، سالانه هزاران تن را در افغانستان کنونی به کام مرگ می کشاند. حرکت قبایل با پیش قراولی گروه طالبان در نقاط مختلف افغانستان شدت گرفته مرزهای قبایلی هر روز به سمت کشورهای شمالی همچون ترکمنستان، ازبکستان و تاجیکستان گسترش می یابد. در مناطق جنوبی افغانستان و در پاکستان امروز نیز، روند کشتار و جابجایی بلوچ ها شدت گرفته و هر روز مناطق بیشتری در کنترل قبایل پشتون قرار می گیرد. از سوی دیگر تصور نمی شود حکومت بعدی افغانستان نیز بتواند دوام چندانی داشته باشد تا اوضاع را کنترل نماید. کما اینکه افراد سرسخت طرفدار طالبان نیز همین اکنون مانند رژيم کرزی، برای کنترل حکومت بعدی، همچون ستون پنجم در تیم های انتخاباتی نفوذ کرده اند. گروه های قبایلی افغانستان و پاکستان که بصورت تاریخی تحت کنترل بریتانیا می باشند، از نقاط مختلف همچون شمال شرق و غرب، مناطق و سرزمین های گروه های مردمی مختلف از جمله تاجیک ها، اوزبیک ها، تورکمن ها و هزاره ها را تهدید می کنند.
حال با توجه به تجربه ی حدود سه قرن حکومت های قبایلی که همراه با شدیدترین جنایات ضد بشری همچون نسل کشی، برده داری، کوچ اجباری، تبعیض سیستماتیک و غصب زمین همراه بوده، انتظار نمی رود افغانستان بتواند مسیر آرامی را طی کند. تصور اینکه در قرن 21، آدم کشی و جنایت کاسته شده و بشر نیز به اعتلای فکری دست یافته نیز چندان درست نمی باشد. از ابتدای قرن 21 تاکنون صدها هزار تن در نقاط مختلف جهان از جمله سوریه، عراق و افغانستان جان خود را در درگیری های خونین از دست داده اند و انسان به ظاهر متمدن قرن 21، برای توقف جنایت موفق نبوده است.