برابرهای چند واژه ی رایج خارجی در زبان فارسی

بربنیاد بی توجهی فزاینده، واژه های خارجی بسیاری مانند: دیپارتمنت، پروگرام، فاکولتی، پلان و... همین اکنون نیزدرزبان پارسی کاربرد دارد که با وجود برابرهای جا افتاده وقشنگ آن درزبان پارسی، برخی از سرنادانی وشماری هم از سرتعصب، کاربرد برابر های فارسی این واژه های خارجی را مجاز نمی شمارند وهر گونه بازگشت به اصالت های فرهنگی- به ویژه در بخش زبان را – بامیزان بینش سیاسی اندازه گیری می کند.
برای نشان دادن واژه های برابر فارسی در برابر واژه های رایج خارجی، من به چند نمونه ی کوتاه اشاره می کنم:

کلتور (فرهنگ):

"کلتور" واژه ی فرانسوی است که امروز در زبان عام بسیار رایج شده است.
واژه ی برابر کلتور در زبان پارسی، همان "فرهنگ" است که صدها سال پیشینه ی تاریخی دارد.

واژه ی فرهنگ، از دوجز "فر" و"هنگ" شکل یافته که "فر" آن پیشوند و"هنگ" آن از ریشه ی "ثنگ" اوستایی که معنای "فرهیختن" را می رساند- گرفته شده است.

در زبان پارسی، این واژه بارها آمده است به گونه ی نمونه:

تودادی مرافروفرهنگ ورای

توباشی به هرنیک وبدرهنمای"

(فردوسی)

فاکولتی "(دانشکده):

این واژه راکه فرانسوی است (ودر بخش های دیگر روش های درست نویسی ودرست گویی درزبان به آن اشاره شده ) به اشتباه "فاکولته"ونه"فاکولتی" تلفظ می کنند. برابر درست این واژه درزبان فارسی "دانشکده" است. به گونه ی نمونه:

"عقل بنموده به دانشکده ی خاطر تو

رای های همه را فکر صواب اندازی"

پروگرام (برنامه):

"پروگرام" واژه ی فرانسوی است ودرزبان انگلیسی نیز کاربرد دارد. برابر این واژه درزبان فارسی،"برنامه" است.

پیش از این هم، به جای "پروگرام"، واژه ی "برنامه" بارها کاربرد داشته است. به گونه ی نمونه:

"ز نسل هشت ملک زاده تابهشت هزار

زطول عمر تو برنامه ی شمارتوباد"

(سوزنی سمرقندی)

پلان (برنامه ریزی):

برابر فارسی این واژه (پلان) در زبان پارسی، "برنامه ریزی" است. برای توجه به اصل پالایش در زبان ، بهتر است به جای واژه ی "پلان" "برنامه ریزی" به کاررود.

یونیورستی (دانشگاه):

برابر واژاه ی" یونیورستی" در زبان فارسی، دانشگاه است.

سکشن (بخش):
برابر این واژه در زبان انگلیسی، واژه ی "بخش"درفارسی است.

فریزر (یخچال):

برابر واژه ی "فریزر" در زبا ن فارسی وجود دارد وآن واژه ی "یخچال" است؛ پس بهتر است واژه ی "یخچال" به جای "فریزر" استفاده شود.

فیلتر (پالایش):

برابر واژه ی "فیلتر" درزبان فارسی، "پالایش" است.

کادر (نخبه):

"کادر" به معنای "کارمند برجسته " است. برابر این واژه در زبان فارسی، "نخبه" است.

مانیتور(دیده بان):

درفارسی به واژه ی "مانیتور"، "دیده بان" می گویند وبه همین قیاس برای "مانیتورنگ"، "دیده بانی".

ولچک (دست بند):

برابر واژه ی "ولچک" درزبان فارسی"دست بند" است؛ اما با دریغ که به جای برابر درست وجاافتاده ی آن (دست بند)، بیشتر از واژه ی "ولچک" استفاده می کنند.

دایرکتر(کارگردان):

برابراین واژه درفارسی"کارگردان"است که خوشبختانه اکنون رایج است.

مونتاژ(پیوند):

"مونتاژ"واژه ی فرانسوی است وبرابرآن درزبان فارسی"پیوند"است.به همین قیاس برای"مونتاژور"درفارسی"پیوندگر"و"پیوند دهنده"نیزگفته شده است.

گروپ (گروه ودسته):

به جای "گروپ" ، بهتر است درزبان فارسی "گروه" ویا"دسته" استفاده شود.

رفراندوم(همه پرسی):

به جای این واژه درزبان فارسی، "همه پرسی" به کارمی رود.

دیسکورس (گفتمان):

"دیسکورس" به معنای "موضوع" روز" است. برابر این واژه درزبان فارسی،"گفتمان" است که امروز خوشبختانه بسیار جا افتاده است.

موزیکال (سازآمیز):

استاد رهنورد زریاب، برابر "موزیکال" را در زبان فارسی "سازآمیز" ساخته است؛ بنابراین کاربرد "سازمیز " به جای "موزیکال"، ازرهگذر ساختاری، هنجارمند به نظر می آید.

ادامه دارد

بخش اول | بخش دوم | بخش سوم | بخش چهارم |بخش پنجم | بخش ششم| بخش هفتم | بخش هشتم | بخش نهم | بخش دهم