دوستان و دشمنان داعش در افغانستان!

فضای قبیله ای با ارزش های قرون وسطایی در دو سوی مرز پاکستان و افغانستان، زمینه ی لازم نفوذ استخبارات کشورهای مختلف و شکل گیری یا تقویت گروه های تروریستی را بوجود آورده است.
امروز داعش در وزیرستان و برخی مناطق ولایت ننگرهار و کنر سربرآورده و فردا از طریق کوچی طالبان و گروه هایی مانند دزدان ملا تره خیل کوچی در اطراف کابل و میدان و از طریق ناقلین قندوز و بغلان، راه خود را به طرف شمال هموار خواهد کرد.

دوستان داعش در افغانستان چه کسانی هستند؟

در افغانستان دوستان اصلی داعش را می توان به گروه های مختلف تقسیم کرد که این گروه ها در بسیاری از حالات ارتباطات گسترده با یکدیگر دارند و می توان آن ها را زیر یک چتر واحد قرار داد. اعلام موجودیت داعش در ویدئوی تبلیغاتی این گروه به زبان پشتو، نشان می دهد که مهمترین هدف این گروه در قدم نخست، اتحاد با قبایل افغان در دو سوی مرز می باشد.
گروه های تندرو و تروریست برآمده از قبایل افغان را می توان به چند دسته تقسیم کرد اما همانگونه که ذکر شد، آن ها دارای روابط تنیده شده در هم می باشند.

یک: سران قبایل
سران قبایل افغان در دو سوی مرز مهمترین دوستان بالقوه ی داعش در افغانستان می توانند باشند. آن ها روابط استخباراتی محکمی با استخبارات پاکستان، افغانستان و برخی کشورهای عربی و بریتانیا دارند. آن ها سیاستمداران کلیدی در افغانستان و پاکستان، به شمول رییس جمهور در افغانستان را از خود و همراه با سیاست های خود می دانند. سران قبایل افغان، طالبان را در درون قبایل پرورانده و به این گروه مسلح قومی به عنوان بازوی نظامی خود می نگرند. علاوه بر آن سران قبایل خود را مالکان زمین های زیر کشت مواد مخدر می دانند و میلیاردها دالر پول حاصل از تجارت مواد مخدر می تواند کمک قابل توجهی برای سران قبایل باشد.
بنابراین شرایط وضعیت بالقوه و بالفعل سران قبا یل، آنان را به عنوان هسته ی اصلی اتحاد داعش تبدیل کرده و داعش برای آنان و سیاست هایی که دارند، شرایط و امتیازات ويژه در نظر می گیرد.

دو: طالبان
گروه قومی قبیله ای طالبان برداشت های مشابه از اسلام دارد و با توجه به نفوذ گسترده در مناطق قبیله ای و پیروی از سیاست های سران قبایل، یکی از مهمترین و کلیدی ترین متحدان داعش می باشد. از زمان اعلام موجودیت داعش در سوریه و عراق، صدها تن از جنگجویان طالب قبایلی به این دو کشور اعزام شده تا در صفوف داعش قرار گیرند.
در سال های اخیر خبرهای پراکنده ای از مرگ ملا عمر منتشر شده که احتمال دارد این خبر بصورت رسمی تایید شده و طالبان با تمام توان و تجهیزات و شبکه ی خود به داعش بپیوندند.

سه: تولید کنندگان و قاچاقچیان مواد مخدر
داعش برای نبرد در افغانستان نیاز به منابع مالی مختلف دارد. میلیاردها دالر پول حاصل از مواد مخدری که توسط مردم قبایلی افغانستان و پاکستان بدست می آيد، مهمترین منبع برای جنگ داعش می باشد. از همین روی داعش ارتباط نزدیکی با سران قبایل مختلف افغان در دو سوی مرز پاکستان و افغانستان خواهد داشت و در ازای امتیازاتی که می دهد از پول حاصل از تجارت مواد مخدر استفاده خواهد کرد.
همراه شدن تولید کنندگان و قاچاقچیان مواد مخدر با داعش عملن یعنی همراه شدن برخی از والیان، ولسوالان و فرماندهان پولیس مناطق جنوبی و شرقی با داعش.
تجارت مواد مخدر بدون همراهی مقامات اداری و امنیتی محلی ممکن نمی باشد. آن ها بصورت وسیع با تولیدکنندگان و قاچاقچیان مواد مخدر همراهی و همکاری می کنند.

چهار: کوچی طالبان
با توجه به حمایت های ويژه حکومت افغان از کوچی ها، آن ها در بدنه ی داعش فعالیت های زیادی را به نفع این گروه می توانند انجام دهند. همین اکنون به گفته ی سران کوچی، بیش از نیمی از فرماندهان طالب را کوچی ها تشکیل می دهند. علاوه بر آن، داعش می تواند زیر نام کاروان های کوچی، در مناطق مختلف افغانستان در حرکت باشند و جابجا شوند. آن ها همچنین می توانند تسلیحات مورد نیاز داعش را به نقاط مختلف حمل کنند.
نقشه ی احتمالی در این قسمت علاوه بر جابجایی سلاح و جنگجو، وصل کردن متحدان داعش به یکدیگر خواهد بود. مناطقی در شمال مانند بخش های مهمی از قندوز، بغلان و کاپیسا و اطراف بلخ و بدخشان که ناقلین طی چند دهه با غصب زمین به آنجا منتقل شده اند و طالبان برای خود پایگاه ساخته اند، نقطه ی وصل متحدان داعش می تواند باشد.

پنج: اخوانی ها
اخوان روی دیگر سکه ی طالبانیزم می باشد. اخوانی ها در سال 1996 میلادی، طالبان را فرشته های صلح خوانده و به امید ایجاد حکومت مشترک، به دروازه های کابل رساندند. با این وجود طالبان که بستری قبیله ای دارد، آنان را تار و مار کرده و حکومت شان را ساقط نمود.
دارندگان تفکر اخوانیزم در مناطق شمال افغانستان می توانند متحدان بالقوه داعش باشند. این نکته از جهت دیگری نیز اهمیت پیدا می کند و آن اینکه، اتحاد اخوانیزم با داعش، می تواند داعش را به کشتزارهای وسیع مواد مخدر در شمال شرق افغانستان برساند. داعش از این راه می تواند بخش قابل توجهی از هزینه های خود را در شمال تامین نماید.

شش: گروه هایی همچون حقانی و حزب اسلامی
این گروه ها دارای تفکرات خشن دینی می باشند و ریشه در قبایل دارند. این گروه ها اکنون خود به تنهایی نمی توانند بصورت گسترده در افغانستان جولان دهند اما زیر چتری بزرگتر می توانند علاوه بر بقا، سیاست های خود را دنبال کنند. از همین روی این گروه ها نیز متحدان بالقوه داعش محسوب می شوند.

هفت: مدیران مدارس دینی و بخش وسیعی از طالبان این مدارس
در چند سال اخیر حکومت افغانستان و بويژه وزارت معارف زیر مدیریت حنیف اتمر و فاروق وردک امکانات وسیعی را برای راه اندازی و گسترش مدارس دینی روی دست گرفته است. در بیشتر این مدارس از مضامین درسی مانند ریاضی، جغرافیا، علوم طبیعی و...خبری نیست و طالبان آن فقط قرآن را بدون درک معنای آن می آموزند. از این نوع مدارس در مناطق مختلف افغانستان در شمال و جنوب و شرق و غرب تاسیس شده و مکان های مناسبی برای پیوند با داعش محسوب می شوند.

دشمنان داعش

یک: شیعیان
شیعیان نخستین دشمنان داعش محسوب می شوند. شیعیان در این قسمت محدود به بخش وسیعی از مردم هزاره نمی شوند، هر چند هزاره ها به سبب چهره ی شرقی خود، زودتر از دیگران قابل شناسایی هستند. با این وجود به دلیل حضور گسترده ناقلین در بخش های مختلف کشور، اکنون شیعیان غیر هزاره نیز بصورت مستقیم قابل شناسایی می باشند.
شیعیان افغانستان در مناطق مختلف از جمله قندهار، هزارستان، هرات، بلخ و...موقعیت دارند.

دو: گروه های قومی غیر پشتون
داعش خود را یک حکومت اسلامی می داند. مذهب اصلی که معرفی می کند برداشت بسیار خشن از شاخه ی اسلام سنی ست. داعش در عراق و سوریه نه تنها دست به کشتار شیعیان زده، بلکه گروه های مختلف سنی مذهب را نیز قتل عام کرده است. در عراق و سوریه، با وجود اینکه کردهای این کشورها سنی مذهب می باشند، اما بنا به دلایل قبیله ای، مبارزه با کردها و اشغال سرزمین های آنان، در استراتژی اصلی داعش قرار دارد.
در افغانستان نیز همین معادله می تواند وجود داشته باشد، بويژه در همکاری داعش با سران قبایل، اشغال باقی مانده ی سرزمین های غیر پشتون ها یکی از شروط اصلی می باشد.
بنابراین بلوچ ها، هزاره ها، تاجیک ها، اوزبیک ها، تورکمن ها، نورستانی ها و سایر گروه های قومی در افغانستان می توانند هدف مستقیم داعش قرار گیرند.

سه: جریان های تجدد طلب در جامعه پشتون
در چند دهه ی اخیر افراد و جریان های تجدد طلب در جامعه ی پشتون سربرآورده اند که به شدت در جامعه ی قبیله ای سرکوب شده اند. هر چند این افراد و جریان ها نتوانسته اند جریان های قوی و دارای ریشه ی عمیق در جامعه ی پشتون بسازند اما شعاع نفوذی خود را می توانند داشته باشند و در کار و فعالیت داعش اخلال ایجاد کنند.