تفاوتهای فیلم "گدی پران باز" با رمان " گدی پران باز"

رمان گدی پران باز

رمان شهیر "گدی پران باز" سوژه جنجال آفرینی بوده است که در پنجسال گذشته هر از گاهی بر زبان رسانه ها نشسته است و ٌنقل تبصره و تحلیل مجالس فرهنگی و فکری افغانستان بوده است. اما واقعیت آنستکه، بسیار از افغانی ها بر سبیل عادت حوصله مندی آنرا نداشته اند که متن انگلیسی، و یا حتی فارسی، آن کتاب قطور بردارند و تا آخر آنرا تلمذ و مطالعه نمایند. "گدی پران باز" رمان شیرین، پر تنش و تحقیر آمیزی است که خواننده هزاره تبار آن به سختی میتواند چهار فصل اول آنرا تحمل نماید. از همین روست که بسیاری ها پس از مرور فصل اول زبان طعن آمیز و دشنام آلود رمان را که بیانگر واقعیت تلخ و نژادپرستانه اشراف دیروز کابل است، برنمی تابند و از خیر خواندن آن میگذرند. نگارنده این سطور خبر نوشتن و نشر "کاغذ پران باز" را مثل دیگران از رسانه ها شنیده بود. اما بهار سال گذشته بود که معلم ادبیات ما درصنف با سه نسخه رمان وارد شد و گفت هر محصل باید یکی از آنانرا انتخاب نماید و در آخر ترم سخنرانی کوتاه راجع به آن داشته باشد. یکی از سه رمان پیشنهادی" کاغذ پران باز" بود. من و یکی از همصنفی های سفید پوستم کاغذپران باز را انتخاب نمودیم. بیست یک فصل کاغذپران باز صحنه ها و مطالبی را در بر میگیرد که شانه های خواننده ای هزاره تبار آن به سختی میتواند آنهمه تحقیر را حمل نماید وهمچنان بر تورق آن ادامه دهد. چهار فصل آخر رمان که شامل سفر امیر به کابل و نجات سهراب پسر حسن است تا حد زیادی حال و هوای فصول پیشین را ندارند. نشستن تشله ای آهنی(ساچمه) از غولک سهراب بر چشم آصف و کورشدن آصف، کسی برسهراب و پدرش حسن هتک حرمت نموده است، شادمانه ترین لحظه رمان برای خواننده هزاره تبار آن است. بهرحال، رمان" کاغذپران باز" علاوه بر زبان تحقیر آمیز آن حاوی مطالب واقعبینانه و مفیدی است که نمیتوان آنرا نادیده گرفت. یادآوری کشتار و غصب زمینهای هزاره ها توسط امیرعبدالرحمان، یادآوری قتلعام هزاره ها توسط طالبان و توضیح مفصل تبعیض نژادی علیه هزاره ها در افغانستان واقعیت های نهفته در متن رمان است که میلیونها خواننده ای غربی رمان با آن آشنایی حاصل مینمایند.

فیلم گدی پران باز

چهاردهم دسمبر امسال "گدی پران باز" بار دیگر در غرب خبر ساز شد. اما اینبار اخبار و تبصره های نوشته شده بر آنرا در بخش مرور کتابها، نه، و بلکه در صفحات مرور و نقد فیلم میتوان یافت. در حالیکه تنها دوهفته از نمایش فیلم "گدی پران باز" میگذرد این فیلم توانسته است چهل و هفت میلیون دالر درآمد داشته باشد. من فیلم گاغذپران باز را دیروز در یکی از سینماهای " ای. ام. سی." در تکزاس دیدم. اکثر تماشاچیان که درهمان تایم (سانس) که من به تماشای فیلم رفته بودم، آمده بودند متشکل از سفید پوستان مسن و چند خانواده آسیایی (احتمالا کوریایی) بودند. پس از ختم فیلم که تقریبا دو ساعت طول کشید بسیاری ها با هم گپ میزدند و تبصره میکردند. از لابلای گپهای چند نفر که من از کنارشان گذشتم معلوم میشد که پیش از تماشای فیلم رمان را نیز خوانده اند. فیلم" گدی پران باز" آنگونه پیش بینی نیز میشد، بسیاری از جزییات و حتا صحنه های از رمان را نادیده گرفته و وارد فیلم ننموده است. به باور من فیلم" گدی پران باز" تا حد زیادی نسبت به رمان" گدی پران باز" زبان تحقیر آمیز ندارد و چند صحنه به شدت تحقیر آمیز آن کاملا در فیلم نیامده است. اما این بدان مفهوم نیست که فیلم چیزی متفاوتی از رمان است. بازگویی فیلم گدی پران باز بدون شک خسته کننده و نقل رمان خواهد بود. موارد زیر موضوعاتی اند که اندکی شایسته ذکر میباشند.

1 . خالد حسینی، نویسنده رمان، در آخرین لحظات فیلم در نقش یک افغان که در پارک با امیر احوال پرسی مینماید ظاهر شده است.

2 . آهنگ آغازین فیلم بسیار دلنشین و زیبا است.

3 . علاوه بر کودکان بازیگر در نقش حسن و امیر، بازیگر ایرانی تبار فیلم که نقش پدر امیر را بازی مینماید بسیار خوب و طبیعی بازی نموده است.

4 . ظاهرا صحنه های زیادی از فیلم در کاشغر چین فیلم برداری شده است. به استثنای بعضی از تفاوتهای معماری، کاشغر تاحد زیاد و باور نکردنی شبیه کابل دیروز است.

5 . کودکی که نقش کودکی امیر را بازی نموده است قیافه ای نسبتا هزارگی دارد.

6. در حالیکه در متن رمان به دواود خان و نظریات پشتون محور افراطی آن اشاره شده است و آصف با افتخار از حضور داود خان در مهمانی پدرش سخن میگوید، در فیلم هیچ خبری از داودخان و نظریات پشتونیزم او که آصف از آن الهام گرفته است نیست.

7. در متن رمان آصف ( وقتی که بزرگ شده و یکی از فرماندهان ارشد طالبان است) صراحتا از مشارکت در قتلعام هزاره ها در مزارشریف سخن میگوید و از آن به عنوان پاکسازی افغانستان از اشغال سخن میگوید، در فیلم این بخش از سخنان او نیامیده و صرفا به کمونیستها اشاره شده است.

در وبسایت رسمی فیلم کاغذپران باز میتوان قسمتهایی کمی از فیلم را تماشانمود.

وبسایت رسمی فیلم کاغذپران باز :

http://www.kiterunnermovie.com