بویوک شاعر و خاقان- بابر میرزانینگ 529 ییللیگینی اعزازلب

شرعی جوزجانی: محترم ذاکرجان اکه ! اولوغ اوزبیک شاعری ظهیرالدی محمد بابر اوز حیاتی نینگ کوپ قسمینی کابلده اوتکزیب، بوشهر نی ابادانلشتیریش بیلن بیرگه، افغانستان نینگ باشقه منطقه لریده هم چیرایلی باغلر و بنالر قوردیرگن ایدی. حاضر هم کابلده گی بابرشاه باغی اهالی نینگ اینگ سیویملی دم آلیش جایلریدن حسابلنه دی. خلقیمیز اونی سیوه دی و اونینگ حیاتی بیلن قیزیقه دی. سیز شاعر نینگ وطنداشی صفتیده، بابر نامیده گی جماعت فوندی(بابر خلق ارا جمغرمه سی) تشکیل تاپگندن بیری اونی رهبرلیک قیلیب کیلماقده سیز. جمغرمه حقیده بابر سایتی مخلصلری اوچون معلومات بیرسنگیز ممنون بوله میز. بیرینچیدن ایتینگ چی بو فوند قیسی مقصدلر اوچون تأسیس ایتیلگن ایدی؟

ذاکرجان مشربوف: پریزیدنتیمیز تامانیدن خلقیمیز معنوی- مادی میراثینی اورگنیش، ملی- دینی قدریتلریمیزنی(ارزشلریمیزنی) تیکلش ایشلری دولت سیاستی درجه سیگه کوتریلیب، اوشبو یونلیشده گی وظیفه لرنی بجریشگه دولت و نادولت تشکیلاتلری جلب ایتیلگن.

بابر ناملی جماعت فوندی بابر وبابریلر قالدیرگن بای علمی- مدنی میراثنی اورگنیش، تورکستان زمینیدن ییتیشیب چیققن بویوک سیمالر- ابوریحان بیرونی، علیشیر نوایی، ظهیرالدین محمد بابر، مولانا لطفی، بابا رحیم مشرب و باشقه بویوک اجداد لریمیز نینگ ابدی آرامگاهلرینی ابادانلشتیریش، تیکلش- تعمیرلش، خلق ارا علمی ایکسپید یتسیه (ایکسپیدیشن) تشکیل قیلیش، کهنه تاریخیمیزنی اورگنیش ومعنویتیمیزنی ینه ده یوکسلتیریشده فعال اشتراک ایتیشنی اساسی مقصد قیلیب آلگن. فوند تشکیل ایتیلگندن بویان نظام (اساسنامه) وظیفه لرینی بجریش بوییچه 12 مرتبه 30 دن آرتیق خارجی دولتلرگه خلق ارا علمی هیئتلر تشکیل قیلینیب، 400 مینگ کیلو متردن آرتیق مسافه اوتو موبیل ده باسیب اوتیلدی. اویوشتیریلگن علمی گروهلر فعالیتی اساسیده 30 دن آرتیق کتاب چاپ ایتیلدی، 25 دن آرتیق ویدیو فلملر یره تیلدی، 300 دن آرتیق بابر و بابریلرتاریخیگه عاید نایاب قولیازمه اثرلر و نادر کتابلر اوزبیکستانگه آلیب کیلینیب علمی استعمالگه کیریتیلدی. بویوک اجدادلریمیز علیشیر نوایی، ابوریحان بیرونی، الفارابی، علی قوشچی، بابا رحیم مشرب، مولانا لطفی و باشقه کوپلب علامه لریمیز مقبره لری ایزلب تاپیلیب، اولرنی قیته قوریب بیتکزیش و اطرافلرینی آبادانلشتیریش یوزه سیدن چاره- تدبیرلر ایشلب چیقیلدی و شرقانه اسلوبده گی قوریلیش لایحه لری تییارلنماقده.

ش. جوزجانی: "بابرنامه" بیرشاه اثر صفتیده اولوغ بابرنینگ بوتون جهانگه تنیتگن.

بابر فوندی بو اثر و شاعرنینگ باشقه اثرلرینی کینگراق کولمده تنیتیش و ترقتیش بوییچه قندی فعالیتلر آلیب بارماقده؟

ذ. مشربوف: بابر یرتگن قاموسی اثر "بابرنامه" دنیا خلقلری نینگ 30 دن آرتیق تیللریگه ترجمه قیلینیب چاپ ایتیلگن. شونینگدیک بابر جماعت فوندی تامانیدن آخرگی 7 ییل ایچیده ایککی مراتبه "بابرنامه" اثری نینگ ینگی تولدیریلگن جهان اندازه لریگه ماس بولگن اوزبیک تیلیده گی نشرلری، اونینگ "مبین"، "والدیه" و "عروض حقیده گی رساله"لری قیته- قیته چاپ ایتیلگنلیگی اعتبارگه مالکدیر.

بابر جماعت فوندی منتظم روشده هر ییلی بابر تولدی کونینی بابر ملی استراحت باغیده علمی- عملی انجمن طرزیده اوتکه زه دی.

بابر میرزا قلمیگه منسوب "موسیقه سرلری" و "حرب ایشی" کتابلرینی ایزلب تاپیش مقصدیده ختای (چین) نینگ اورومچی، ختن، یارکینت، قشقر، آق- سو شهرلریگه اویوشتیریلگن سفر و علمی ایزلنیشلرنتیجه سیده میرزا حیدرنینگ "تاریخ رشیدی"، "موسیقه تاریخی"، ختای و اویغور تیللریده گی "بابرنامه" اثرلرینی آلیب کیلیشگه موفق بولدیک.

"بابرنامه" اثرینینگ حاضرگی زمانوی اوزبیک ادبی تیلیده گی تبدیلی، شونینگدیک، اوشبو اثرنینگ جدی تحریر و توزه تیشلراساسیده گی روسچه ترجمه سی، "بابرنامه" اثریگه چیزیلگن میناتوره لر توپلمی، "بابر دیوانی"، "لیریکه وستوکه"، "ساچی نینگ سوداسی توشدی" و "غریبینگ اندجانیدور"، بابرشناس عالم غفورجان ساتیموف نینگ"مرکزی آسیا و هندوستان تاریخیده بابر و بابریلر دوری"، عزیز قیوموف نینگ "ظهیرالدین محمد بابر" کبی کتابلری، شونینگدیک هند پروفیسوری قمر رئیس نینگ "ظهیرالدین محمد بابرنینگ شخصیتی و شعریتی" کتابی هند تیلیدن ترجمه قیلیندی همده جزوه لر، تقویملر و باشقه اثرلر چاپ ایتدیریلدی، "بابرنامه" اوچون قیسقه چه لغتنامه توزیلدی، میرزا حیدرنینگ "تاریخ رشیدی"، رشبروک ویلیامس نینگ " 16 عصر نینگ بنیادکاری" اثرلری اوزبیک تیلیگه ترجمه قیلینیب نشرگه تییارلنماقده.

ش. جوزجانی: اندجانده قوریلگن بابر نینگ رمزی مقبره سی و بابر موزیمی حقیده، شونینگدیک بوباغ ساحه سیده علمی مؤسسه لر بیلن عملگه آشیریلگن همکارلیکلر حقیده معلومات بیرسنگیز.
بابر باغیده گی رمزی قبر، تیموریلر، بابریلر حقیده یاشلرگه معلوماتلر بیریب، اولرنی دور طلبی درجه سیده تربیه لشده و معنویتیمیزنی ینه ده یوکسلتیریشده به حال قدرت فعالیت آلیب باره یاتگن "بابر و جهان مدنیتی"موزیمی، ارک دروازه سی ، مرکزی خیابان، توله قیته دن تعمیرلنیب، بابر هیکلی ینگیتدن اورنه تیلدی. هیکل اطرافیگه گرانیت تخته لری یاتقیزیلدی و باشقه کوپلب شو کبی ایشلر ولایت حاکمی نینگ رهبرلیگیده عملگه آشیریلماقده.

بابر جماعت فوندی، اوزبیکستان فنلر اکادمیسی استرونومی (یولدوز شناسلیک) انستیتوتی بیلن همکارلیکده بابر ملی استراحت باغی نینگ اینگ یوقاری قسمیده "یاشلر دنیاسی" دیب ناملنگن علمی- معرفی مرکز یره تیب، بو مرکزده یاشلرگه کاینات سرلری حقیده معلومات بیروچی ابسیرواتوریه (رصدخانه) قوریب بیتکزیلدی. 2008 ییلنی "یاشلر ییلی" دیب اعلان قیلینگنی مناسبتی بیلن ختای(چین) خلق جمهوریتیدن باله لراوچون پارک اتتراکسیونلری (جاذبه لی جهازلری) آلیب کیلتیریلدی.

ش. جوزجانی: ایشیتیشیمیزچه بابر فوندی ریاستی بابرنینگ آنه شهری بولمیش اندجان شهری نینگ تاریخی عمرینی بیلگیلب آلیش اوچون بیر قطار ایزلنیشلرآلیب بارماقده. بو ایزلنیشلردن قندی نتیجه لر قولگه کیلگن؟

ذ. مشربوف: معلوم که اندجان بابردیک شخصیتنی عالمگه بیرگن بولسه، بو اولوغ سیما اونی جهانگه تنیتدی. فوندیمیز نینگ عملگه آشیریله یاتگن مهم ایشلریدن ینه بیری بابرنینگ آنه شهری اندجان تاریخینی ، اینیقسه بابر دورینی هرتامانله مه اورگنیش بولیب قالماقده. 2000 نچی ییلدن بیری فوندیمیز اوزبیکستان جمهوریتی فنلر اکادمیسی ارخیولوژیک انستیتوتی بیلن همکارلیگده اندجان شهریده بابریلردوری و عموما شهرسازلیک مدنیتی تاریخینی اورگنیش بوییچه علمی قیدیرو ایشلری آلیب باردی و آلیب بارماقده.

بوگونگی کونده یخشی نتیجه لرگه ایریشیلدی. علمی قیدیرو ایشلریدن کوزه تیلگن اساسی مقصد اندجان شهری یاشینی انیقلش و شهر یوبیلیینی(بیرَمینی) اوتکه زیشدیر.

اینیقسه ایسکی شهر قسمیده بیر نیچه هکتارنی تشکیل ایتگن اندجان نینگ اینگ قدیمگی اوزه گی سروان تیپه دن میلاددن اولگی 6- 4 عصرلر ایله تون قتلملرینی تاپیلیشی وادی نینگ قدیمگی شهرسازلیک مدنیتینی اورگنیشده ینگی کشفیات بولدی.

بابر دوری بوییچه یازمه منبعلرنی تصدیقلاوچی مادی مدنی اشیالرانیقلنیب، علمی معامله گه کیریتیلماقده.
میلاددن اولگی 4- 7 عصرلرگه عاید ایله تن دوریگه خاص اشیاوی دلیللر تاپیلدی و اندجان نینگ تاریخی یاشی 2300- 2700 ییل دیب بیلگی لشگه اساس توغیلدی. بابر جماعت فوندی حرکتلری بیلن اندجان شهری یاشی نینگ علمی خلاصه سی تییارلندی. اندجان "جهان دردانه لری" تاریخی نینگ عمومی رویخطیگه کیریتیلیشی اوچون ولایت حاکملیگی نامیدن حکومتیمیزگه و خلق ارا یونسکو تشکیلاتیگه تکلیفلر(پیشنهادلر) یوباریلدی.

اندجانده آلیب باریله یاتگن ارخیولوژیک قازیلمه لر نتیجه سی بیلن بویوک ایپک یولیده جایلشگن "اندجان شهر سازلیک مدنیتی تاریخی" موزیمی بناسی توله جهازلنیب، ایشگه توشیریلدی.

ش. جوزجانی: بوندن نیچه ییل مقدم ظهیرالدین محمد بابر نینگ 525 ییللیگی خلق ارا مقیاسده نشانلنگن ایدی. بو حقده معلومات بیرسنگیز.

ذ. مشربوف: 2008 ییلی اوزبیکستان حکومتی قراری اساسیده اندجان ولایتی مقامی و بابر خلق ارا فوندی ریاستی نینگ تشبث وفعالیتیگه کوره اوزبیک ممتاز ادبیاتی نینگ اولکن نماینده سی، دولت اربابی و مشهورعالم ظهیرالدین محمد بابر تولدی نینگ 525 ییللیگیگه بغیشلنگن "بابر و بابریلرنینگ جهان مدنیتی تاریخیده توتگن اورنی" موضوعیده گی علمی- عملی انجمن 15- 16 اگوست کونلری خلق ارا و اوزبیکستانلیک بابرشناس عالملر، فرغانه وادیسی نینگ کوزگه کورینگن یازوچی، شاعرلری، دارالفنون، انستیتوتلر رئیسلری و اوقیتوچی پروفیسورلری، کالج، مکتبلر اوقیتوچیلری و بابر اخلاصمندلری اشتراکیده بولیب اوتدی.

اندجانگه امریکا قوشمه ایالتلری، انگلستان، جاپان، مصر، تورکیه، آلمان، چین، بنگله دیش، پاکستان، افغانستان کبی خارجی دولتلردن 20 دن آرتیق بابر شناس عالملر تشریف بویوردیلر. انگلیس، اوزبیک، تورک و روس تیللریده اوقیلگن معروضه لرنینگ برچه سی بوگونگی بابرشناسلیک نینگ دالضرب مسئله لریگه قره تیلدی. شونینگدیک بابر خلق ارا فوندی عنعنه سیگه موافق بابرشناسلیککه سلماقلی حصه قوشگن جهان عالملری، صنعتکارلری، ادیبلرینی خلق ارا بابر مکافاتی بیلن تقدیرلش مراسمی بولدی.

بابر جماعت فوندی تصرفیده گی" مدار "انجنیرلیک ایشلب چیقریش کارخانه سی کوپلب جیولوژیک- قیدیرو ایشلرینی عملگه آشیریب، شهر و تومنلرده گی ینگی قوریله یاتگن و اساسی تعمیرلنه یاتگن کالجلر، مکتبلر و شو کبی قوریلیش پروژه لریگه جیولوژیک - سیسمولوژیک (زلزله شناسلیک) خلاصه لرنی تقدیم ایته دی.

ش. جوزجانی: بابر خلق ارا علمی ایکسپید یتسیه سی ییللر جریاندیده کوپ موفقیتلرگه ایریشدی. حاضر اونیگ ریجه لری نیمه لردن عبارت؟

ذ. مشربوف: اوزبیکستان جمهوریتی نینگ "جماعت فوندلری توغریسیده گی"، همده " نادولت ناتجارت تشکیلاتلری توغریسیده گی" قانونلرگه موافق بابر جماعت فوندی نینگ نوبتده گی قورولتای ییغیلیشی اوتکزیلدی. اوشبو ییغیلیشده بابر جماعت فوندی نینگ نظامیگه (اساسنامه سیگه) قوشیمچه و اوزگریشلر کیریتیلدی و ییغیلیش قتنشوچیلری تاماندن اوشبو قوشیمچه و اوزگریشلرنینگ جمغرمه نظامیگه کیریتیلیشی بیلگیلنگن وظیفه لرنی عملگه آشیریشده مهم عامل بولیب خدمت قیله دی.

بابر خلق ارا علمی ایکسپیدیتسیه سی، "بابر قاموسی" نی یره تیشده ینگی معلوماتلرنی قولگه کیریتیش، بابر میرزا نینگ 18 ییللیک عمر فعالیتینی عکس ایتدیروچی "بابرنامه" نینگ یوقالگن قسملرینی، "حرب ایشی" و "موسیقه سرلری" نی تاپیش، شونینگدیک "تاریخ رشیدی" اثرینی ایزیدن باریب، قیزیقرلی علمی معلوماتلرنی ییغیش مقصدیده 2009 ییل نینگ اکتوبر آییده نوبتده گی سفری اویوشتیریلدی. ممتاز ادبیاتیمیز نینگ نادر دردانه لریدن سنلگن محمد حیدر میرزانینگ فارس تیلیده یازیلگن "تاریخ رشیدی" اثری حاضرگی کونده جهان ادبیاتی نینگ نادر دردانه لریدن سنه لیب، اثر انگلیس، روس، نیمس (آلمان)، قازاق، ختای تیللریگه ترجمه قیلینگن. بو اثرنینگ اهمیتی بابرنامه دن کم ایمس. اوشبو اثر بابرنامه نینگ یوقالگن قسملرینی تولدیریشده اساسی منبع سنه له دی. اثرنینگ علمی- معنوی اهمیتینی حسابگه آلیب، بو اثر بابرشناس عالم و. رحمان و ی.ایگموفلرگه بابر جماعت فوندی تامانیدن اوزبیک تیلیگه اوگیریش اوچون تاپشیریلگن. اوشبو اثرنی اوقوچی کتابخوانلر و کینگ عامه اعتباریگه زمانوی، دور طلبلریگه توله ماس کیله دیگن کورینیشده چاپ ایتیش،

"بابر قاموسی" نی یره تیش، نشرگه تییارلش اوچون ینگیدن ینگی ضرور معلومات، منبعلرنی قولگه کیریتیش، توپلش، همده بابر ناملی جماعت فوندی نینگ نظامیده بیلگیلنگن ایزگو وظیفه لرینی عملگه آشیریش باره سیده بابر خلق ارا علمی ایکسپیدیتسیه سی بویوک وطنداشیمیز ظهیرالدین محمد بابرنینگ "بابرنامه" و محمد حیدر میرزا نینگ "تاریخ رشیدی" ناملی بویوک قاموسی اثرلری ایزیدن باریب، اثر واقعه لری صادر بولگن جایلرنی ایزلب تاپیش، تاریخی آبده لرنی ویدیو- صورتگه آلیب، قیزیقرلی علمی معلوماتلرنی ییغیش، بویوک اجدادلریمیز خاطره سینی تیکلش و ابدیلشتیریش، اولرنینگ معنوی میراثینی اهالی آره سیده کینگ یاییشگه قره تیلگن اخبارات – معرفی و تربیوی ایشلرنی عملگه آشیریش مقصدیده، اوزبیکستان ــ قیرغیزستان ــ تاجکستان ــ افغانستان ــایران ــ پاکستان ــ هندوستان ــ نیپا ل ــ ختای ــ قازاغستان ــ تورکمنستان ــ اوزبیکستان دولتلری بویلب نوبتده گی سفری اویوشتیریلدی.
بابر جماعت خیریه فوندی تامانیدن اوتگن ییللر مابینیده معنویتیمیزنی یوکسلتیریش، کهنه تاریخیمیزنی تیکلش، بویوک اجدادلریمیزنینگ مملکتیمیز حدودیدن تشقریده جایلشگن مقبره لرینی ایزلب تاپیب، تیکلش- تعمیرلش، اولر قالدیرگن بای علمی- مدنی میراثلرینی اورگنیش و یاشلریمیزگه ییتکزیش باره سیده قطار ایشلرنی عملگه آشیریب کیلماقده.

شو جمله دن "بابر انسیکلوپیدیه سی" نی یره تیش باره سیده 2008 - 2010 ییللر دوامیده علمی ایزلنیشلر آلیب باریب انسیکلوپیدیه نی نشرگه تییارلش ریجه لشتیریلگن.

بابرجماعت فوندی ایتیب اوتیلگن و باشقه ایزگو ایشلرنی دوام ایتدیریب، یورتیمیزدن ناقانونی یوللر بیلن خارجگه آلیب چیقیب کیتیلگن نایاب کتاب و قولیازمه اثرلرنی وطنگه آلیب کیلیش، بابر میرزانینگ حالیگه چه تاپیلمگن اثرلرینی ایزلب تاپیب، علمی استعمالگه کیریتیش باره سیده گی علمی ایزلنیشلرنی دوام ایتکه زه دی.

ش. جوزجانی: بابر جماعت فوندی فعالیتلری، اوزبیکستان دولتی تامانیدن قندی بها لنماقده؟

ذ. مشربوف: بیز دولتیمیز تاماندن بیزگه کورسه تیلگن اعتباردن ممنون میز. چنانچه محترم پریزیدنتیمیز عالی مجلس نینگ سیسسیه سیده (ییغیلیشیده) " آخرگی ییللرده بابر جماعت فوندی آلیب باره یاتگن فداییلیک، ایزگو ایشلری خلقیمیزگه و مینکه یخشی معلوم. فرصتدن فایده لنیب سیزلرگه رحمت ایتماقچیمن. سیزلر ایندی اوز یولینگیزده اوشبو ثوابلی و مروتلی ایشلرنی دوام ایتدیریشینگیز لازم"- دیب تأکیدلگن ایدیلر.

مملکتیمیز پریزیدنتی تشبثی و تاپشیریغیگه کوره اوزبیکستان جمهوریتی عالی مجلس کینگا شینینگ "بویوک اجدادلریمیزنینگ اوزبیکستان ریسپوبلیکه سی حدودیدن تشقریده د فن ایتیلگن جایلرینی انیقلش و آبادانلشتیریشگه دایر چاره- تدبیرلر توغریسیده" گی مخصوص قراری قبول قیلینیب، بابر جماعت فوندی نینگ بو باره ده آلیب باره یاتگن ایزگو ایشلری معقوللنگن ایدی.

یقین ییللر دوامیده بویوک اجدادلریمیزنینگ خاطره سینی ابدیلشتیریش، اولرنینگ خارجده گی مقبره لرینی آبادانلشتیریش کبی ایشلرنی، بابر خلق ارا فوندی خلقیمیز و پریزیدنتیمیز آلدیده گی وطن پرورلیک بورچی دیب بیلیب، اوشبو ایزگو و ثوابلی وظیفه لرنی دوام ایتدیره دی.

عین پیتده بویوک مصور کمال الدین بهزاد نینگ منگو آرامگاهینی قوریب تعمیرلش لایحه سینی بجریشگه کیریشیلدی و اوزبیک کلاسیک ادبیاتی نینگ ییریک نماینده سی ملک الکلام لطفی هروی نینگ هرات شهری یقینیده گی ده قنار قبرستانیده جایلشگن ابدی یاتر جایی اوستیده شرقانه اسلوبده چیرایلی بنا قوریلیب اهالی اشتراکیده کتته طنطنه بیلن آچیلیش مراسمی بولیب اوتدی.

صحبتداش: شرعی جوزجانی