No Censorship!

رسانه‌هاي امروز ايران در اخبارشان تنها به جنگ و تنش‌هاي افغانستان مي‌پردازند. در واقع نام افغانستان براي ما تنها به ياد آورنده اين مقولات است اما اغلب كساني كه با اينترنت سر و كار دارند، در اين مدت شاهد پيدايش و رشد سايت‌هاي فارسي زباني بوده‌اند كه متعلق به افغانيان است و اين نشان دهنده آن است كه افغانستان درحال پيمودن راه جهاني شدن است. اينترنت، وبلاگ و نشريات اينترنتي در افغانستان غالب بحثي است كه اعتماد ملي با <كامران ميرهزار> سردبير سايت كابل پرس انجام داده است.

وقتي به او مي‌گويم كه بسياري از ما ايراني‌ها فكرش را هم نمي‌كنيم كه شما در كابل اينترنت داشته باشيد، به نكته جالبي اشاره مي‌كند: <اينترنت نه تنها در كابل بلكه در بسياري از ولايات و شهرهاي دورافتاده افغانستان نيز در دسترس است.>

<كامران ميرهزار> روزنامه‌نگار جوان ساكن كابل، سردبيري سايت خبري كابل‌پرس و سردبير خبري راديو و دو هفته نامه كليد و مرسل را برعهده دارد.

او هم به مانند اكثر هموطنانش به ايران آمده و علاوه بر اين با آثار نويسندگان و روشنفكران ايراني آشنايي دارد.

در همان ابتداي مصاحبه با حسرت از توقيف هفته‌نامه چاي داغ كه وي صاحب امتياز و مدير مسوول آن بوده سخن مي گويد. تحصيلات آكادميك خبرنگاري ندارد اما اذعان مي‌كند كه 12 سال تجربه براي او بيشتر از تحصيلات سودمند بوده است.

وي، وضعيت اينترنت در افغانستان را نسبت به قدمت آن مناسب مي‌داند و مي گويد: <خدمات اينترنت در افغانستان توسط ‌ISP هاي داخلي و بين‌المللي كه اغلب هندي‌، هنگ‌كنگي و آمريكايي هستند، ارائه مي‌شود و دولت افغانستان تنها در صدور مجوز براي شركت‌هاي خدمات دهنده دخالت دارد و اين درحاليست كه خدمات ارايه شده از كيفيت مناسبي برخوردار است و اينترنت پرسرعت نيز به تازگي راه‌اندازي شده است.>

كمي به عقب برمي‌گردم و در مورد وضعيت اينترنت در زمان حكومت طالبان مي‌پرسم. <بالطبع در زمان طالبان، اينترنت در افغانستان وجود نداشت و تنها سايت طالبان نيز از خارج از كشور راه اندازي شده بود.>

وقتي از او در مورد <كابل پرس> مي پرسم كه اين روزها به عنوان منبع خبري داغي براي روزنامه‌هاي افغاني مورد استفاده قرار مي گيرد، مي گويد: كابل پرس را اوايل سال 2004 راه‌اندازي كرده است كه نخستين سايت خصوصي افغاني در داخل افغانستان محسوب مي‌شود. خوشبختانه طي اين مدت كابل پرس كاملا شناخته شده است و معمولا روزنامه‌ها، تلويزيون‌ها و يا خبرگزاري‌هاي مختلف دنيا با آن تماس مي‌گيرند و درباره مسايل مهم افغانستان سوال مي‌پرسند.

از كنفرانس مبارزه با بي‌سوادي هم مي‌گويد كه به تازگي توسط كابل پرس برگزار شد و قرار است ادامه داشته باشد. در مورد هفته‌نامه توقيف شده چاي داغ مي گويد: <چاي داغ تقريبا نخستين رسانه اي بود كه از آزادي استفاده كرد و نشان داد كه ژورناليسم اينگونه هم مي‌تواند باشد كه بعد از آن مي‌بينم طنزها و مقالاتي و يا برنامه‌هاي تلويزيوني به شيوه چاي داغ در رسانه‌ها بوجود آمد.>

همكارانش در كابل پرس را خبرنگاران، دانشجويان، كارتونيست‌ها و عكاسان تشكيل مي‌دهند. <البته همكاران من حق‌التحريري بابت كار در كابل پرس نمي‌گيرند، حتي همكاران انگليسي و پرتغالي زباني كه نسخه‌هاي انگليسي و پرتغالي كابل‌پرس را آماده مي‌كنند نيز همينطور است.>

دوباره به بحث اينترنت در افغانستان مي‌رسيم و باتوجه به ذهنيت گذشته خودم از او مي‌پرسم كه باتوجه به وجود ديدگاه‌هاي سنتي در افغانستان، آيا اينترنت در افغانستان با مخالفت گروه يا طيف خاصي هم روبرو بوده است؟

در پاسخ به سوالم اظهار مي دارد: <خير. گروه‌هاي سنتي و بنيادگرا در افغانستان دانشي درباره اينترنت و شبكه ندارند. همچنين آنان به شدت سرگرم زد و بند مالي و سياسي هستند و هنوز نسبت به اين مسائل توجه چنداني نكرده‌اند. اين نكته را هم بايد بگويم كه سانسور رسانه‌ها چه اينترنتي و چه غير‌اينترنتي كار چندان آساني نيست و دولت افغانستان و گروه‌هاي واپس‌گرا قدرت جلوگيري از نشر آراء را ندارند.>

تنها سانسوري كه به ياد دارد، مربوط به زماني است كه كابل‌پرس خبري از يكي از جلسات سري پارلمان منتشر مي‌كند: <كابل‌پرس تنها براي چند ساعت از طرف برخي از ‌ISP ها فيلتر شد كه بعد از آن مرتفع شد.>

بحث را به موضوع مورد علاقه خودم يعني <وبلاگ‌ها> مي‌كشانم اما مي‌گويد تا آنجايي كه او اطلاع دارد، هنوز هيچ انجمن يا گروهي تحت نام وبلاگ‌نويسان در افغانستان شكل نگرفته است ولي وبلاگ‌نويسي توسط كاربران افغاني در سرويس‌هاي وبلاگ ايراني و تنها سرويس وبلاگ افغاني موجود دنبال مي‌شود. سايت آنها تقريبا به طور منظم به روز مي‌شود.

از او در مورد منابع اخبار سوال مي كنم و اينكه تمام اخبار توسط گروه خبري سايت جمع‌آوري مي‌شود؟ <خير. فكر نمي‌كنم جز چند بنگاه خبري عمده مانند آسوشيتد‌پرس و يا رويترز، ديگران اخبار را خود توليد كنند. ما در سايت كابل‌پرس عموما خبرهايي را توليد مي‌كنيم كه ديگر رسانه‌هاي افغانستان كمتر به آن دسترسي دارند. گاهي زودتر از ديگر رسانه‌ها خبرها را منتشر مي‌كنيم.

ميزان استقبال از سايت كابل‌پرس نشان مي‌‌دهد كه ما علاوه بر خارج از افغانستان، خوانندگان زيادي از نقاط دور و نزديك داخل نيز داريم و نكته جالب اين است كه در برخي از نقاط كشور ارتباط نداريم اما خوانندگان دايمي ما اخبار اين ولايات را براي ما ارسال مي‌كنند.

گاهي خوانندگان كابل‌پرس، اخبار را سريع‌تر و زودتر از آسوشيتد‌پرس و يا رويترز گزارش مي‌كنند ولي ما بطور اختصاصي خبرهايي را منتشر مي‌كنيم كه به نوعي در افغانستان ترس از انتشار آن وجود دارد.

وقتي ما از اين دست خبرهاي داغ را منتشر مي‌كنيم، رسانه‌هاي ديگر از منبع كابل‌پرس آن را منتشر مي‌كنند تا مستقيم مورد سوال قرار نگيرند. ما از منابع خاص خود برخورداريم كه درباره موضوعاتي مانند اختلاس، فساد، رشوه و يا جلسات سري پارلمان، پيشرفت و يا شكست نيروهاي طالبان و بين‌المللي در مناطق جنوبي به ما گزارش مي‌دهند.

سانسور نمي‌كنيم و آراي مختلف را بازتاب مي‌دهيم حتي گاهي براي من پيش آمده كه وزير يا يكي از مقامات، صفحاتي از كابل پرس را پرينت گرفته و به دفتر كارم روانه كرده و از من توضيح خواسته است.

گاهي خوانندگان ما چون مي‌دانند اين سايت را اهالي دولت بررسي مي‌كنند، شكايات خود از مسوولين را به سمت ما روانه مي‌كنند. حتي گاهي پيش آمده به محاكمه نيز تهديد شده‌ام. گاهي هم تهديدهايي از نوع ديگر اما با همه اينها كابل‌پرس ثابت كرده كه مي تواند تعداد خواننده بيشتري نسبت به ديگر جرايد چاپي، چه روزنامه و يا هفته نامه در داخل افغانستان داشته باشد.

در برخي موارد گفت‌و‌گوهاي ويژه اي با افراد سرشناس داريم كه كمتر رسانه‌اي در افغانستان مي‌تواند به اين منابع دسترسي داشته باشد مانند گفت‌وگو با دكتر <نوام چامسكي> زبان‌شناس بزرگ و روشنفكر آمريكايي و يا <بكتاش> جوان افغان همبازي با <جودي فاستر> در آمريكا و يا بانوي شايسته جهان در سال 2004.

هم اكنون نيز درحال تهيه گفت‌وگويي با يكي از نامزدهاي پست دبيركلي سازمان ملل هستيم.>

مطمئناً بازار افغانستان مي‌تواند زمينه مناسبي براي گسترش فرامرزي فعاليت‌هاي شركت‌هاي ايراني باشد ولي آيا همين طور است؟ < خير. هم اكنون هيچ شركت ايراني در‌حال فعاليت در زمينه IT در افغانستان نيست. البته شركت‌هاي ايراني در زمينه دامنه، وب هاستينگ و يا طراحي وب نمي‌توانند در افغانستان موفق باشند. به اين دليل كه ما بطور مستقيم با سرورهاي آمريكايي در ارتباط هستيم و نمي‌خواهيم يك يا چند واسطه ايراني و يا غيرايراني در اين رابطه قرار گيرد.

متخصصان ايراني مي‌توانند در زمينه نرم‌افزارهاي الكترونيكي خدمات ارايه كنند و يا اينكه در زمينه سيستم ارتباطي phone to phone فعال باشند و تا جايي كه من مي‌دانم در ايران تجربه‌هاي خوبي داشتند. البته ايراني ها بايد بدانند كه رقبايي با سرمايه‌هاي كلان دارند.>

او شركت‌هاي هندي را در اين زمينه موفق مي‌داند اما مي‌گويد: <هنوز تمام خدمات IT در افغانستان در دسترس نيست و به همين دليل نمي‌توان به طور دقيق درباره آن صحبت كرد اما به زودي خدمات بانكداري و تجارت الكترونيك در افغانستان راه‌اندازي خواهد شد.>

در اغلب سرويس‌هاي وبلاگ ايراني، وبلاگ‌هايي را تحت نام افغانستان ديده‌ام كه از <كامران ميرهزار> در مورد چگونگي استفاده كاربران افغاني از اينترنت و ميزان آشنايي آنان با سايت‌هاي ايراني مي‌پرسم كه او مي‌گويد:‌<كاربران افغاني نيز مانند تمام كاربران دنيا از خدمات چت و ايميل بيشترين استفاده را مي برند و همچنين براي نشر اخبار و نظرات خود از اين خدمات استفاده مي‌كنند.

كاربران افغان با سايت‌هاي ايراني ناآشنا نيستند. اشتراك زباني يكي از دلايل مهم اين آشنايي است. حضور افغان‌ها در بلاگرهاي ايراني خود نشان‌دهنده اين رابطه و شناخت است.>

و در آخر درباره آينده اينترنت در افغانستان از او پرسيدم كه گفت:‌<فكر مي‌كنم دنياي مجازي در افغانستان موفق خواهد شد. ما طرح‌هايي را در رسانه‌ها منتشر كرده و چگونگي افغانستان الكترونيكي را توضيح داده‌ايم. افغانستان الكترونيكي تخيل و رويا نيست.

تا جايي كه من مي‌دانم، دولت گام‌هاي گرچه كم اما مثبتي را براي ايجاد دولت الكترونيكي در افغانستان برداشته است. وب سايت‌هاي دولتي گرچه به قدرت و توان سايت‌هاي غيردولتي نيستند اما كم‌كم مجهزتر و بهتر خواهند شد. به آينده اينترنت در افغانستان اميدوارم.>

و اين درحاليست كه در افغانستان، يك شبكه دولتي و پنج شبكه خصوصي درحال فعاليت هستند و به زودي دو تلويزيون خصوصي ديگر نيز راه اندازي خواهند شد و همچنين در افغانستان سه شركت خدمات اينترنت بي‌سيم را به مردم ارايه مي‌دهند.

برای نوشتن نظرات اينجا را کليک کنيد