No Censorship!

برادر محترم جناب آقای احمدی (بودا) سلام علیکم!

شاد و موفق باشید!

بعد؛ دوسه تا از نوشته هایت را در سايت کابل پرس خوانده ام. مطالعات گسترده، معلومات وسیع و استعداد بلندت در پرورش مضامین و پردازش موضوعات بکر و تازه -حد اقل از لحاظ شکلی- ستایش برانگیز است؛ اما آنچه که از ارزش نوشته هایت می کاهد، غرق شدنت در افسانه ها و مسایلی است که احیاناً می خواهی برای غنای نوشته ات از آن بهره بگیری. شاید هم به نظرخود قصد داری توسط این تکنیک نه چندان فنی معلوماتت را بر رخ خواننده بکشی. به طور مثال در نقدی که از آقای سپنتا داشتید، بیشتر به شرح  اندیشه های تیودور آدورنو پرداخته بودید، در حالی که اولاً مکتب فرانکفورت به آدورنو خلاصه نمی شود و ثانیاً شاید در نقد از سیاست خارجی و یا از کسی که مسؤولیت سیاستگزاری خارجی افغانستان را به عهده دارد، به معرفی کسانی چون آدورنو و فلسفه اش به آن طول و تفصیل، نیازی نباشد. شما می توانستید برخی از باید ها و نباید های مکتب فرانکفورت را از باب مثال ذکر کنید؛ بی آنکه پیرامون معرفی آدور نو و فلسفه و اندیشه اش بیش از حد متعارف بچرخید.

در نوشته "اشک ندامت آشیل" نیز همین مشکل، ارزش نوشته ات را سخت فروکاسته است، هرچند که شاید ظاهراً چاشنی آن را به مذاق برخی از افراد تخیل گرا برابر ساخته باشد. عمده ترین قسمت این نوشته ات را افسانه آشیل تشکیل می دهد تا واقعیت زندگی مردم ما. گرچه می پذیریم که افسانه ها خود به نحوی از واقعیت ها و آرزوهای فرو خورده جوامع حکایت می کنند؛ اما جنگ تروا و افسانه آشیل از زیر غبار سنگین گذشت زمان، دیگر کمتر واقعیتی را از واقعیت های انسان  قرن بیست و یک بازمی نمایاند؛ هرچند که آن انسان در افغانستان زندگی کند. (درجایی که هیچ جلوه ای از جلوه های قرن بیست و یک زندگی اش را نیاراسته است).

مشکل دیگری که در این نوشته –اگر اشتباه نکنم- توجه این حقیر را جلب کرد، گم شدن نویسنده در میان الفاظ و واژه ها بود. آقای بودا ظاهراً قصد ندارد که اندیشه و محتوا را بپروراند؛ بلکه بیشتر دلنگران چیدن الفاظ و واژه ها در قالب یک مقاله است؛ بی آنکه دقت کند این کلمات، یا این تشبیهات و استعاره ها در بافت کلی جمله و مناسباتی که با عناصر دیگر آن بر قرار می کند سازگاری دارد یا نه؟ به این جمله بودا دقت کنید! «در افسانه ها و آثار به جامانده از انسانهای ماقبل تاریخ، در متون دینی و کتاب های مقدس، مرگ همچون شمع لرزانی، در افق تار تاریخ آدمی می درخشد و سایه سیاه مرگ و کشتار در هر آنچه مربوط به زندگی جمعی است، به چشم می خورد». پیام پارادوکسیکال این جمله واقعاً مرا گیج کرد؛ زیرا زمانی که از ماقبل تاریخ گپ می زنیم دیگر آثار به جامانده چه مفهومی دارد؟ (چون منظور ايشان از آثار، آثار خطي است، نه سنگواره ها و فوسيل ها). اگر از آثار به جا مانده گپ در میان است، پس برداشت ما از ماقبل تاریخ چیست؟. پارادوکس دیگر در تشبیه این جمله است که خواننده را گیج می سازد. آنجا که مرگ (حتماً مراد نویسنده از مرگ، مرگ غیر طبیعی یا کشته شدن است)، به شمع لرزانی تشبیه شده است که در افق تار تاریخ آدمی، می درخشد. افقی که گویا مجزا از حوادث مرگ و کشتار، تیره و تار بوده است. جالب اینجا است که در این تشبیه مرگ، یکمرتبه مانند شمع، -ولو لرزان- می درخشد و مرتبه دیگر به جای اینکه از درخشش نور بتابد، سایه تولید می شود؛ آنهم در افق  تار! (سایه در افق تار!) «مرگ همچون شمع لرزانی، در افق تار تاریخ آدمی می درخشد و سایه سیاه مرگ و کشتار در هر آنچه مربوط به زندگی جمعی است، به چشم می خورد».

رفیق همنام خودم در جای دیگر می نویسد: «همه جا غنچه های سیاه مرگ می رویند» این هم از شاهکارهاي مخصوص خود جناب بودا است؛ والا مشکل است که بین "مرگ"، "غنچه" و "روییدن" بتوان پیوند منطقی کشف کرد؛ مگر اینکه مرگ را از دید گاه دینی بدانیم و آغاز یک زندگی دیگر؛ که در آنصورت اولاً مرگ نمی تواند پدیده منفی به حساب آید، تا آقای بودا در باره اش موعظه کند؛ و ثانیاً لحن نوشته چیزی را بیان می کند که هرگز خواننده را به آن بعد مرگ، متوجه نمی سازد .

"غنچه" و "روییدن" با زندگی، با جوانی و با آغاز ها می تواند نسبت و رابطه بر قرار کند؛ اما با مرگ، با ازمیان رفتن و با پایان ها شاید نه! و نیز تعبیر غنچه سیاه به نظرم خیلی جالب بود؛ زیرا نمیدانم اصلاً غنچه سیاه داریم یانه؟ آقای بودا حتماً توجه دارد که فلسله وجودی تشبیه و استعاره این  است که پدیده های عقلی و غیر حسی را ملموس و حسی نماید. پس اگر مرگ با غنچه ارتباطی نداشته باشد و یا غنچه سیاه در طبیعت وجود نداشته باشد، این واژه های سرگردان به مخاطب چه کمکی خواهند کرد؟ 

تعبیر دیگر آقای بودا را بخوانید: «...و میدانیم که قلمرو آینده کشتار، ظلمت آشنایی است که در آن ستاره مرگ است که سیاهی می پراکند». آیا کار ستاره در یک فضای ظلمانی پراکندن سیاهی است؟ هرچه فكر کردم "جزحیرتم نیفزود".

به نوع نگاه آقای بودا نسبت به انسان، نسبت به سیاست، نسبت به آدم ها و نسبت به زندگی کاری ندارم؛ زیرا در این دنیای وسیع هر کس می تواند برای خود آنگونه که خود می خواهد بیاندیشد.

 به هرحال، برای ایشان توفیق می خواهم و آرزو دارم که بتواند، بین افسانه و واقعیت و فلسفه و عمل یک توازن منطقی برقرار کند. و نیز به دلیل دخالت بی موردی که نسبت به نوشته ها و نظرات ایشان کردم معذرت می خواهم؛ هرچند که میدانم ایشان آنقدر ظرفیت دارد که ولو در صورت اشتباه، از خود کوچکتران را مورد ملامت و مذمت قرار نمی دهد. چه اینکه او خود به عنوان کسی که روحیه انتقادی دارد، درک می کند که نقد، قطع نظر از درستی یا نادرستی اش، با هدف باز نمایاندن کاستی ها هستی می یابد.

اسدالله سعادتی-11/6/1385 –کابل

تذکر: آقای میر هزار سلام! آنچه که مرتبه اول ایمیل شد، غلطی دارد، آن را پاک کنید و از ایمیل بعدی استفاده نمایید!

برای نوشتن نظرات اينجا را کليک کنيد