No Censorship!

سخن­گفتن از فرداي جامعة كه ديروز آن در کشتار و سكوت و سانسور گذشته و امروزش در ظلمت و آشفتگي و بي­پرسشي مي‌گذرد، اگر نگوييم نا ممكن، يقينا بسيار دشوار خواهد بود. ترسيم يك چشم­انداز نظري زايا و خلاق و اتوپياسازي براي فردا كه به لحاظ نظري نامتعين است، مخصوصا براي فردايي كه گذشته و حال آن در هالة از  هراس و دهشت و فراموشی  عظيم فرو رفته  است كه غير انساني­ترين فاجعه­ها طبيعي تلقي مي­شود و در دل‌ها پرسش ايجاد نمي­كنند، چگونه امكان پذير خواهد بود؟

به رغم اين گذشتة تاريك و اکنونِ تاريك­تر از گذشته و  با درك موانع موجود، فصلنامة علمي­-­ پژوهشي «جامعه فردا» كه اولين شمارة آن با مجوز و همكاري «دانشگاه تهران»، از طرف جمعي­ از دانشجويان، تحصيل­كردگان و فارغ التحصيلان افغانستان منتشر گرديد، بر آن است كه از ديروز، امروز و فرداي ما در حوزة جامعه، فرهنگ و سياست سخن بگويد. جامعه فردا، در سر مقالة خود گذشتة افغانستان را سرشار از خشونت، تبعض و بي­عدالتي‌قومي و بي­احترامي به شرافت و حيثيت­انساني دانسته و از اين رو سعي­خواهد كرد علل و عوامل اين روابط­غير انساني را آناكاوي، بازخواني و نقد و تبيين نموده و تا آن­جا كه در توان دارد، در راستايي برابري­، عدالت­اجتماعي، نظم، امنيت، قانون­گرايي و  گسترش ارزش­هاي­انساني و اخلاقي تلاش نمايد.

جامعة فردا نشرية ي است در حوزة اجتماع، فرهنگ و سياست با اين مشخصات: مدير مسئول:«دكتر محمد جواد صالحي»، سردبير: محمد اسحاق عارفي و آقايان اسدالله احساني، حسنعلي انوري، عبدالله دانش، سلمانعلي رحيمي، عوضعلي سعادت، محمد جواد سلطاني، محمد ظاهر فهيمي، عبدالمجيد مجيدي، محمد عارف محبي، و محمد مهدي مهدوي به عنوان هيئت تحريريه كه نه تنها با معيارهاي آكادميك آشنا هستند، بلكه اغلب آنان تجربه­هاي نسبتا درخشان در كارهاي فرهنگي و مطبوعاتي دارند. هرچند بايد گفت كه عبور از خط قرمزهاي­اجتماعي نظير خط قرمزهاي قومي، جنسي و مذهبي و غيره كه همچون تابوي مقدس در ساختار ذهني و شناختي ما حك شده‌اند و فاصله‌گرفتن از جایگاه تعریف‌شده در نظام‌اجتماعی، چندان آسان نخواهد بود، اما اميد می‌رود که جامعه فردا  با فايق آمدن بر اين موانع افق روشني را براي عبور از سد سكندر«گفتمان­قومي» كه تمام منازعات ديگر بر پاية آن صورت بندي مي­گردد، به روي جامعة افغانستان بگشايد.

اين فصلنامه در اولين شمارة خود به موضوعات چون " نابرابري­اجتماعي"، " عدالت در فلسفة حقوق"، گفتگوي ميان­فرهنگي و توسعة"، " نقش مردم در حكومت­اسلامي"، "جهاني­شدن و تحول در جنبش­هاي قومي" و... پرداخته است؛ هرچند در گام اول نمی‌توان در بارة نحوة‌ پرداختن جامعه فردا و موفقییت و عدم موفقیت آن در طرح این مباحث داوری کرد، اما بی‌گمان اگر این موضوعات به صورت جدي دنبال شود، يا حد اقل پرسش­هاي جدی و درستی در اين باره مطرح گردد، به فردايي ما كمك خواهد كرد. هر آن‌كه دلواپس فرداي افغانستان است بايد در بارة  نابرابري اجتماعي، بي­عدالتي و هرگونه تبعيض قومي، جنسي و مذهبي كه چون كليت­فراگير تاريخ افغانستان را در برگرفته و همچون «جامعيت‌اجتماعي» به رفتارها، باورها و ارزش­هاي ما ساخت مي­دهند، عميقا تامل نمايد. جامعة فردا سعي مي­كند با رعايت معيارهايي آكادميك چشم­انداز جديدي را به روي ما بگشايد؛ چشم­اندازي كه به نحوي ما را به «پلوراليسم­ادراكي» پيوند زند كه از نيازهاي اساسي جامعة­چند فرهنگي افغانستان به شمار مي­رود. دولت­هاي مدرن  معمولا سعي كرده­اند با حدف خرده فرهنگ­ها و سركوب اقليت­هاي قومي و مذهبي نظم و امنيت را در جامعه بر قرار سازند­، اما از آن­جا كه در عصر جهاني­شدن «خواست‌هويت» در كانون چالش­هاي داخلي نظام­سياسي  کشورهای چند فرهنگی قرار دارد­، جامعة فردا راهكارهايي را براي سازگاري "استقرار دولت­ملي" با "خواست‌هويت" جستجو خواهد كرد. بنا براين "پلوراليسم­ادراكي” و توجه تئوریک به جنبش‌هاي­اجتماعي‌ـ‌مدنی كه براي انساني­تر شدن فرداي افغانستان سودمند به نظر مي­رسد، از اساسي‌ترين دغدغه­هايي جامعة فردا خواهد بود.

تفكيك ميان گذشته و حال و فردا در جهان­انساني تنها در حد تقسيم­بندي ذهني و مفهومي امكان‌پذير است، در مقام واقع اما پديدارهاي‌عالم­انساني در هم تنيده­اند. از اين رو «فردا» امر انتزاعي و جدا از واقعيت­هاي حال و گذشته نيست. امروز ما محصول گذشتة ما است و فرداي ما محصول امروز ما. اگر سلطة «گفتمان­قومي» و «اسلام­سياسي»  را به عنوان مهم­ترين مسايل افغانستان در نظر بگيريم، چگونگي بر خورد ما با اين مسايل فرداي ما خواهد بود. به نظر مي­رسد از دو مسئله فوق، اسلام­سياسي اختصاصی به افغانستان ندارد، مسئلة عمومی جهان اسلام است، بنا بر اين مسئله اصلي افغانستان گیر در بن‌بست «گفتمان‌قومي» است كه هر بار خودش را در لباس مبدل  و گاه  در سيماي اسلام‌سیاسی نشان مي­دهد. اسلام­طالبان  صورت­بندي قومي داشت، همچنان­كه پس از فرو پاشي حكومت كمونيستي، باطن قومی اسلام­سياسي دوران جهاد  افشا شد، اكنون دموكراسي صورت­بندي قومي يافته است به گونه كه به جاي حق " فرد" از حق قومي سخن گفته مي­شود و حكومت­قومي به جاي پاسخگویی به  ”حقوق مردم" از راه " امتياز" دادن به سران اقوام، سعي مي­كند همچنان بن‌بست باطل پروسة قومي­شدن حكومت را ادامه دهد، بنا بر اين فرداي ما جز بر خورد معقولانه و آگاهانه با این مسایل چيزي ديگري نخواهد بود.

آيا فصلنامة جامعه فردا از قيد و بند تكرار و تحليل­هاي كليشه و نخ­نمايي كه نه تنها باعث رشد و ترقي آگاهي نمي­شود، بلكه خود از مهم­ترين مانع تفكر به شمار مي­رود، فراتر خواهد رفت؟ آيا جامعة فردا در عصر «بي­اشتهايي گوش­ها» حرف و روایت جديد براي ما خواهد داشت؟ اميد مي‌رود اينگونه باشد.  اگر جامعة فردا مي­خواهد در تلاش مذبوحانة پيش از تولد نميرد، بايد  به قول هولدرلين «آواز نو سر دهد»، آواز زندگی به جای آواز مرگ، اما آواز نو سردادن نداي آسماني نيست،  طرح پرسش­هايي اساسی، درك مسايل موجود و جستجوي پاسخ به ­آن­ها است. ما براي دست اندر كاران «جامعه فردا» آرزوي موفقيت نموده و حضور آن را در عرصه فرهنگ كشور تبريك مي­گوييم.