برف باری سنگین در راغ و مشکلات ناشی از آن

ولسوالی راغ در یک صد کیلومتری شمال شهر فیض اباد قرار داشته و یکی از از بزرگترین و پر قدامت ترین ولسوالی های ولایت بدخشان به حساب میآید.
راغ تا قبل از شروع انقلاب اسلامی افغانستان بنا بر دلائیل مختلف سیاسی و اجتماعی با وجود نفوس و مساحت قابل ملاحظه که داشت به حیث علاقه داری در چوکات اداری دول وقت شناخته می شد. این ولسوالی با کشور تاجکستان, ولسوالی نسی, ولسوالی کوف, ولسوالی خواهان , ولسوالی شغنان, ولسوالی ارغنجخوا, ولسوالی های یفتل بالا و پایان و ولسولی شهر بزرگ از لحاظ نقشه و موقعیت اصلی اش دارای سر حد مشترک میباشد.
بعد از پیروزی مجاهدین این ولسوالی بنا بر مساحت و نفوس زیادش بر سه ولسوالی یا شهرستان به نام های راغستان, یاوان و کوهستان تقسیم گریده و به این ترتیب به سه بخش اداری مختلف و مجزا تقسیم گردید.
نفوس ولسوالی راغ حدودا 135000 نفر تخیمن زده میشود که من جمله راغستان دارای نفوس تخیمینی 55000 نفر یاوان 45000 نفر و کوهستان دارای 35000 نفر میباشد.
درین ولسوالی ها مشکلات مختلف به شمول مشکلات اجتماعی ,فرهنگی , سیاسی و جغرافیاوی سبب گردیده است تا سطح سواد به حد اکثر آن پائین نگهداشته شده و فقر علمی در پهلوی فقر اقتصادی سهم فعال در وضعیت بحرانی اقتصاد محلی داشته باشد. متاسفانه تا هنوز خیمه و یا سایه دیوار محل تدریس اکثر مکاتب به شمار آمده و مکاتب دخترانه اولین صنف دوازده خویش را در هیج یک از این ولسوالی ها تا کنون فارغ نکرده است.
اگر چه مردم این ولسوالی های خیلی در حاشیه نگهداری شده اند اما مشکلات که در سال روان هجری شمسی به اثر سپری نمودن زمستان سخت توهم با ریزش سنگین برف متوجه حال مردم این سه ولسوالی میباشد به صورت فشرده در ذیل با النوبه توضیح و تشریح میگردد:
الف: برف کوچ : برف کوچ یکی از خطرات اجتناب نا پذیر و دشمن بالقوه مردمان بومی این سه ولسوالی بوده و سالانه جان ده ها نفر را میگیرد. زمستان که پشت سر گزاشته شد یکی از خطر ناکترین و پر حادثه ترین زمستان های تاریخ سه ده اخیر راغ ها به شمار میرود. در جریان زمستان گزشته که در اکثر مناطق راغ بیشتر از سه متر برف باریده بود در جریان حوادث مختلف برف کوچ حدودا 80 نفر جان خود را از دست داده و به صد ها باشنده دیگر این مناطق آسیب مالی و روحی فروان رسیده است. مشکل اساسی این است که ادارات دولت و موسسات که درین عرصه کار میکنند بیشتر در حالت دفاعی قرار داشته و منتظر هستند تا واقعه رخ داده و سپس به به صورت سمبولیک و تشریفاتی به داد چندی از متضررین برسند. برنامه های آگاهی دهی در مورد خطرات ناشی از برف کوچ , چگونگی جلوگیری از آسیب های جانی و مالی این چنین حوادث کمتر به مشاهده رسیده است. حادثات مربوط به برف و برف کوچ اکثر مناطق راغ را تا یک الی دو ماه دیگر تهیدید میکند.
ب: سیلاب: امسال بعد از شروع ماه حمل الی آخر سرطان سیلاب های مدهشی ناشی از برف باری شدید زمستان و آب خیزی های بهاری زنده گی تعداد کثیری از اهالی راغ ها را تهدید میکند. دریا های بزرگتر چند مراتب آب خود را افزایش داده و دریا های کوچک , دریاچه ها و حتی دره های خشک به دریا های بزرگی و خطر آفرین تبدیل خواهند شد. آب خیزی های بهاری سبب میشود تا مردم دوباره قربانی داده و مشکلات و چالش های جدید ناشی از آب خیزی و سیلاب ها را تحمل نمایند.
ج: خاک کوچ و زمین لغزش: به اثر بارش سنگین برف, باران های موسمی و آب شدن برف زمین ها ی نسبتا غیر هموار راغ ممکن است واقعات مختلف از زمین کوچ و یا زمنی لغزش به وجود آمده و تلفات مالی و جانی فراوان را برای مردم مظلوم این مناطق دور دست ایجاد نماید.

د: راه موصلاتی: بارش زیاد , سیلاب ها و آب شدن برف سنگین سبب گردیده تا راه های مواصلاتی راغ ها از پنج ماه به این طرف قطع گردد, جاری شدن سیلا ب ها, افزایش آب دریا ها و دریاچه ها, تخریب سرک های خامه توسط آب و فرو ریختن کنار و لب سرک های سبب بندش سرک ها و راهای موصلاتی گردیده و امکان دارد به اکثر مناطق راغ ها الی سه ما دیگر زمینه رفت و آمد موتر و سائیر عراده جات به صورت اساسی آن مهیا نگردد.

هه: از بین رفتن پل و پلچک: در نتیجه سیلاب های ناشی از برف باری های سنگین پیش بینی میگردد که پل یاوان, پسپل, سریدشت, سیاب دشت, راه دره , دو دره و سائیر پل های که در بالای در ها های یاوان, دو دره, سیاب دشت , سری دشت و راه دره میباشند به اثر سیلاب های فصلی از بین میروند. پلچک ها و سائیر پل های چوبی پیاده رو نیز در جریان چند ماه آینده آسب جدی را ازین ناحیه خواهند دید.
و: از دست دادن مواشی: تعدادی زیادی از مواشی خود را مردم این ولسوالی ها در جریان زمستان طاقت فرسا از دست دادند. باران های که در جریان ماه های قوس و جدی بارید سبب گردیده تا اکثر علوفه مواشی که مردم از تیر ما جمع کرده بودند پوسیده و از کار برآید. اصولا باشنده گان و مالداران اکثر مناطق این ولسوالی ها از اواخر عقرب الی اواخر ماه سرطان حیوانات و دام خویش را به وسیله علوفه ذخیره شده زنده نگهداشته و زمستان دراز و سرد را سپری می نمایند. اما متاسفانه باران های بی وقت و بی مو قع قوس و جدی سبب گردید تا علوفه مردم پوسیده و از استفاده برآید. در نتیجه قلت علوفه و کاه حیوانات سبب گردید مردم این مناطق 50 فیصد از مواشی خود را از دست داده و ارزش علوفه حیوانی به 15 الی 20 برابر ارزش عادی آن بالا برود. در اکثر مناطق مردم همه دارای خود را در بدل نگهداری چند راس مواشی و تهیه علوفه با قمت گزاف از دست داده و در آخر نیز نتوانستند از مرگ مواشی خویش جلو گیری نمایند. مالداری تقریبا 50 فیصد در آمد و معیشت مردم این ولسوالی ها را تشکیل میدهد که در نتیجه گفته میشود این مردم در حال از دست دادن همین پنجا فیصد منبع معیشت خویش میباشند. گفته میشود که تعداد مواشی که از مردم به شمول بز, گوسفند, گاو , اسپ , مرکب و غیره باقی می ماند بعد از خوردن علف تازه هلاک گریده و از بین خواهد رفت.از دست دادن مواشی برای مردم راغ ها تاثیرات منفب مختلفی به شمول از دست منبع مواد سوخت, مواد خوراکی( گوشت, قروت, روغن, ماست..) و غیر ه میباشد. به این ترتیب مردم ولسوالی های سه گانه راغ در انتظار فاجعه بزرگ اقتصادی و اجتماعی خواهند بود که نظیر آن را تاریخ این سه ولسوالی تجربه نکرده است.
ز: کشت و زراعت: برف باری های سنگین زمستان گزشته که در سی سال آخر سابقه ندارد یکبار دیگر سبب مشکلات جدی در بخش زراعت راغ گردید. قسما که قبلا تذکر داده شد 98 فیصد زنده گی مردم در راغ ها وا بسته به زراعت و مالداری بوده و بدون این دو مصروفیت زنده گی برای اکثر باشنده گان این ولسوالی ها جندان آسان نخواهد بود. اصولا مردم راغ کشت گندم را در اواخر ماه حوت شروع نموده و الی آخر ثور هر سال به بذر گندم و از اول جوزا الی آخر جوزا به بذر و کشت جو در مناطق نسبتا سرد سیر رو میاورند. امسال بد بختانه تا اواسط حمل مردم شروع به کشت گندم نکرده و انتظار میرود باشنده گان مناطق معتدله راغ که 70 فیصد زراعت راغ ها وابسته به این مناطق میباشد بذر گندم را تا یک ماه دیگر یعنی اواسط ماثور آغاز نمایند که صرفا و در صورت چانس و اقبال 15 روز وقت خواهند داشت که درین مدت تنها خواهند توانست 30 فیصد بذز پلان شده و عادی خویش را کشت نمایند. طبیعتا زمانیکه بذر کمتر به خاک پاشیده میشود حاصل آن نیز به تناسب آن بوده و جدا کم و غیر کافی میباشد. کمبود مواد غذائی در محل سبب میشود تا مردم راغ ها یکبار دیگر به بحران مواجه شده و همه داد و ندار خویش را از دست بدهند.
ح: مکاتب و معارف: مکاتب و معارف در راغ حالت بسیار بدی دارند, نبود معلم مسلکی , نبود محل تدریس و کتب درسی از شایع ترین مشکلات معارف در راغ ها میباشد. تقریبا 98 فیصد معلمین راغ ها را فارغ التحصیلان مدارس پاکستان تشکیل میدهد , از فزیک گرفته الی مثلثا ت و جغرافیه توسط همین نوع معلیمن با تحصیلات غیر مسلکی تدریس صورت میگرد. گفته میشود اکثر کتاب های ساینسی بدون حتی خواندن یک صفحه تکمیل شده و سال آخر میگردد. به همین دلیل است که 99 فارغین امسال از مکاتب راغ ها در کانکور ناکام بوده و بلند تری نمره که در کانکور به دست آورنده 173 نمره میباشد. استخدام انبوهی از معلیمن غیر مسلکی سبب شده است تا افراد و جوانانیکه تازه از دانشگاه و یا ادارات تربیه معلم در شته های مورد نیاز فارغ شده اند با جواب کلیشه ئی مقامات معارف" بست خالی موجود نیست" مواجه شده و بیکار و سر گردان به این در و آن در تک تک بزنند. تصور میشود که امسال مکاتب در اکثر مناطق راغ ها به صورت عملی آن در اواخر ما جوزه آغاز گردیده و در اواخر ما میزان ختم میگردد. اگر تعطیل تا بستانی را از آن بکاهیم تنها چهار ماه در راغ ها مکاتب به صورت نیمه فعال خواهند بود. اکثر شاگردان از مناطق دور و گاهی بیشتر از سه الی چهار ساعت مسافت را طی نموده و به مکاتب میرسند. مسافت راه و نبود استادان اناث اکثر سبب میشود که شاگردان اناث بعد از صنف ششم مکتب را به صورت خواسته و یا ناخواسته ترک نمایند. سیلاب ها, بارانی های موسمی, از بین رفتن پل و پلچک ها توسط سیلاب های بهاری سبب میشود تا در اکثر روز های بهاری و اوائیل تابستان از رفتن به مکتب باز دارد. گفته میشود عده شاگردانیکه سال ها درین ولسوالی ها حضور ندارند و اگرچه مکتب را ترک کرده اند توسط مکاتب فارغ داده میشوند.
ط: کوچ و ترک قریه جات: پیش بینی میشود به اثر بحران و آسیب های که متوجه بخش زراعت و مالداری این ولسوالی ها میباشد تعدادی از باشنده گان این مناطق بعد از دست دادن فرصت کشت , و از دست دادن مواشی خویش محل بود و باش خویش را به قصد ولایات تخار و قندز و یا سائیر ولسوالی های ولایت بدخشان همرا با فامیل خویش ترک نمایند. این وضعیت سبب خواهد شد تا به سیل مهاجرین راهی ایران , پاکستان و غیره افروزده شود . این وضعیت نظر به شواهد از همین اکنون آغاز گردیده و گمان میرود که ادامه پیدا خواهد کرد.
ی: افزایش نا امنی: عدم مصروفیت, بیکاری, گرسنگی و از دست دادن زمینه معیشت برای تعدادی از ساکنین این ولسوالی ها سبب خواهد شد تا دست به هر کاری بزنند. از پیوستن به گروپ های شورشی محلی, پیوستن به صفوف طالبان, همکاری با گروپ های قاچاق مواد مخدر فعال در منطقه و زمینه آغاز دزدی های مسلحانه از حادثات قابل پیش بینی خواهد بود.

ک: افزایش قمت ها: گفته میشود در حال حاضر ارزش مواد خوارکی و غیر خوراکی تقریبا بیشتر از دو برابر ارزش آن در شهر های چون فیض آباد و تخار و قندوز و غیر در این ولسوالی ها میباشد. سال گزشته بر داشت و حاصل نا کافی به دلیل خشک سالی , بند شدن و بند ماندن راه های مواصیلاتی در مدت تقریبا پنج ماه گزشته سبب شده است تا تا قمت ها به صورت سرسام آوری بالا رفته و از مردم بیچاره و نا توان این مناطق محروم را زیر بار هزینه بالای زنده گی به صورت زیان باری بساید.

اگر ادارات ذیربط دولتی, نماینده های واقعی مردم در نهاد های ذیربط , موسسات داخلی و خارجی کمک کننده در مهار کردن و یا جلو گیری از بحرانات جاری و پیش بینی شده مردم این ولسوالی ها را کمک و یار ی کافی و لازم نکنند وقوع بحران انسانی در این منطاق محروم غیر قابل انکار میباشد.
نه تنها این ولسوالی ها بلکه اکثر ولسوالی دیگری بدخشان که دارای چنین وضعیت جغرافیائی و اجتماعی میباشند جدا آسیب پذیر بوده و باشنده گان بیچاره شان در انتظار سر نوشت نا معلومی به سر می برند.