کوتاه پیرامون انگیزه های تأسیس کمپنی های خصوصی در افغانستان

از آنجائیکه مبرهن است بعد از استقرار ادارۀ جدید به کمک جامعۀ بین المللی الی اکنون حدود 60 موسسۀ امنیتی خصوصی که شامل موسسات داخلی و خارجی میباشد بنا برنیازمندی های امنیتی برخی از ادارات و مراجع بین المللی بدون توافق و هم اهنگی با ارگانهای امنیتی کشور از طریق ادارۀ حمایت از سرمایه گذاری های دولت افغانستان (اییسا) ثبت گردیده است.

تشکیل و ایجاد شرکت های خصوصی امنیتی که یکی پی دیگری توسط برخی از حلقات خارجی بدون داشتن جواز مشروع و بدون هم اهنگ ساختن نوع و خصوصیات کاری انها با ارگانهای امنیتی که صرفاً از طریق ادارۀ (اییسا) عرض وجود نموده اند نزد مردم ابهاماتی را بوجود اورده است.

و اینکه چرا همچو تشکیلات خاص امنیتی تحت رهبری وزارت امور داخله و در وجود تشکیلات رسمی وزارت کشور به وجود نیامده است مرتبط به سوء ظن هائی برخی از حلقات، مسئولین و مقامات خارجی مبنی بر ضعف قوای پولیس کشور از لحاظ تعلیم تربیه، قلت پرسونل و در برخی موارد بی اعتمادی ها وانمود گردیده است. ضمن بر این احتمالات استفادۀ وسیع و همه جانبه از تخصیصات و مساعدت های مالی کشور های خارجی نیز از این امر مستثنی بوده نمیتواند که بدون کنترول ادارات مالی و اداری دولتی حسب الخواهش به طور مستقلانه به مصرف برسد.

ملاحظات فوق الذکر از یکطرف و بلند رفتن گراف صعودی جرایم سازمان یافته مخصوصاً اختتاف، و سرفت های مسلحانه با عث یک سلسله ابهامات و تشاویش جدی برای ارگانهای دولتی شده که بلا فاصله وزارت امورداخله بنا بر تجویز مقام ریاست دولت جمهوری اسلامی افغانستان تعدادی از این کمپنی های خصوصی را خلع سلاح و غرض تفکیک و تشخیص همچو موسسات امنیتی با مجرمین سازمان یافته طرح هائی را روی دست گرفته تا بر وفق طرح های مشخص فعالیت های موسسات خصوصی فوق را کنترول وقانونمند سازند.

وزارت امور داخلۀ کشور با وصف اینکه طرح مسودۀ قانون تنظیم فعالیتهای موسسات امنیتی خصوصی را غرض طئ مراحل بعدی به وزارت عدلیۀ کشور سپرده ولی با وجود آن فعالیت های موسسات فوق تعطیل نگردیده و از جمله کمپنی های خصوصی یاد شده برای تعداد (40) موسسات امنیتی خصوصی و واجد شرایط جواز های موقت صادر گردیده است.

کمپنی های خصوصی امنیتی ایکه در کشور ما در روشنی سیاست اقتصادی بازار آزاد از کشور های اروپائی و امریکائی کاپی گردیده است هر چند نطر به ضرورت و نیازمندی های امنیتی نمایندگی سازمانهای بین المللی و سفارتهای کبار در قلمرو و حاکمیت دولت افغانستان ایجاد گردیده است که در حالت حاضر نه تنها تابع تشکیلات رسمی نظام حقوقی دولت نبوده بلکه هیچ نوع مقررات و لوایح قانونی که غالباً وظایف ایشان از لحاظ قوانین و مقررات امنیتی و دولتی تشخیض و توضیح گردیده باشد وجود ندارد.

نظر به مطالعۀ فعالیتهای امنیتی همچو موسسات خصوصی امنیتی(داخلی و خارجی) مخصوصاً کمپنی خصوصی مشهور (USPI ( که از جمله تشکیلات مجهز با وسایل زرهی و اسلحۀ مدرن همچنان دارای امتیازات قابل ملاحظه میباشند در جهت تاًمین امنیت برخی از سفارتها، منازل کوردپلوماتهای مقیم افغانستان، موسسات بین المللی و اکمالات کاروانهای لوژستیکی و اکمالاتی از طریق شاهراه ها و ولایات مصروف اجرای وظایف محوله میباشند.

در جهت دیگر با توجه به بحث های داغ ایکه روی همرفته از طریق مطبوعات کشور بازتاب میگردد از بی امنیتی، بی ثباتی، اختتاف، سرقتهای مسلحانه و سایر جرایم سازمان یافته گذارش داده میشود که بالنوبه اعضای محترم نمایندگای مردم مجلسین شورای ملی نیزغرض جلوگیری ازبالارفتن احسائیه های جرایم و جنایات در کشور مخصوصاً در شهر کابل طرح های مشخص امنیتی را به مقام ریاست دولت جمهوری اسلامی افغانستان ارائه نموده اند.

قرار معلوم وزارت امور داخلۀ کشور بنا برفشار های ممتد مردم مخصوصاً مجلس نمایندگان مردم در ولسی جرگه مبنی بر بی کفایتی قوای پولیس وزارت امور داخله در روشنی طرح های جدید امنیتی مسودۀ را تحت عنوان (قانون تنظیم فعالیت های موسسات امنیتی خصوصی) که نوع فعالیت های موسسات خصوصی امنیتی داخلی و خارجی را تنطیم و تحت پوشش قرارمیدهد غرض تدقیق همه جانبه و طی مراحل بعدی به وزارت محترم عدلیه ارسال داشته اند ولی در جهت دیگر برای تعداد (40) موسسۀ امنیتی خصوصی جواز فعالیت موقت نیز داده اند.

هر گاه درقانون ایندۀ ایکه غالباً بنام قانون ( تنظیم فعالیت های موسسات امنیتی خصوصی) مسمی خواهد شد نوع تشکیلات وخصوصیات پرسونل ، لوایح وظایف، دفاتر، مکلفیت ها، ممنوعیت ها، یونیفورم، نوع اسلحه ومهمات، مرجع تمویل کننده ، وسایط نقلیه، به شمول وسایط رزهی و وسایط مخابراتی و ضمانت های قانونی بعد از ثبت و راجستر تحت پوشش و مراقبت دایمی پولیس وزارت امور داخله قرار داده نشود انگاه نمیتوان تشکیلات و افراد موسسات خصوصی امنیتی را با باند های مسلح و مجرمین سازمان یافته تفکیک نمود.

از جانب دیگرنظر به مطالعۀ کرونولوژی نظام تشکیلاتی وزارت امورداخله مسئولیت تاًمین امنیت تمامی موسسات خارجی بشمول سفارتخانه ها، بانک ها، مکاتب و وزارتخانه ها بدوش قطعۀ خاص تشریفات و کندک های مخصوص موسساتی بوده که متاًسفانه در شرایط حاضر تشکیلات موسساتی وزارت امور داخله دستخوش مداخلات و ملاحظات خارجی گردیده که در حقیقت تاًمین کنندگان امنیت عموم موسسات و ادارات مهم ملی و بین المللی در شهرکابل و ولایات کشور پنداشته میشدند بصورت کل تنقیص گردیده که اینک در موجودیت ریاست عمومی امن و نظم عامه و لواً های مربوطه زمینه ها برای ایجاد و تشکیل قطعات و جزوتامهای مسلح زیر نام کمپنی های امنیتی خصوصی مساعد گردیده است در حالیکه تاًمین امنیت و نظم عامه مخصوصاً مسئولیت های امنیتی عموم موسسات بین الملی ایکه در قلمرو حاکمیت دولت افغانستان فعالیت قانونی مینمایند بدوش پولیس میباشد نه توسط کمپنی های خصوصی مسلح که تابع هیچنوع مقررات ، تعلیماتنامه ها و خدمات داخلۀ قوای مسلح نمیباشند.

به همگان روشن است که دولت نو پای افغانستان با وصف اینکه طئ سه دهه جنگ و مداخلات خارجی در عرصه های مختلف اقتصادی، اجتماعی مخصوصاً دربخش های تشکیلاتی پولیس شدیداً اسیب پذیر گردیده است که با وجود ان ترکیب هفتاد هزارنفری پولیس به تناسب تراکم نفوس، اوضاع اوپراتیفی کشور و وضع دشوار جیوپولیتیک افغانستان همچنان جنگ رویاروی پولیس با عمال تروریزم و دشمنان صلح و امنیت ملی نهایت ناکافی بوده که در کنار وظایف حاد اوپراتیفی قادر به تاًمین امنیت عموم موسسات وادارات بین المللی به شمول تمامیت جسمی زعما ، شخصیت ها و دپلوماتهای ارشد خارجی که تعداد شان به هزاران مراکز و افراد میرسد توظیف و اجرای تاًمین امنیت نمایند که یگانه راه حل اساسی در اینجا تزئید تشکیلات، جذب قوای بشری بیشتر و آرایش بهتر و باکیفیت تر منسوبین پولیس از لحاظ تعلیم تربیه، فنون تخنیک مدرن و اگاهی مسلکی میباشد.

آنچه قبلاً اشاره بعمل آمد اکثریت تشکیلات محلی موسسات مسلح و خصوصی در حمایت از برخی کشور های مجامع بین المللی مخصوصاً ایالات متحدۀ امریکا قرار داشته که با تقلید و کاپی از تشکیلات خصوصی امنیتی دول اروپائی و امریکائی وارد افغانستان شده است که طئ شش سال بعد از سقوط طالبان مخصوصاً در عرصه های تاًمین امنیت قطار های اکمالاتی قوای ائتلاف بین المللی از جانب دشمنان صلح و امنیت ملی در شاهراه ها و ولایات کشور تلفات قابل ملاحطۀ ایرا نیز متحمل گردیده اند .

در مورد اینکه چرا پولیس وزارت امور داخلۀ کشور نتوانسته است و یا نمیتواند به عنوان یک بدیل بالقوه و امنیتی با مجامع بین المللی تفاهم نماید و غرض رفع ابهامات و تشاویش همگانی مردم جای موسسات خصوصی امنیتی را احرازنمایند که در این مورد و سایر موارد سوالات و ملاحظات مشخصی در زوایای مختلف وجود دارد که فشردۀ ان به شرح ذیل بیان میگردد:

1- ناباوری ها، سوء ظن ها و بی اعتمادی های جوامع تمویل کنندۀ کمپنی های خصوصی امنیتی نسبت به پولیس وزارت امور داخله در امر توظیف پولیس به منظور تاًمین امنیت رجال برجسته ، دپلوماتها ودفاتر سازمان های بین المللی و سفارتخانه های کشور های اروپائی وامریکائی مقیم افغانستان.
2- عدم وجود استقلالیت مقامات وزارت امور داخله در موارد تزئید و یا تصرف درنظام تشکیلاتی که روی همرفته بدون درنظرداشت وضع اوپراتیفی، جغرافیائی و تراکم نفوس دستخوش تداخل خارجی ها میباشد چنانچه بطورمشهود دیده میشود که مشاورین خارجی به زعم خود تشکیل میسازند و بودجه تعین میکنند که چنین شیوه ها و سلوک نه تنها استقلالیت پولیس را در امور تشکیلاتی تحت شعاع قرار داده است بلکه امنیت داخلی ، وظایف و مکلفیت های پولیس رادر امر مبارز با جرایم جنائی نیز زیر سوال قرار میدهد.
3- با توجه به ملاحظات و مداخلات خارجی در مسایل تشکیلاتی پولیس به هیچ صورت ادغام تشکیلات نظامی موسسات امنیتی خصوصی که تعداد شان در حدود (24) هزار نفر میرسند در چوکات وزارت امور داخله مانند گذشته ها تنظیم گردد متصور نمیباشد.
4- هراس و واهمۀ مسئولین و منابع تمویل کنندۀ کمپنی های خصوصی امنیتی مبنی برکسب استقلالیت های کاری و وظیفوی چنین نهاد های خصوصی همچنان جلو گیری از مداخلات و تشبثات مالی ، نطامی و اداری توسط دولت افغانستان.

راه های پیشنهادی حل معضلات:

نظر به مصاحبه های انجام شده با تعدادی از کارشناسان امور امنیتی کشور و با توجه به معاضل بی امنیتی و بلند رفتن احسائیه های سرسام آور جرایم جنائی که روی همرفته موجودیت قطعات و جزوتامهای خصوصی و غیر مسئول را یک تهدید جدی به امنیت و بی ثباتی میخوانند راه های حل را از زوایای دید شان نسبت به فعالیتهای موسسات، کمپنی ها و شرکتهای خصوصی مسلح چنین توصیح میدارند:

الف- موجودیت و فعالیت ناهمگون و نا هم اهنگ موسسات امنیتی خصوصی در کشوربا سلاح های مجهز و وسایط زرهی ، یونیفورم مشخص از نطر قانون، مقررات، خدمات داخلۀ عسکری و ضبط ربط نظامی در مخالفت قرار داشته ایجاب مینماید تا بمنظور کنترول سراسری چنین جزوتامهای مسلح قانون مدون و مشخص وضع گردد تا بر وفق ان پولیس وزارت امور داخله بتواند تا مسایل تعلیم تربیۀ مسلکی، اسلحه، وسایط زرهی، یونیفورم و مسایل مالی و اداری شانرا بدون تداخل و شروط کشور های خارجی کنترول نموده وهر نوع فعالیت های وظیفوی شان به تجویز وزارت امور داخله و در تشکیلات رسمی قوای امنیتی کشور به منثۀ اجراً قرار گیرد. نه اینکه با انفاذ مقررات جیدید و معامل گری ها یکبار دیگر با تغیر لباس و خرام تجاویز مجدد رایشان صادر گردد.
ب- تعداد دیگری به این عقیده هستند که تا زمانیکه تشکیلات کمپنی های خصوصی داخلی و خارجی در چوکات وزارت امور داخله مدغم نگردد در موجودیت چنین خودکامگی ها نمیتوانیم مجرمین سازمان یافته و مجهز به اسلحۀ پیشرفته را که شامل وسایظ زره هی میباشد با افراد و جزوتامهای کمپنی های خصوصی امنیتی تشخیص، تفکیک و کنترول نمود.
ج- برخی دیگری از صاحب نظران و متخصصین مسلکی پولیس معتقد هستند که هرگاه مجامع بین المللی و تمویل کننده گان چنین کمپنی های خصوصی خواهای تاًمین امنیت قطار های اکمالاتی و تاًمین امنیت شهروندان و سفارتخانه هایشان میباشند نخست از همه در تفاهم و هم اهنگی با وزارت امور داخله عمل کنند و هرگاه چنین تصور ممکن پذیر نمیباشد بائیست تمامی تشکیلات کمپنی های خصوصی امنیتی در چوکات ISAF)) بطور رسمی مدغم و از موضع و عنوان قوتهای حافظ صلح بین المللی در خصوص تاًمین امنیت دیپلوماتها، رجال برجسته وسفارتهای مربوطۀ شان عمل نمایند نه از طریق استخدام اشخاص و افراد مختلط و گمنام داخلی و خارجی.
در هر حالت هر گاه تشکیلات مسلح خصوصی نیز زیر نام قانون اقتصاد بازار ازاد در همچو یک کشور فقیر، عقبمانده و قرضداربدون هم اهنگی کلی و همه جانبه با ارگانهای وزارت امور داخله، امنیت ملی و وزارت دفاع ملی به فعالیت های مستقلانۀ شان ادامه دهند و یا هم در مورد تنظیم فعالیت های شان مقررات و رهنمود های مشخص تخنیکی ، تعلیمی ، مسلکی و جزائی وضع نگردد مسلماً که امن و نظم عامه به مخاطرۀ جدی مواجه خواهد گردید.