ادامه استفاده ابزاری سیاسی از مهاجرین افغانستان در دولت حسن روحانی

مهاجرین افغان ابزار سیاسی در دولت اعتدال و تدبیر
حضور بیش از یک میلیون مهاجر افغان در ایران، سالهاست که به یک مسئله جنجالی برای حکومت ایران و افغانستان تبدیل شده است و وضعیت مهاجرین افغان در این کشور، هر از گاهی باعث تیرهگی روابط میان دولتین دو کشور میگردد.
بر طبق آمار کمیسیاریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان، افغانستان با داشتن نزدیک به 3 میلیون مهاجر و پناهنده در صدر لیست قرار داشته که در این میان دو کشور همسایه پاکستان و ایران، میزبان بخش اعظمی از مهاجرین افغانستان میباشند.
اما زندگی مهاجرین افغان در این دو کشور همسایه آنچنان که باید، ساده و آسان نبوده و افغانهای مهاجر در طی سالیان زندگی در این کشور با مشکلات فراوانی چون اذیت و بدرفتاری از سوی دولت و گاهی هم از سوی مردم این دو کشور میزبان، مواجه بودهاند.
در ایران، سیاست سختگیرانه دولت احمدینژاد بر مهاجرین، زندگی را برای مهاجرین افغان در این کشور بسا دشوار ساخته بود اما با آنهم به دلیل نامشخص بودن آینده سیاسی افغانستان و افزایش روز افزون ناامنی در افغانستان، مهاجرین افغان تمام این شرایط دشوار زندگی مهاجرت در ایران را بر بازگشت به کشورشان ترجیح دادند.
انتظارهایی که نقش برآب شد
با پیروزی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری ایران، افغانهای مهاجر در این کشور نیز امیدوار شدند تا شاید روحانی با شعار "تدبیر و امید" تدبیری بر بهبود وضعیت مهاجرین افغان در این کشور سنجیده و مهاجرین افغان را از مشقتهایی که در دوران دولت احمدینژاد بر آنها تحمیل شده بود، برهاند اما پس از سپری شدن مدت زمان کوتاه از آغاز به کار دولت یازدهم تحت ریاست حسن روحانی، تداوم وضعیت مشقتبار مهاجرین افغان در این کشور و حتی افزایش بدرفتاری نیروهای امنیتی ایران با این مهاجرین، تمامی این امیدها نیز نقش بر آب شد.
اکنون که نزدیک به دو ماه از آغاز به کار رسمی دولت روحانی سپری شده است، گزارشها از مناطق مختلف این کشور حاکی است که روند بازداشت مهاجرین افغان در شماری از استانهای این کشور شدت گرفته است. اصفهان، قم، تهران، کرمان و مشهد از جمله استانهایی است که بیش از سایر مناطق ایران، مهاجرین افغان در آن بازداشت گردیده و از این کشور اخراج میگردند.

عبدلعلیم برهانی بامیانی یک تن از مهاجرین افغان مقیم ایران در این مورد در وبلاگش نوشته است که " در این روزها باردیگر سخن از بگیر و ببند و دستگیری های مهاجرین در شهرها، مبادی ورودی ها، حتی دستگیری از درون خانه ها به گوش می رسد. مخصوصا در دو استان کرمان و مشهد، روند دستگیری ها و رد مرزمهاجرین به طور بی سابقه ای افزایش یافته است؛ به گونه ی که در این دو استان پولیس و نیروی انتظامی در تمامی میدانها، چهارراها و مبادی ورودی شهرها مستقر گردیده و مهاجرین را از سرچهارراه ها، از درون موترها و در موارد از درون خانه ها بیرون و دست بسته روانه اردوگاها نموده و سپس ردمرز می نمایند."
از سوی دیگر رمضانعلی عطایی یک تن از روزنامهنگاران افغان که دوره ماستری خود را در ایران میگذراند نیز افزایش روند بازداشت مهاجرین افغان در شماری از استانهای ایران را تایید کرده و میگوید که تمامی مهاجرین افغان از پیروزی حسن روحانی در انتخابات این کشور خوشحال بودند و تا باشد که وضعیت مهاجرین افغان در این کشور بهتر گردد اما اکنون همه چی خلاف انتظارها ثابت شده است.
مهاجرین افغان انتظار داشتند آنگونه که حسن روحانی در دوران مبارزات انتخاباتی شعار "اعتدال، تدبیر و عقلانیت" را انتخاب کرد، با تکیه بر همین شعار، در برخورد با مهاجرین نیز تدبیر و عقلانیت را در نظر گرفته و در احقاق حقوق مهاجرین در این کشور از اعتدال کار گیرد اما آنگونه که دیده میشود، در دولت یازدهم نیز انگیزهای برای تهیه یک چهارچوب قانونی با اتکا بر اصول انسانی برای مهاجرین در این کشور ندارد و میخواهد همانند سایر دولتهای این کشور برخوردهای سلیقوی را اتخاذ کند.
مهاجرین افغان ابزار سیاسی ایران
مشترکات مذهبی و زبانی ایران با افغانستان، دلیل اصلی علاقهمندی مهاجرت افغانها در این ایران است و بر همین مبنا ایران تبدیل به دومین کشوری شده است که بیشترین تعداد مهاجرین افغان را در خود جای داده است. با این حال، رفتارهای نادرست و بعضاً حتی غیرانسانی ایرانیها با مهاجرین افغان در ایران، نشان داده است که این کشور توجه چندانی به این مشترکات ندارد.
ایران در بسیاری از موارد در از حضور مهاجرین افغان در این کشور استفاده ابزاری نموده و از این مهاجرین به مثابه اهرام فشار خود برای تحمیل نمودن سیاستهایش بر دولت افغانستان اسفاده کرده است. ایران از نخستین روزهای حضور نظامی امریکا و سایر کشورهای غربی در افغانستان ناخشنود بود و از آن زمان تاکنون هر زمانی که سیاست این کشور ایجاب کرده است، مهاجرین افغان را آله دست قرار داده، سعی نموده تا سیاستهای ضد غربی خود را بر دولت افغانستان بقبولاند.
اکنون نیز که به نظر مذاکرات میان افغانستان و امریکا بالای قرارداد امنیتی میان دو کشور به مرحله نهایی خود رسیده، ایران سعی دارد تا از طریق فشار وارد کردن بر مهاجرین افغان و اخراج اجباری این مهاجرین، سنگی فرا راه امضای این قرارداد میان افغانستان و امریکا بیاندازد.
دولت تدبیر و اعتدال حسن روحانی نیز اگر چه در سایر مسائیل سر همکاری و مذاکره با غرب را دارد اما این کشور هرگز حضور نظامی دایمی امریکا را در همسایگی غربیاش تحمل کرده نمیتواند و برای جلوگیری از این مسئله هرآنچه از دستش برآید انجام خواهد داد؛ حتی اگر رفتار غیرانسانی با مهاجرینی که در این کشور پناه گزیدهاند باشد.
مسوولیتی فراموش شده دولت افغانستان
با تمام اینها، رسیدهگی به وضعیت مهاجرین افغان در هر کشوری که باشند، وظیفه دولت افغانستان است اما دولت افغانستان چنان درگیر بگیر و ببندهای سیاسی و وضعیت نامطلوب امنیتی در داخل کشور است که وظیفه دفاع از مهاجرینش در سایر کشورها، به خصوص در دو کشور همسایه، به فراموشی سپرده است.
دولت افغانستان باید با مساعد کردن بستر مناسب برای بازگشت مهاجرین به کشور، میتواند هم مهاجرین را از تمام آن مشقتهایی که در ایران، پاکستان و یا سایر کشورها با آن مواجه هستند، نجات دهد و هم اینکه خود را از گیر فشارهای سیاسی کشورهای میزبان مهاجرین افغان برهاند.