کیفیت انتخابات در شمال و جنوب

از همین اکنون تهدیدهای شدید امنیتی، مانع کسب و کار زندگی مردم شده است. در ده سال پسین همواره شمال کشور با امنیت نسبی خود زیر تهدید جدی ملیشۀ‌های طالب و القاعده است که از جنوب سرازیر می‌شوند. با این حال یک یا چند گروهی خورد و بزرگ نیز در شمال وجود دارد، مانند بنیادگرایان اوزبیکستان و القاعدۀ چچین، اما در کل یک کتلۀ بزرگ از طالبان و دهشت‌افگنان به طور مستقیم از جنوب کشور وارد شمال می‌شوند تا اوضاع امنیتی را بهم بزنند.
عطامحمد نور والی بلخ در چند سال اخیر بارها هشدار داده که جنگ از جنوب در حال انتقال به شمال است. او که از نا امنی‌های ولایت فاریاب سخت نگران بود، نا آرامی‌های فاریاب تهدید امنیتی برای ولایت بلخ و ولایت‌های هم جوار آن می‌دانست.

اکنون که قسمت‌های غرب ولایت فاریاب و نواحی کوهستان سرپل، ولایت‌های شرقی چون کندز و بدخشان، ناامنی‌ها به گونه گسترده وجود دارد، اما با در نظرداشت وخامت اوضاع امنیتی در جنوب هنوز شمال امن است و انتخابات به شکل گسترده و شفاف صورت خواهد گرفت.
در جنوب کشور معادلات قومی و تعاملات ملیشۀ بیشتر کاربرد دارد تا قانون و نظام. بدین ملحوظ انتخابات می‌تواند با چالش‌های جدی چون نا امنی و تقلب رو به رو شود. اقوام ساکن، خان‌ها، قومندان‌ها و ملک‌های قبائل به هر گونۀ که بخواهند می‌توانند بالای صندق‌های رأی تأثیر بگذارند، حتا گفته می‌شود که خان‌های قبیله در تعامل با طالبان اوضاع را وخیم جلوه می‌دهند تا زمینه تقلب گسترده برای نامزد مشخص مهیا شود.

در جنوب کشور ناظران بین المللی و نهادهای مدنی جهت نظارت از انتخابات با در نظرداشت وخامت اوضاع امنیتی وجود نخواهد داشت، پس این فرصت بزرگ برای نامزدهای تقلبکار خواهد بود. اما در شمال کشور چنانچه در دو انتخابات پسین مشاهد کردیم، حضور ناظران بین المللی و نهادهای نظارتگر کاملاَ روشن بود و جریان رأی گیری و شمارش آرا به صورت شفاف بوسیله ناظران احذاب و نهادهای مدنی تعقیب میشد.

اگر نهادهای امنیتی کشور بتوانند حد اقل در روز انتخابات امنیت سرتاسیری را تأمین کنند تا ناظران داخلی و خارجی اعم از احذاب سیاسی و جامعه مدنی به شکل معیاری از روند رأی دهی نظارت کنند تا جلو تقلب که شایع ترین نگرانی در جنوب است گرفته شود، در غیر صورت بدون ناظران داخلی و خارجی آرای مناطق با تهدید بلند امنیتی قابل قبول نخواهد بود، چون امکان هر نوع تقلب و تخطی در سطح پرکردن صندق‌های رأی و گرفتن آرای مردم به زور تفنگ امکان پذیر است و اگر انتخابات شفاف و کاملاً معقول برپا نشود مشروعیت نظام آینده زیر سوال خوهد رفت.

از همین اکنون شایعات وجود دارد که طالبان کاروان‎‌های تبلیغاتی نامزدهای مشخص را به دستور نامزد دیگری هدف قرار مید‌هند، این مطلب می‌تواند حقیقت داشته باشد و یا هم هراس‌افگنی قبل از موقع باشد تا نامزدان نتوانند برنامه‌های تبلیغاتی خویش را به گونه شایسته اجرا کنند. در این صورت جنوب کشور تک نامزدی خواهد بود و دیگر نامزدان ریاست جمهوری آینده با تهدیدهای گوناگون رو به رو خواهد شد.