انتخابات در هند، پیامد ان بر افغانستان

در حالیکه انتخابات سراسری هند از چند روز بدینسو اغاز شده و به مدت یک ماه ادامه خواهد یافت، گمانه زنی ها نیز برای اینکه کدام حزب قدرت را بدست خواهد گرفت شدت یافته است. اما از قرار شواهد و گفته های کارشناسان، احتمال اینکه حزبی بتواند اکثریت قاطع را در انتخابات پیشرو بدست اورد، کمتر به نظر میرسد. در عین زمان، پیش بینی ها از احتمال تشکیل حکومت ائتلافی که خیلی خوشایند مردم نیست خبر میدهد. ولی برای قضاوت نهایی باید تا اعلام نتایج نهایی منتظر نشست.
در سیاست ملی هند احزاب ملی نقش اساسی را بازی می نماید. که از این میان میشود به احزاب نظیر کانگرس، باراتیا جاناتا پارتی (بی جی پی)، حزب کمونست (سی پی ای) و حزب تازه تاسیس عام ادمی پارتی (ای ای پی) اشاره کرد. قابل یاداوریست که کانگرس از باسابقه ترین و پرنفوذ ترین حزب این کشور است که با خطی مشی نظیر مدافع پروپا قرص سکیولاریسم، سیاست همه شمول بدور از تبعیض و هندوستان برای همه ، توانسته است (به استثنای دو دوره پنج ساله) حکمران بلامنازع در تاریخ شصت و اند سال این کشور باشد. رهبران اهنینی نظیر جواهر لعل نهر، خانم ایندیرا گاندی متعلق به این حزب بوده است. هم اکنون خانم سونیا گاندی ایتالیایی الاصل که بیوه راجیو گاندی ( نخست وزیر فقید هند که بعدا در اثنای نخست وزیری اش ترور شد) است ، رهبری این حزب را به عهده دارد. در انتخابات کنونی، حزب کانگرس، اقای رائول گاندی را که اکنون در چهل و چند سالگی به سر میبرد را کاندید دلخواه حزب برای پست نخست وزیری معرفی کرده است.
حزب بی جی پی، دیگر حزب معتبر در سطح ملی میباشد که ایدولوژی راست افراطی دارد. این حزب با تکیه بر شعار یک هند، یک ملت و یک فرهنگ توانست با کسب رای بالا از جانب هندوهای تند رو، در دهه هشتاد قطع علم کند. اینک به بزرگترین حریف برای حزب کانگرس تبدیل شده که اکثرا در طول دوره های اقتدار کانگرس، نیروهای مخالف را رهبری نموده است. حزب نامبرده کارنامه خیلی خوبی را در قبال اقلیت ها از خود بر جای نگذاشته است. تخریب مسجد تاریخی بابری در ایودای ایالت اتار پرادش و بنا نمودن معبد هندو بر ان، که به زد و خورد میان مسلمانان و هندوها در سراسر هند انجامید، یکی از مثال هایست که میشود به ان اشاره کرد. به صورت خلاصه میشود عنوان کرد که این حزب، اساس بدبینی و سوء ظن را بین هندوهای در اکثریت و اقلیت های دیگر را در ادبیات سیاسی هند ، بنیان نهاده است. هم اکنون اقای نرندرا مودی (سابق سر وزیر ایالت گجرات) به عنوان نخست وزیر احتمالی از سوی این حزب پیشنهاد شده است که کارنامه خشونت های مرگبار علیه مسلمانان در سال 2002 را در ایالت که خود زمامدارش بوده را با خود دارد.
سومین حزب ملی، عام ادمی پارتی بوده که عمر ان بیشتر از یک سال نمیباشد. این حزب بعد از جنبش ضد فساد اداری اقای انا هزاره، توسط ارویند کجریوال تشکیل شد که در انتخابات سال گذشته ایالتی دهلی، توانست بیش از 28 کرسی از مجموع هفتادو چند کرسی پارلمان محلی را از ان خود کند. این حزب در یک ائتلاف پیش بینی نشده با حزب کانگرس ، حکومت محلی دهلی به سر وزیری خود اقای کجریوال تشکیل داد که بعدا بعد از گذشت دو ماه از عمر حکومتش، انچه که خود کارشکنی احزاب دیگر را دلیل سقوط حکومتش بیان نمود استعفا داد و از ان به بعد تا کنون پارلمان محلی دهلی منحل و توسط فرماندار دهلی اقای نجیب جنگ اداره میشود. خطی مشی این حزب همانطوریکه از نام ان مشخص است بیشتر غریب نوازانه است. قانون برای همه (شامل شدن زورمداران و ثروتمندان)، مبارزه با فساد اداری و ایجاد نهادهای سالم نیز از اولویت های حزب اقای کجریوال عنوان شده است. در حال حاضر، رهبری حزب در دستان خود اقای کجریوال است و خود نیز کاندیدای حزب برای پست نخست وزیری میباشد.
نادیده نباید گذاشت که احزاب محلی و ایالتی در هند نیز نقش بسیار مهمی را در تشکیل حکومت های ائتلافی در سطح ملی بازی می نمایند. که از این میان به حزب سمج وادی پارتی اقای ملایم سینگه از ایالت اتارپرادش، حزب شیو سنا اقای تاکاری از ایالت مهاراشترا و دیگر احزاب افراد سر شناس مانند مماتا بنرجی از ایالت بنگال، اشاره نمود. به هر حال همانطوریکه در ابتدا ذکر شد، ممکن هیچ حزبی در انتخابات فعلی اکثریت قاطع را از ان خود نتواند اما لازم مینماید مانیفست انتخاباتی حد اقل این سه حزب مهم را بررسی و جایگاه افغانستان را در حد ممکن از ان استنباط نماییم. به همین منظور به مقاله که جدیدا توسط پروفیسور امیتاب ماتو در روزنامه هندو به نشر رسید اشاره خواهد شد و در حد لازم، نکاتی را از ان برای ادامه بحث، استفاده خواهیم کرد. ایشان در این مقاله سیاست خارجی را در مانیفست احزاب مطرح، به جستجو مینشیند. در این میان او در میابد که تمام احزاب، تقریبا سیاست روشنی را در قبال مسائل خارجی مطرح نکرده و در خیلی از این مسایل به صورت گنگ برخورد نموده است. او سیاست حزب عام ادمی پارتی را در قبال چین "پیوند دادن تمدنهای گذشته ی هند و چین" عنوان میکند و پیوستن به پیمان شانگهای را از اولویت های سیاست خارجی حزب کمونست بر میشمارد. اقای ماتو تغییر فاحشی را در سیاست خارجی حزب کانگرس نمی بیند و به همین صورت نکته های جدیدی در مانیفست بی جی پی در قبال سیاست خارجی قابل بحث نمی یابد.
اگر به صورت گذرا به روابط هند و افغانستان نگاهی بیندازیم، میبینیم که هند به عنوان یکی از شرکای سیاسی این کشور ، همیشه با حکومت های مشروع زمان همنوا بوده و در بسیاری از مسایل بحث بر انگیز در دنیای بین الملل، یار و همکار انها عمل کرده است. این رفتار هندی ها در جانب داری از حکومت وقت کمونست، معاونت حکومت نیمه مشروع برهان الدین ربانی و حامی بودن همه جانبه از اداره اقای کرزی در جهان پس از یازده سبتامبر نمود پیدا کرده است. حال نادیده نباید گذاشت که سیاست هند همانند خیلی از کشور های دیگر مبتنی بر منافع ملی خود هند استوار بوده است. زیرا حمایت از کمونست ها بدلیل روابط نزدیک حکومت خانم اندیرا گاندی با شوروی وقت بود و پیمان دوستی میان این دو کشور ایجاب میکرد تا هند از کشور های اقماری شوری حمایت مالی اگر نه، اما معنوی را دریغ نکند. روابط خصمانه با پاکستان و دست اندازی گروه های تروریستی در امنیت داخلی هند به پشتیبانی همسایه غربی اش، هند را مجاب کرد تا حمایت خود را تا اخرین رمق حیات حکومت ربانی دریغ ننماید. همپیانی با امریکا و زد و بند های اقتصادی و سیاسی با خیلی از همپیمانان امریکا باعث شد تا هند گزینه برد خود را در حمایت از افغانستان نوین ببیند. زیرا با این کار حریف دیرینه ی خود، پاکستان را با چیدن بساط تندرو ها و خشونت طلبان طرفدار ان کشور مات کرد و نیز با حمایت مالی و سیاسی از اداره نو تشکیل کرزی، مقدمات امنیت در جنوب اسیا (سارک)، منطقه ی که هند خود را رهبر ان میداند را فراهم نمود. بدون شک کسب مشروعیت در جامعه بین الملل و برخورداری از حمایت های اقتصادی غرب و امریکا، مزایای دیگری بود که هند از ان بی نصیب نماند.
حال باید ببینیم سیاست ها و پروژه های حمایتی را که هند در بیش از یک دهه درافغانستان روی دست گرفته، با امدن حکومت جدید ادامه خواهد داد یا خیر؟ در اینجا لازم به توضیح نمیبینم تا پروژه های زیر بنایی هند در عرصه های حمل و نقل، سد سازی، تولید برق و حمایت از بخش اموزشی را تک به تک عنوان کنم. یا حمایت از نیروهای امنیتی و کمک و اموزش ان ها را یکی پس از دیگری برشمارم. ناگفته پیداست که صد البته این سیاست های حمایتی ان کشور وابسته به متغییر های امنیتی، سیاسی و اقتصادی هند ( جدای از اینکه کدام حزب به قدرت می رسد) میباشد.
به نظر نگارنده، هند هنوز از مشکل کشمیر و دخالت های پاکستان رنج میبرد و هنوز منحنی خشونت ها در این ایالت به سوی صفر میل ننموده است. پس هند هیچگاه نمیخواهد تا با رها نمودن افغانستان به حالت خود، بگذارد تا به مرکز برای تربیت و اموزش ستیزه جویان کشمیری تبدیل شود و میدان برای جولان پاکستانی ها. همچنان هند، بعد از اندونزی دومین کشوریست که جمعیت مسلمان ها را در خود جا داده است و هیچگاه نمیخواهد امدن طالبان بر سر قدرت در افغانستان، انگیزه خوبی به اقلیت مسلمان ان کشور بدهد تا اعمال قانون شریعت بخواهند و حکومت جداگانه. رقابت های منطقه ای میان چین و هند نیز ان کشور را وا میدارد تا در مقابل گودزیلای خزنده و ارام ، بیکار ننشیند تا افغانستان به سریلانکا و میانمار دیگر تبدیل شود که در ان صورت چین گوی سبقت را از هندی ها خواهد گرفت. سیاست بین الملل و هواخواهی قدرت برتر دنیا (امریکا) از افغانستان، عامل دیگریست تا هندی ها ان را از دیده ها دور نگاه ندارد زیرا نا رضایتی امریکا پیامد های سنگین سیاسی و اقتصادی را برای این کشور بار خواهد اورد. در اخیر باید گفت، مولفه های یاد شده میرساند که هند نگاه و سیاست خود را در قبال افغانستان (حال که انتخابات ریاست جمهوری بدون درد سر در افغانستان به اتمام رسیده است) با روند حمایتی ادامه خواهد داد و شریک خوبی در کنار افغانستان خواهد ماند.