آیا حقوق معلولین در فرهنگ ما شناخته شده است؟

معلولين يكي ازگروه هاي آسيب پذير درجامعه بوده كه ازمنظر جامعه شناسي ارتباطات يك بخش مهم از جامعه را تشكيل ميدهد خصوصا دركشورهاي سنتي پس از جنگ كه يكي از آنها افغانستان است،چون اين كشوربه لحاظ فرهنگي سنتي بوده وقواعدرفتارها ، حب وبغض دررفتار ها ،ارزش گذاري درهنجارهاي اجتماعي وسايرآداب ورسوم كه اجتماع يك منطقه مناسبات عنعنوي خويش را سازمان ميدهند فيصدي بيشترازعرف منطقه اساس ونشأت مي گيرد چون اين كشور برحسب تجربه دو دهه جنگ ونبود حاكميت قوانين رسمي به عنوان ملزمات اجراي وتنظيم مناسبات اجتماعي وتطورفرهنگي ؛ عرف افغاني يا منطقوي به جاي قوانين كارگرفته شده ودرحقيقت تأثيربيشتروكاركرد بيشترنسبت به قوانين عرف ها نقش بازي مي كند چنانچه دركشور تاهنوز بسيارمنازعات ومناقشات توسط فيصله هاي قومي وجرگه هاي منطقوي حل مي گردد كه نمايان گر يكي از تأثيرات عرف درجامعه ما ميباشد.
بنا به مطالعات هانرلوي برول وتعريف آن ازمنظرجامعه شناسي حقوقي،«حقوق اجتماعي ترين امراجتماعي است وبيش ازمذ هب وزبان وهنرسرشت نهاني گروه هاي اجتماعي رانشان مي دهد. وقواعد قضايي يك كشورآيينه تمايلات وآرزوها وروابطي است كه ميان نيرو هاي اجتماعي وجود دارد. » درافغانستان كه عرف هم خاستگاه اجتماعي دارد وهم درتعين منابع حقوقي وسايرمنابع مؤثر نقش دارد . نقش عرف درتعين وتشخيص حقوق نيزبه دوصورت مي باشد.
صورت اول: معلولين درين كشوراكثر كساني مي باشد كه درهنگام جنگ معلول گشته اند ويااين كه به دليل نبود امكانات زندگي بهتروسايرعوامل طبيعي معلول شده اند ومردم به دليل فطري بودن عاطفه هايشان كه ازويژگي اين جامعه مي باشد مي تواند درسهم دادن معلول درهمه عرصه ها نقش فعال را بازي نمايند .

صورت دوم: افغانستان هنوز حدودآ بيش از %75 اين مردم بيسوادند كه حد اكثر آنرا روستاهاي اين كشور تشكيل ميدهد ودراينجاست وجود بيسوادي وآگاهي كم مردم ازحقوق معلول ايجاد كننده عرف هاي ناهنجارخواهد بود كه بيشترين نقض حقوقي نيز درين روستا صورت گيرد بنا نياز ترويج فرهنگ حقوق بشر وسهم دادن ا - د – م ازحقوق انساني شان مستلزم شناسايي عرف هاي حاكم دراجتماعات مختلف مي باشد،«به رسومي اطلاق مي شود كه دلالت به شايست ها وناشايست ها ي مهمي دارندوعرف هاي هرجامعه غالباً در نظام حقوقي و آموزش هاي مذهبي آن متجسم مي شوند. »ازسوي ديگر افغانستان كشوريست كه يك حالت گذار پشت سرمي گزارند يعني ازيك حالت سنتي به مدرن شدن درحركت است كه درين برهه اززمان پيشرفت هاي علمي وغيره بشكل غير كنترول شده وانقلابي پيش مي رود كه مديريت درست را مي خواهد تابتواند ناهنجاري هاي كه بروزمي كند وسازگارباذهنيت جامعه ندارد كوشش نمايند تا به يك مشكل حاد مبدل نگردد كه درترويج حقوق بشر وساير احقاق ديگر مخصوصا حقوق معلولين ويا حقوق زنان بعضي ناسازگاري هاي درذهن جامعه خلق مي شود كه مستلزم شناسايي وحل آن است وهم چنان رشد نهاد هاي اجتماعي واحزاب سياسي نيز يكي ازمشخصه هاي به سوي دموكراتيك شدن ويامدرن شدن رانشان ميدهند ودرتأمين حقوق بشرتأثير بسزايي دارند، اما تااين جامعه به اعتلاي فكري همه جانبه ودرسطح كل برسد شناخت عرف ها ومنحل كردن آنها به نحوي كه خود مرد م بخواهد يك امرالزامي است چرا كه افغانستان شاهد كودتاهاي است كه ناشي ازين امر بوده تجربه كرده وسرنگوني نظام وانقلاب هاي خونين رادرپي داشت .

اشاره این مقاله درين است كه حقوق معلولين را درقوانين بازخواني نموده وتحليل هاي درابطه به تطبيق آن درفرهنگ سنتي جامعه به كاربرده است كه خود كمك كننده ودرتأمين و ترويج حقوق بشري معلولين راه هاي بهتررا پيش بيني نموده واز جمله بعضي ايجاب هاي عنعنوي يك اجتماع كه باعث بازداشتن معلولين ازسهيم شدن درحقوق شان مي گردد برجسته ساخته است .

درين تحقيق موضوعات كه به آن پيچيده شده طرح حقوق ا- د- م درقوانين ملي وبين المللي وتطبيق آن درجامعه باتوجه به شناخت آداب ورسوم اجتماعي ،كه دركشورما هم درطرح حقوق ا- د- م به قوانين است واز سوي ديگر خيلي ازعنعنات منطقوي است كه به صورت قبول شده در اجتماع سبب نقض حقوق اين گروه مي شود.