ژورنالیست ها و چوبه داری که بر دوش می کشند

احمد اميد خپلواک خبرنگار آزاد که با بخش پشتوی بی بی سی و نیز خبرگزاری پژواک همکاری داشت، یکی از کسانی بود که برای تهیه گزارش در سخت ترین مناطق جنگی کشور ایفای وظیفه می کرد، اما سرانجام چوبه دارش برپای ایستاد و در جمع قربانیان خبرنگارانی پیوست که قربانی خشونتها و قساوتهای کور افراطی گری شده اند.

روز پنج شنبه هفته گذشته گروه طالبان در چند اداره دولتی در ترینکون مرکز ولایت ارزگان حمله گروهی انجام دادند. هفت مهاجم انتحاری که به سلاح سبک نیز مسلح بودند به تاسیسات دولتی این شهرحمله کردند و یکی از مهاجمان خود را در نزدیکی دفتر والی منفجر کرد. به دنبال آن درگیری شدیدی میان پولیس وطالبان انتحارگرآغاز گردید، در نتیجه این در گیری 21 نفر کشته شدند و 38 نفر مجروج گردید، احمد امید اخپلواک که در دفتر رادیو تلویزیون محلی ترینکوت بود، هنگام خروج از دفتر هدف گلوله انتحارگران قرار گرفت و کشته شد. احمد اميد خپلواک پس از عبدالصمد روحانی که در سال ١٣٨٧ در هلمند وجان‌الله هاشم‌زاده که در سال ١٣٨٨ در نزدیکی شهر پیشاور پاکستان کشته شد، سومین خبرنگار به قتل رسیده ی خبرگزاری پژواک نیز به شمار می رود.

البته این اولین خبرنگار کشته شده در سال جاری است، اما افغانستان کشوری است که بیشترین تلفات خبرنگران را طی سی سال گذشته داشته است و یکی از کشورهای است که به قتلگاه خبرنگاران و گزارش گران تبدیل گردیده است.

حدود ماه پیش بود که در مراسم سالگرد اجمل نقش بندی، بسیاری از خبرنگاران و نیز برخی از مقامات وزارت فرهنگ دولت افغانستان را به بی توجهی در قبال تهدیدات جانی خبرنگاران و ژو.نالیست ها متهم کردند. وزارت اطلاعات و فرهنگ، افغانستان را یکی از کشورهای پر خطر برای ژورنالیست ها توصیف کرد. نثار حارث یکی از اعضای مشرانو جرگهء افغانستان که قبلا خبرنگار بود می گوید: در حال حاضر خبرنگاران با خشونت های بیشتر نسبت به گذشته مواجه اند و ادامه داد هرچند، وزارت اطلاعات گفته است که در سال جاری 30 درصد خشونت علیه خبرنگاران کاهش یافته، ولی ما هنوز هم شاهد برخورد های خشونت آمیز علیه خانوادهء مطبوعات جوان افغانستان هستیم. ما امیدوار هستیم که این خشونت ها کاهش پیدا کند. مقامات حکومتی به بسیار مشکل حاضر می شوند تا به سوالات خبرنگاران جواب ارایه کنند. خبرنگار توهین، تحقیر، لت و کوب می شود و حتی به زندان کشانیده می شوند.

براساس برخی آمار ها تاکنون طی ده سال گذشته 28 خبرنگار در افغانستان کشته شده اند. هرچند که بیشترین خبرنگارانی که طی ده سال اخیر در افغانستان کشته شده اند، بیشتر توسط طالبان بوده اند، اما فراموش نکنیم که تعدادی از خبرنگاران و یا نطاقان رادیو و تلویزیون یا توسط روزمداران کشته شده اند و یا متعصبان قبیله ای تحمل فعالیت های ژورنالیستی آنان را نداشته اند و یا برخلاف خواسته ها و میل شان گزارش تهیه کرده اند. سال گدشته رزاق مامون یکی از ژورنالیست هایی بود که به جانش سوی قصد گردید و به صورتش تیزاب پاشیدند، اما او از این حمله جان سال بدر برد.

در کنار کشته شدن ژورنالیست ها نکته فراموش نشدنی که در فعالیت های رسانه ای وجود دارد، این است که بیشترین تهدیدات علیه ژورنالیست ها توسط روزمندان در داخل حکومت و خارج از آن صورت می گیرد، زیرا طالبان اگر برخلاف میل شان باشد بدون تهدید ظرف مقابل را می کشد و نیاز به تهدید نمی بینند، اما زورمندان وحاکمان برای رسیدن به اهداف و خواسته های شان توسط خبرنگاران و اعمال فشار علیه آنان از شیوه تهدید و فشار و روز استفاده می کنند. این موضوع سبب گردیده است که نوعی خودسانسوری رسانه ای در کشور شکل بگیرد و نوعی ترس حاکم بر رسانه ها سبب گردیده است که به صورت غیر مستقیم و غیر آشکار سانسور رسانه ای در کشور حاکم گردد.

این ترس زمانی بیشتر آشکار می شود که بعد از تهدیدها، فرجام آن به لت کوب و توهین و تحقیر خبرنگاران منجر گردد، متاسفانه طی دوسال اخیر مقاکمات دولتی و یا دولت مردان دو شیوه نادرستی را درپیش گرفته اند، جایی که به نفع شان نیست، به راحتی یک خبرنگار را توهین و تحقیر می کنند و یا با پاسخ های نادرست و بی جا شخصیت او را در برابر دیگران به استهزا می گیرند.

شیوه دیگری که طی سال های اخیر رایج گردیده تطمیع خبرنگاران است، از آنجایی که فقر دامن گیر خبرنگارن و اهل رسانه نیز در کشور گردیده است، برخی از روزمداران با تطمیع برخی از ژورنالیست ها سعی دارند، اهداف و خواسته های خود را از طریق آنان رسانه ای کنند و زمانی که یک خبرنگار با وجدان به این خواسته ها تن در نداد، به راحتی تهدید و مورد لت و کوب قرار می دهند. در افغانستان موارد زیادی از خشونت علیه ژورنالیست ها وجود دارد که در آمارها کنجانده نشده است، آنچه که تاکنون به ثبت رسیده براساس آمار انجمن ژورنالیستان کشور تنها درسال گذشته، بیش از 125 مورد خشونت در این انجمن ثبت شده، بیش از 25 مورد توقیف کوتا مدت ژورنالستها ثبت شده، 24 مورد تهدید ، 22 مورد لت و کوب ژورنالیستان در ولایت های مختلف کشور بوده و هشت مورد اختطاف گزارش شده و 12 ژورنالیست افغانستان را نسبت نداشتن امنیت ترک کرده اند و در خواست پناهندگی نموده اند.

به هرحال گمان می رود، در سال جاری که خشونت های بیشتر در حال جریان است، افغانستان ممکن است شاهد قتل های بیشتر ژورنالیست هایی باشیم که برای بیان حقایق و اطلاع رسانی چوبه دار شان را بردوش کشیده اند و نیز ممکن است اذیت و آزار و توهین و تحقیر این قشر خدمت گذار افزایش پیداکند.
بنابراین مرگ احمدامید اخپلواک تنها کسی نخواهد بود که در غریو گلوله های خشونت رقص خون کرد و جان باخت، بلک ژورنالیست های زیادی برای آگاهی و اطلاع رسانی در کشور قربانی خواهند شد.
این قلم به نوبه خود شهادت آقای اخپلواک را به جامعه ژورنالیست کشور و نیز خانوده ایشان تسلیت می گویم و اروز می کنم بعد از این بیان حقایق و اطلاع رسانی توسط هیچ خبرنگاری، به چوبه دارش تبدیل نگردد.