استاد محمد کریم خلیلی

چنانچه که درقسمت هفتم اشاره شد، جناب آقای خلیلی به عنوان عامل پرکار و مطئن ایرانیها و همچنان درپیوند نزدیک باسرویس اطلاعاتی پاکستان، درتحولات سیاسی و درادامه ی بحران درافغانستان، نقش ایفا کرده است. دقت وپژوهش درکارکرد و داده های کرداری ایشان این واقعیت تلخ را محرز می سازد که سهم ونقش ایشان در گسترش وپردازش مصیبت وسیاه بختی درجامعه هزاره، کمتر از دشنمان متعارف مردم نبوده است.

آنچه را که ایشان تاهنوز به عنوان کارکرد واثر مندی دربستر تعاملات سیاسی درمعرض نمایش قرار داده است بیشترینه دیکته ها، اشاره ها واستخاره های اند که ازجانب سرویس های اطلاعاتی بیگانه صورت گرفته و ایشان درتعمیل آنها مانند یک سرباز جنگی عمل کرده است. به همین دلیل است که حضور ایشان دراهرم رهبری جامعه هزاره، تلخ ترین مصیبت ها وسنگین ترین فاجعه ها را برتقدیر و سرنوشت این مردم تحمیل کرده است.

همانگونه که درمباحث قبلی اشاره رفت، جناب آقای خلیلی بامهارت و چیره دستی که درشناخت وتامین منافع خود دارد، تمام ارزشها و پتانسیل های موجود درجامعه ی هزاره را وسیله قرار داده و از آنها علیه منافع ومصالح این مردم بهره جسته است. اما مردم به دلیل عدم دسترسی در کارنامه ایشان و فراتر ازآن به دلیل حضور یک تعداد کسانی که دربدل یک لقمه نان، در توصیف ایشان به سرایش وپردازش پرداخته اند، با این واقعیت های تلخ بیگانه نگهداشته شده اند.

سهم محرز و برجسته ی آقای خلیلی در قتل آقای مزاری، یکی ازاین واقعیت های تلخ است که برای خیلی ها مستور وناشناخته مانده است؛ چیزی که شاید برای خیلی ها غیر قابل تصور باشد. اما واقعیت این است که جناب آقای خلیلی یکی از طراحان وزمینه پردازان اصلی در توطئه ای است که قتل آقای مزاری درآن سرمایه گذاری شده بود (1). چنانچه که درقسمت قبلی تذکار یافت، آقای مزاری به دلایل متفاوت واز آن جمله بدلایل روحیه واخلاقش، درقضاوت ایرانیها، آدم مطلوب نمی نمود. به نقل از منابع نزدیک به آقای مزاری، مخالفت و بی توجهی ایشان دربرابر خواسته های ایران، ایرانیها را سخت برافروخته ساخته و شدت این برافروخته گی درحدی بوده که حتی رهبری ایران، مساعدت وهمکاری با مزاری را شرعا حرام اعلام کرده بود. ازچشم انداز منافع ایرانیها، حذف مزاری سبب میگردید که معبر مهمی از مسیر منافع ایران برداشته شود (2).

ازچشم انداز بیگانه ، آقای خلیلی تنها فرد خصلتمند و مطمئنی بود که برای جانشینی مزاری درنظر گرفته شده بود. البته مقدمات این طرح از خیلی مدت ها قبل فراهم گردیده و چگونگی تعمیل آن دراشکال گزینه های متفاوت تعریف گردیده بود. سرانجام حضور طالبان در دروازه های کابل ، عدم مقاوت نیروهای حکمتیار دربرابر طالبان و درنهایت سقوط چهار آسیاب بدست طالبان، فرصتی ویژه ی را برای طراحان این بازی فراهم آورده که درفرجام به هدف مورد نظر نایل آمدند. آقای خلیلی دراین بازی پیچیده ی استخباراتی، کسانی دگری را نیز از درون حزب وحدت باخود همرا کرده بود که به گونه ی مورد عتمادآقای مزاری نیز قرار داشتند. شکل این بازی بسیار پیچیده و حلقاتی که این بازی را هدایت ودرآن نقش می ورزیدند، ظاهرا خیلی ازهم متفاوت می نمودند که بدلایلی از پرداختن مفصل به آن، صرف نظر میگردد.

دریست درآن ایامی که طالبان درپشت دروازه های کابل لنگر انداخته بودند، آقای خلیلی درپاکستان تشریف داشت و دراسلام آباد سرگرم دیدار با سفیر سعودی، مقامات سرویس اطلاعاتی پاکستان، ایرانیها، و شهنواز تنی قرار داشت. این دیدارها ظاهر و باطن کاملا ازهم متفاوت داشت که درباطن آن قتل آقای مزاری مورد توافق قرار گرفته بود و درظاهر آن از توافق با طالبان برای آقای مزاری اطمنان می فرستاد. عناصری هم ازدرون حزب وحدت، با اهداف ازقبل تدوین شده، آقای مزاری را به تداوم و نتایج مثبت حاصل از مذاکره باطالبان، دلگرم می نمودند. حلقه ی دگری هم درکابل به شمول سفارت ایران، سرگرم فعالیت برای بهسازی روابط آقای آقای مزاری با دولت آقای ربانی بود و برعکس حلقه ی نیرومند دگری هم در درون دولت آقای ربانی، بر تداوم حملات نظامی علیه مزاری پافشاری میکردند (3).

اما درواقع تمام این تلاشها استراتیژی های متفاوتی بودند که برای دست یافتن به یک هدف واحد طرح وتدوین گردیده که نابودی مزاری درآن سرمایه گذاری گردیده بود (4). آقای خلیلی از پاکستان درپیامهای متواتر برای آقای مزاری اطمنان می فرستاد که توافق جدی و قابل اعتماد با عناصر مهم طالبان وهمچنان بادستگاه هدایت دهنده ی آنها صورت گرفته است که با واگذاری مناطق تحت کنترول حزب وحدت به دست طالبان، مصئو نیت آقای مزاری از سوی طالبان ضمانت گردیده است. اما آن طرف سکه مهر و نشانه ی دگر داشت که درآن قتل آقای مزاری توسط طالبان مورد توافق قرار گرفته بود. به نقل از یک منبع نزدیک به آقای مزاری که نخواست نامش افشاء شود، یک هفته قبل از سقوط غرب کابل، آقای مزاری با آقای خلیلی توسط تلفن صحبت میکند وقرار میشود که آقای خلیلی یک مقدار پول نقد درکابل بفرستد. فردای آن روز دونفر که هردو میرزایی تخلص دارند، موظف میگردند که مبلغ مورد نظر را به کابل منتقل نمایند. اما به اساس پلان از قبل طرح شده این دونفر در مسیر راه تورخم توسط پولیس پاکستان بازداشت میگردد. بعد ازاینکه مرگ آقای مزاری بدست طالبان، تائید میگردد، این هردو باهمان مبلغ از بازداشت پولیس رها گردیده بدون اینکه چیزی از آن کم شود. اگر این پول درفرصت مناسب بدست آقای مزاری می رسید، سبب می گردید که این طرح به ثمر نرسد.

بعد ازحذف آقای مزاری، بدون هیچ تردیدی آقای خلیلی به جانشینی او برگزیده میشد؛ چیزی که مقدمات آن ازقبل فراهم گردیده وحتی توافق پاکستانیها درآن نیز لحاظ شده بود. سرانجام این طرح درمعرض عمل قرار گرفت و این بازی طبق میل کارگردانان به انجام رسید. آقای خلیلی با تطمیع یک تعداد مخالفین نه چندان جدی، سرپرست حزب وحدت شد وبعدا دریک نمایش دیگر، بعنوان دبیر کل این حزب عرض قامت کرد. اما ایشان در مقام رهبری این حزب در اوایل، اندکی دچار عارضه ی خود برتر بینی گردید که خلاف میل ایرانیها قرارگرفت. ایرانیها برای اینکه این وسوسه را برای همیشه در ذهن وروان ایشان سرکوب نماید، دولت آقای ربانی ومتحدین آن را برای حمله به مواضع آقای خلیلی دربامیان، تجهیز وترغیب نمود تا ریشه های این وسوسه را در ذهن آقای خلیلی برای همیشه بخشکاند (5).

درقسمت های قبلی تذکر رفت که حضور ایشان در موقعیت رهبری، دروازه های جدیدی از امکانات اقتصادی را بر روی ایشان گشود. که ازآن جمله چاپ بانکنوت های افغانی بود که به پول سفید شهرت یافت. این پول به مدیریت آقای دکتر غلام محمد ایلاقی و توسط یک شرکت ظاهرا انگلیسی، هرمیلیارد افغانی دربدل شش هزار دالرامریکایی به چاپ می رسید (6). آقای غلام محمد ایلاقی خود نیز از این فرصت، به سرمایه ی کلان وغیر قابل باور دست یافت که نقدینگی ایشان را بالای 500 میلیون دالر امریکایی برآورد کرده اند. اما بخشی هنگفتی از این بانکنوتها دراختیار آقای خلیلی قرارمی گرفت که قبل از رسیدن به بامیان، در مزارشریف به دالر تبدیل گردیده و به ذخیره سپرده میشد. اگرچه حجم وحساب این بانکنوت ها تاهنوز معلوم نیست اما واقعیت عریان این است که صدها میلیون دالر از این رهگذر به سرمایه ی آقای خلیلی افزوده گردید. این درست درشرایطی بود که نیروهای نظامی ایشان برای زنده ماندن، دست به غارت اموال مردم برده وهر روز درپیشانی جامعه ی هزاره ننگ می نوشتند. البته درکنار این منبع، منبابع دگری نیز به آقای خلیلی مساعدت مالی می ورزیدندکه از آن جمله به صورت مشخص ازدولت ایران می توان نام برد. به نقل از منابع نزدیک به ایشان: نقدینگی که ایرانیها به ایشان پرداخت میکردند، درحال نوسان بوده است اما حجم وحساب این مبلغ از ماه یک میلیون دالر امریکایی تا ده میلیون دالر، تخمین زده شده است. به نقل ازاین منابع، هنوز هم مبلغ هنگفتی درحدود سه میلون دالر امریکایی، بصورت ماهوار از جانب ایران به ایشان پرداخت میگردد که آقای یوسف واعظی این رابطه را مدیریت می نماید (7).

آقای خلیلی ازموقعیت رهبری حزب وحدت تلاشهای گسترده ای را به کارانداخت تا با منابع مختلف بیرونی تماس حاصل نموده و از این رابطه بهره برداری اقتصادی نماید که ازآن جمله درسال 1376 با رژیم بعث عراق، تماس برقرار نمود و بعد از آن کسی هم از نزدیکان ایشان به اسرایل سفرکرد. کار آگاهان سیاسی معتقدند که روابط با تل آویو، به دلیل حساسیت ایرانیها و وحساسیت این رابط، به نتیجه ی لازم نرسید اما از ایجاد رابطه با دولت عراق، مبلغ قابل توجهی عاید ایشان گردید (8).

آنچه که گفته آمد، نمونه های خیلی مختصر از پنهان کاری های ایشان اند که ازموقف و موقعیت رهبری جامعه ی هزاره، به انجام رسانده ، اماخود با توسل به مناسک دینی و استفاده از ارزشهای اعتقادی مردم و با بهره گیری از سایر شگردهای هنری، برچشمان مردم خاک وخاکستر پاشیده است. فجایع و مصاییب گسترده ای را که حضور ایشان به عنوان رهبر، برسرنوشت جامعه هزاره، تحمیل وبستر سازی کرده است، متاسفانه از دید وقضاوت مردم پنهان ومستور نگهداشته شده اند. اما بدون تردید روزی فرا خواهد رسید که پرده از تمام این پنهان کاریها بر افراشته گردد و تا سیه روی شود هرکه در او غش باشد............ ادامه دارد.

منابع

1 ـ نقل قول از آقای داکتر غلام محمد ایلاقی
2 ـ نقل قول از یکی از نزدیکان آقای مزاری که نخواست ازش نام برده شود
3 ـ جلسه شورای عالی دولت تاریخ 25 ـ 11 ـ 1373 در 315 خیرخانه، نقل از شاهنواز تنی و نقل از یکی از نزدیکان آقای خلیلی که نخواست نام برده شود.
4 ـ نق قول از منابع نزدیک به آقای مزاری
5 ـ نقل از منابع شورای نظار
6 ـ نقل قول از مولوی غلام گل مصلح رهبر حرکت انقلاب اسلامی افغانستان.
7 ـ سفر آقای یوسف واعظی تحت پوشش زیارت به عراق و نقل از منبع نزدیک به ایشان که نخواست نام برده شود.
8 ـ وبلاگ دردهای دلم، جعفر عطایی تاریخ 25 ـ 6 ـ 2005