اربکی ها، دستاورد منفی و عامل مهم فساد در کشور

این در حالی است که اردوی ملی و پولیس به شدت به نیروی نظامی نیازدارند، اما جوانان بجای پیوستن به این دو نیرو اربکی ها را به دلیل آزادی هایی که دارد و قوانین نظامی در آن تطبیق نمی گردد، ترجیح می دهند. اکنون قبل از آن که این نیروها به مرز 30 هزار برسد، عملکرد منفی و خودسری های این نیروها سرانجام داد "سازمان دیده‌ بان حقوق بشر" را نیز بلند کرده است. هرچند تا پیش از این دولت افغانستان در برابر سیل انتقادات مردمی و رسانه ای از اربکی ها می گردید، سکوت اختیار کرده بود و حتی ناتو نیز در این زمینه لب فروبسته بود ولی اکنون که سازمان دیده‌بان حقوق بشر در مورد اربکی ها زبان به اعتراض گشوده است، نیروهای ناتو مستقر در افغانستان نیز از آن استقبال کرده و از آن به عنوان یک گزارشی که می تواند برای اعمال اصلاحات موثر باشد دانسته است، در حالی که ناتو پیش از این از حامیان تشکیل نیروهای اربکی در کنار دولت افغانستان بود. جنرال دیوید پترائوس، فرمانده پیشین نیروهای ناتو در افغانستان از این برنامه به عنوان "عنصرحیاتی" در موفقیت نیروهای پولیس افغانستان برای تامین امنیت روستاهای یاد کرده بود.

به هرحال سازمان دیده‌ بان حقوق بشر براساس تحقیقات گسترده ای که در این مورد انجام داده است به این نتیجه رسیده است که اربکی ها یکی از نیروهایی است که بارها به نقض حقوق بشردر موارد مختلف اقدام کرده است و یکی از عوامل مهم فساد در افغانستان به شمار می رود. این گزارش که دیروز منتشر گردیده براساس بیش از یکصد و بیست مصاحبه با قربانیان بدرفتاری این نیروها، بزرگان روستاها، شاهدان عینی، کارمندان سازمانهای دولتی وغیردولتی، مقام های امنیتی و نیروهای بین المللی تهیه وتدوین شده است. این سازمان در این گزارش گفته است:"اربکی ها مرتکب قتل، تجاوز جنسی، بازداشت های خودسرانه، آدم ربایی و غصب زمین شده اند"، درست همان جنایاتی که قبل از پیروزی طالبان برخی از شبه نظامیان خودسر انجام می داد. این گزارش برخی از اعمال خلاف قانون توسط اربکی را به صورت مستند روایت می کند و از جمله نوشته است که در در ماه اپریل سال جاری، چهار اربکی در ولایت بغلان، یک پسر سیزده ساله را ربوده و او را مورد تجاوز جنسی گروهی قرار دادند، اما هیچ کسی در ارتباط به این قضیه بازداشت نشد. مستندات دیگری ازتجاوز جنسی، سرقت اموال و غصب زمین در این گزارش آمده و اشاره دارد که در ماه فبروری سالجاری گروهی از اربکی ها در ولسوالی شیندند هرات، به چندین خانه یورش برده، اموال آنها را سرقت کرده، ساکنان خانه ها را لت و کوب کرده و شش نفر را به صورت خود سرانه بازداشت کرده اند. هم چنین در این گزارش آمده افرادی که به اربکی ها می پیوندند کسانی هستند که قبلا در قالب گروههای مسلح خودسر مسلح بوده و قبلا نیز بارها مرتکب جنایات ضدبشری شده اند.

در گزارش آمده است که علی رغم شکایت های متعدد مردم از اربکی ها، دولت افغانستان برای جلوگیری از این رفتارها، اقدام لازمی انجام نداده و تلاش نکرده تا عاملان چنین رفتارهایی را مجبور به پاسخگویی کند. برادآدمس، مسئول برنامه های این سازمان در آسیا می گوید: "دولت افغانستان در واکنش به شورشگری ها، شبه نظامیانی را فعال کرده که زندگی مردم عادی افغانستان را با خطر روبرو کرده اند. برای اینکه امیدی به امنیت دراز مدت در افغانستان وجود داشته باشد، نیاز است تا کابل و واشنگتن از حمایت از گروه هایی که بدرفتاری می کنند و تهدیدی برای ثبات هستند، دست بکشند".

پیش از این دولت افغانستان و نیز کارشناسان نظامی که طرف دارد تشکیل نظام اربکی هستند، استدلال می کردند که پولیس و اردوی ملی از انجایی که همه شان از افراد بومی و محلی نیستند، کمتر در مناطق دور دست شهری و روستایی مقاومت می کنند و یا باقی می مانند، اما افراد اربکی از آنجایی که خود شان بومی هستند و محل زندگی شان هستند، در صورتی که انها مسلح شوند، بخاطر این که منطقه زندگی و بود وباش شان هستند، علیه طالبان دست به مقابله می زنند. اما علی رغم این استدلال ها در طول این مدت دستاورد امنیتی چشم گیری که از این نیروها که انتظار می رفت بدست نیامده و پیامدهای منفی اربکی ها در مناطق مختلف افغانستان هر روز نه تنها بیشتر آشکار شده که داد سازمان دیده بان حقوق بشر را نیز در آورده است.

با آن که هدف اساسی از تشکیل اربکی ها مقابله با طالبان بود اما این نیروها در جنوب و جنوب شرق کشور که نفوذ طالبان در این ولایات گسترده است، نقش چندانی ندارد، هرچند در در ابتدا تعداد زیادی از بومیان جنوب به اربکی پیوستند و از دولت افغانستان اسلحه گرفتند، اما این همه سلاح هایی که در جنوب کشور توزیع گردید، هیچ کسی از این اربکی ها حاضر نشدند که علیه طالبان به مقابله برخیزند، این افراد نه تنها در قالب اربکی ها با طالبان نبرد کردند، بلکه سلاح های را که از دولت گرفته بودند نیز تحویل افراد طالبان دادند و یا خود به صفوف طالبان جای گرفتند. اما برعکس روند اربکی سازی در شمال کشور رشد زیادی یافت طوری که قوماندانان و افراد باقی مانده از گروههای مسلح قبلی از طرح اربکی استقبال کردند و با توجه به میزان گسترش نفوذ طالبان؛ اربکی ها نیز در شمال کشور افزایش یافت. طرحی که قرار نبود در شمال گسترش پیداکند وطرحی کاملا جنوبی بود، اما گسترش اصلی اربکی ها در شمال کشور صورت گرفت. هرچند این نیروها نبردهایی را علیه طالبان انجام دادند و در برخی از مناطق در شمال کشور مانع نفوذ طالبان در این مناطق گردیدند، اما پیامدهای که اربکی ها در شمال کشور طی این سال ها داشتند، دستآوردی نبوده که برای صلح و امنیت در کشور مفید بوده باشد.

مهمترین پیامد تشکیل و گسترش اربکی ها در شمال گسترش بی امنی و ایجاد ترس و هراس در میان مردم عادی شمال است، مردم از اذیت و آزار اربکی ها خسته شده اند و بیشترین موارد نقض حقوق بشتر توسط اربکی ها از سوی سازمان دیده بان حقوق بشر در شمال کشور ثبت شده است.