افغانستان، کشوری با بیشترین نقض حقوق بشر در جهان

دیدبان حقوق بشر در گزارش جدید خود، وضعیت افغانستان را از نگاه رعایت حقوق بشری، گسترش فساد، ادامه جنگ و ناامنی و کشتار غیرنظامیان بسیار نگران کننده توصیف کرده است. این نهاد در گزارش تازه ای، وضعیت حقوق بشر را در یک سال گذشته در 90 کشور به شمول افغانستان بررسی کرده است و از بدتر شدن اوضاع در افغانستان پس از سال 2014 میلادی نیز هشدار داده است.
نبود حاکمیت قانون، وجود یک حکومت ناتوان، افزاش تلفان غیرنظامیان و دست داشتن شماری از مقامات بلند پایه حکومت از جمله نیروهای پولیس و دادگاه ها با فساد، خشونت در برابر زنان، ضعیف بودن نهادهای عدلی و قضایی و شکنجه زندانیان، از عواملی است که وضعیت حقوق بشر را در افغانستان به شدت نگران کننده ساخته است.

هرچند افغانستان تا پیش از این جزء اولین کشورهایی بود که آلود به فساد است و اولین کشوری است که بیشترین مواد مخدر را تولید می کند و اولین کشوری است که بیشترین آمار بیکاری را در خود دارد و نیز اولین کشوری است که کمترین رعایت قانون را دارد و سرانجام این بار افغانستان به اولین کشوری تبدیل شده است که در آن بیشترین نقض حقوق بشر در آن صورت می گیرد و این مقام اولی جدیدی است که افغانستان از مسیر معکوس و منفی آن در سال جاری کسب کرده است!.

در طول ده سال گذشته آمار تلفات انسانهای غیر نظامی که به هزاران و شاید دهها هزار نفر می رسد، خود روایت گر قساوت و بی رحمی جنگ در افغانستان است و رعایت حقوق انسانی افراد غیرنظامی و مجروح اصلا در قاموس گروههای افراطی چون القاعده و طالبان نمی گنجد. تا کنون گروه طالبان در حملات خود هیچ ابایی از تلفات افراد غیرنظامی در حملات انتحاری و چریکی خود نداشته است، طوری که براساس آمارها و گزارش های که هر سال از سوی نهادهای مختلف منتشر می گردد، نشان میدهد که 80 در صد تلفات افراد غیر نظامی توسط طالبان بوده است و این خود نشان میدهد که گروه طالبان در حملات انتحاری و حملات نظامی خود هیچ ابایی از تلفات غیر نظامیان ندارند و در طول دو دهه آشوب و خونریزی که به پا کرده است، هیچ گاهی حتی از کشته شدن غیر نظامیان معذرت خواهی نیز نکرده است. در تداوم جنگ نه تنها گروه طالبان حقوق بشر را زیر پاگذاشته بلکه نیروهای دولتی و خارجی نیز مرتکب نقض بشر در جنگ و نبرد با طالبان شده است.

بر اساس آمارهای داده شده از سوی یونیسف هم اکنون 6 میلیون کودک در افغانستان با خطرهای گوناگونی مانند سوء استفاده های جنسی، کارهای شاقه، استفاده در حمله های انتحاری و جاسوسی روبرو هستند. آماری که وحشت ناک ترین رویه را برای کودکان گزارش می کند و افغانستان در مقام بد رفتاری و عدم حمایت از حقوق کودکان نیز مقام اول را در جهان دارا میباشد. معین امور اجتماعی وزارت کار چندی پیش گفت که حکومت به خاطرمبارزه با پدیده های منفی در قبال اطفال با همکاری نهادهای مختلف دولتی و غیرحکومتی در تطبیق استراتژی مصونیت اجتماعی، استراتژی اطفال در معرض خطر، حمایت های حقوقی اطفال و خانواده های آنها، دفاع و دادخواهی از حقوق اطفال در کنوانسیون های مربوط به حقوق اطفال، کارهایی را انجام داده است و به صدها قضیه اختطاف، تجاوز، قاچاق و سوء استفاده از اطفال را به واسطه ارگان های عدلی و قضائی حل نموده است. اما اگر این آمار و حل مشکل ها واقعیت داشته باشد، چرا هیچ تاثیری در بهبودی زندگی کودکان در افغانستان نگذاشته است و کودکان افغان همان پابرهنه گانی هستند که برای کسب یک لقمه نان یا مجبور به کارهای سخت می گردند و یا از درس و تحصیل محروم می شوند و یا تبدیل به کودکان انتحار می گردند. طی چند سال اخیر گزارش ها و آمارهای متعددی نشان داده است که گروه طالبان و القاعده از کودکان برای انجام حملات انتحاری بیشترین بهره برداری را کرده اند و آنان را از راههای مختلفی وادار به انجام عملیات انتحاری کرده اند.

تضیع حقوق زنان در کشور نیز کمتر از وضعیت حقوقی نابسامان کودکان در کشور نیست. حقوق و آزادی های زنان در افغانستان در گردباد سنت های قبیله ای گم شده است و برای زنان در طول 10 سال پیشرفت قابل ملاحظه ای صورت نگرفته است. مقامات بلند پایه دولتی افغانستان می گویند، که رسیده گی به وضعیت زنان افغان یکی از اولویت های اساسی کار آنان است و باید ناقضین حقوق بشر به خصوص ناقضین حقوق زنان در این کشور مورد محاکمه قرار گیرند. اما این ناقضین نه تنها محاکمه نمی شوند بلکه هرسال میزان خشونت ها در کشور بالا می رود و این نشان می دهد که تفکرات مردسالاری قبیله ای تا چه در کشور ما از استحکام برخور دار است که بجای ایجاد تغییر و تحول آمار خشونت ها علیه زنان نسبت به سال های گذشته هرسال بالاتر می رود. همین موضوع سبب شده است که بیشترین نگرانی دیدبان حقوق بشر در گزارش جدیدش از وضعیت حقوق بشر در افغانستان، در مورد زنان باشد. دیدبا حقوق بشربا اشاره به پیشرفت های نسبی زنان در کشور، وضعیت آنان را بدتراز پیش می داند و می گوید نداشتن مصونیت قانونی، تهدید از سوی طالبان و دیگر گروه های مسلح و زندانی شدن دختران و زنان به اتهام فرار از خانه از سوی حکومت، ازدواج های اجباری و مرگ و میر مادران هنگام زایمان که در هر ساعت یک مادر باردار می میرد از مشکلات جدی زنان در افغانستان است.

درطول چند سال گذشته کارشناسان بارها نسبت به عملکرد نیروهای ملیشه ای یا اربکی های هشدار داده بودند، اما دولت افغانستان همیشه از آنان حمایت کرده است در گزارش جدید دیدبان حقوق بشر عملکرد نیروهای فرماندهان محلی و ملیشه ای را زیر سئوال برده و گزارش داده است که حکومت افغانستان و جامعه جهانی به مشکلات امنیتی رسیدگی درست نکرده است زیرا بسیاری از فرماندهان محلی و ملیشه ها از حقوق مردم سوءاستفاده کرده اند و این افراد و فرماندهان آنان در سوء استفاده های بزرگی دست دارند. حکومت افغانستان برای کشانیدن فرماندهان محلی و ملیشه ها به دادگاه ناکام بوده است و نیز نتوانسته اند آن مقام های بلند پایه دولتی را که آلوده به فساد هستند به محکمه بکشاند.

آنچه در این گزارش بیشتر مایه نگرانی است این است که این نهاد گفته است که با خروج نیروهای خارجی از افغانستان در سال 2014 وضعیت حقوق بشر بیش از گذشته در افغانستان نقض خواهد شد. هرچند تا پیش از این وقتی از حکومت افغانستان در مورد نقض حقوق بشر و گسترش فساد در کشور انتقاد می گردید، آقای کرزی فورا بخشی از فساد و نقض حقوق بشر را به گردن خارجی ها می انداخت، اما اکنون کارشناسان بدین باورند که با خروج نیروهای خارجی از افغانستان، در کشورما بیشتر از گذشته فساد ونقض حقوق بشر گسترش خواهد یافت. هرچند در این گزارش از روند مذاکراتی که امریکا با طالبان در قطر انجام می دهد اشاره ای نشده است، طی هفته های اخیر چندین نهاد حقوق بشری چه در داخل و خارج از کشور در مورد این که با حضور گروه طالبان در قدرت حقوق بشر به مراتب بیشتر گذشته نقض خواهد شد هشدار داده اند.