نشست سه جانبه سوم؛ حمایت از صلح افغانی، فریب پاکستانی

نشست سه جانبه افغانستان، پاکستان و ایران پس از دو روز گفتگو میان روسای جمهور هر سه کشور در اسلام آباد، پایان یافت. گرچند این نشست به هدف گسترش روابط سیاسی، اقتصادی و مبارزه مشترک هر سه کشور علیه تروریزم تدویر یافته بود اما روسای جمهور هر سه کشور در این نشست به دنبال اهداف خاص خود بودند.

بحث مذاکرات پشت پرده گروه طالبان با امریکایی ها در قطر که هنوز مرحله اعتماد سازی آن جریان دارد و در حاشیه بودن افغانستان و پاکستان از این مذاکرات، ظاهراً باعث نگرانی مقامات هر دو کشور شده است و به همین خاطر مسوولین حکومت افغانستان و پاکستان قبلاً طی اقدام های جداگانه، در صدد یافتن جای پای در این مذاکرات شدند.
حامد کرزی تلاش های بسیاری نمود تا امریکا و گروه طالبان را متقاعد سازد که وی را نیز در مذاکرات صلح شریک نماید که می توان به گفته های چندی قبل و اخیر رییس جمهور مبنی بر گفتگوهایش با گروه طالبان اشاره نمود که تمام این گفته های رییس جمهور از سوی گروه طالبان رد گردید.
چرا رییس جمهور با آنکه هربار ادعایش از سوی گروه طالبان رد می شود، باز هم بر مذاکرات حکومتش با گروه طالبان تاکید می کند؟ چنین به نظر می رسد که کرزی با این سخنانش در صدد ترغیب طالبان برای حاضر شدن به پای میز مذاکرات با حکومتش است و یا حداقل می خواهد با این گفته ها امریکا را متقاعد سازد که در مذاکرات قطر وی را شریک سازد.
از سوی دیگر پاکستان نیز در تلاش بود تا شاید در روند گفتگوها با گروه طالبان جایی برای خود بدست آورد که از سفر وزیر خارجه این کشور به افغانستان گرفته تا سفر نخست وزیر این کشور به قطر، نمونه بارز این تلاش های پاکستان بود.
وزیر خارجه پاکستان به افغانستان سفر نمود تا به مقامات افغانی تاکید نماید که هرگونه مذاکره با طالبان بدون حضور پاکستان بی نتیجه خواهد بود اما این سفر سودی نداشت زیرا در حال حاضر حکومت افغانستان نیز از میز مذاکره کنار زده شده است. سپس یک هئیت بلندپایه پاکستانی عازم قطر گردید تا شاید در قطر چیزی بدست آورد و در مذاکرات طالبان با امریکا که عملاً در این کشور در جریان است، در این سفر جای پایی پیدا کند اما نخست وزیر پاکستان نیز دست خالی از این سفر برگشت.
تلاش های جداگانه حکومت های افغانستان و پاکستان از شامل شدن در روند مذاکرات امریکا و طالبان در قطر ناکام ماند و حال این دو در صدد است تا مشترکاً راهی برای دست یافتن به این هدفشان پیدا نمایند که نشست سه جانبه سوم مکان مناسب جهت یافتن طرح مشترک برای رسیدن به هدف مشترکشان بود.
نشست سه جانبه سه کشور با اهداف متفاوت از گذشته
افغانستان، پاکستان و ایران در اسلام آباد در سومین نشست سه جانبه حاضر شدند اما این نشست متفاوت از نشست های قبلی بود.
هر سه کشور با اهداف خاص خود به این نشست حاضر شده بودند و هدف اصلی این نشست که همانا گسترش روابط اقتصادی، سیاسی و مبارزه مشترک با تروریزم می باشد در نشست سه جانبه سوم در حاشیه رانده شد.

هدف اصلی رییس جمهور حامد کرزی در نشست سه جانبه سوم این نبود که روابط سیاسی و اقتصادی را با دو کشور همسایه گسترش دهد و حمایت این دو کشور را برای مبارزه مشترک با تروریزم جلب نماید، بلکه هدف اصلی حامد کرزی صحبت با سران پاکستان و علمای این کشور بود تا که شاید بتواند از نفوذ آنها در میان طالبان به نفع خود استفاده نماید.
حامد کرزی شدیداً در هراس است تا مبادا در آینده سیاسی افغانستان به وی جایگاهی داده نشود و به مانند کنار زده شدن از مذاکرات قطر، از آینده سیاسی کشور نیز کنار زده شود، به همین خاطر در تلاش است تا به هر قیمت ممکن خود و یا حداقل یک نماینده از جانب خود را در روند مذاکرات قطر شامل سازد.
برای رسیدن به این هدف رییس جمهور در سفر اخیر خویش علاوه بر گفتگو با سران پاکستانی، با علمای این کشور که حامیان شورشیان طالب می باشند نیز دیدار و گفتگو نموده است که دیدار با مولانا سمیع الحق یکی از رهبران مذهبی پاکستانی، از جمله این دیدارها می باشد.
مولانا سمیع الحق یکی از رهبران مذهبی پاکستانی است که حامی گروه طالبان بوده و با این گروه در ارتباط می باشد که بر طبق گفته های سمیع الحق، حامد کرزی از وی خواسته است تا طالبان را ترغیب نماید تا این گروه به پای میز مذاکره و گفتگوهای صلح با دولت افغانستان حاضر گردند.
سران پاکستان و علمای این کشور از نفوذ چشم گیری در میان گروه طالبان برخوردار است و رییس جمهور نیز می خواهد از این نفوذ پاکستانی ها استفاده نموده تا بل طالبان را متقاعد سازد که حکومت افغانستان را نیز به عنوان یکی از طرف های مذاکرات بشناسد.
پاکستان اشتراک کننده دیگر نشست سه جانبه نیز در این اواخر موقف خود در افغانستان و همچنان نفوذ خویش را در میان طالبان شدیداً در خطر می بیند و به همین خاطر در تلاش برای باز بدست آوردن موقف و جایگاه خود در افغانستان و به خصوص در میان طالبان است.
حکومت پاکستان برای بازبدست آوردن این موقف از هیچ تلاشی فرو کش نخواهد کرد و ظاهراً به خاطر این که خودش نیز از صحنه دور نماند به درخواست کمک حامد کرزی در نشست سه جانبه سوم لبیک گفته است.
از سوی دیگر خراب شدن روابط میان امریکا و پاکستان در این اواخر یکی از دلایلی بود که این کشور از مذاکرات صلح قطر کنار زده شود و به همین دلیل پاکستان نیز با سفر به قطر و دیدار با مقامات امریکایی سعی بر راه یافتن در مذاکرات قطر و بهبود روابط با امریکا نمود، اما این تلاش هایش ناکام ماند.
حال پاکستان در صدد است تا گفتگوهای امریکا با طالبان را در قطر ناکام نماید و به همین خاطر در نشست سه جانبه سوم ظاهراً به حمایت از پروسه صلح افغانی پرداخته است و شاید در آینده نزدیک زمینه یک مذاکره نمایشی میان تعدادی از افراد فاقد صلاحیت طالب با حکومت کرزی را فراهم سازد تا هم سبب خوشنودی دولت کرزی شود و هم بتواند نفوذ خود را درمیان طالبان به امریکایی ها نشان دهد و یا با زمینه سازی نمودن این مذاکرات که فقط جنبه نمایشی خواهد داشت، مذاکرات قطر را تا اندازه یی در حاشیه براند و به ناکامی نزدیک نماید.
ایران همسایه غربی افغانستان نیز این بار با اهداف خاص خود در نشست سه جانبه شرکت نمود. نارضایتی حکومت افغانستان و پاکستان از امریکا بخاطر در حاشیه رانده شدن شان از مذاکرات قطر، فرصت خوبی برای ایران است تا توجه این دو کشور همسایه اش را به سوی خود جلب نماید.
تیره شدن روز به روز راوبط ایران با امریکا و سایر کشورهای غربی، این کشور را مجبور می سازد تا تلاش نماید که روابط منطقوی خود را بهبود بخشد و یا حداقل همسایه های خود را در کنار خود داشته باشد.
نشست سه جانبه در شرایط آتی که افغانستان و پاکستان هر دو از امریکا ناراض به نظر می رسند، فرصت خوبی برای ایران بود تا دو کشور همسایه خویش را تا اندازه یی به خود نزدیک سازد.
حضور سه کشور همسایه با اهداف متفاوت از یک دیگر، سومین نشست سه جانبه افغانستان، پاکستان و ایران را متفاوت از دیگر نشست ها ساخته بود و هر کشور با اهداف خاص خود در این نشست حضور یافتند و ظاهراً هر سه این کشورها به اهدافی که می خواستند نیز رسیدند.
دستاورد افغانستان از نشست سه جانبه سوم
نشست سه جانبه پس از دو روز گفتگو میان روسای جمهور و مقامات بلندپایه سه کشور به پایان رسید و آنطور که به نظر می رسد هر سه کشور به اهداف خاصی که داشتند رسیدند اما افغانستان از نشست سه جانبه نسبت به ایران و پاکستان، کم ترین بهره را بدست آورد.
هدف اصلی افغانستان در این نشست پاکستان بود تا حمایت مقامات این کشور را از پروسه صلح به رهبری افغانستان بدست آورد و همچنان مقامات این کشور را ترغیب نماید تا سران طالبان را برای مذاکره با حکومت افغانستان اماده نماید.
در این نشست افغانستان خواسته های خود را از پاکستانی ها مطرح نمود و پاکستان هم وعده هایی به جانب افغانی داد اما باید دید که پاکستان تا چه اندازه بر وعده هایش پابند است و تا چه اندازه می توان به وعده های پاکستان اعتماد کرد.
با آنکه در حال حاضر حکومت افغانستان و پاکستان هر دو در یک موضع قرار گرفته اند، هر دو از مذاکرات صلح کنار زده شده اند و هر دو در تلاش برای بدست آوردن جایگاه خویش در روند مذاکرات صلح امریکا و طالبان در قطر هستند، اما باز هم نباید انتظار داشت که پاکستان در قبال وعده هایش به افغانستان صادق خواهد بود و واقعاً به وعده هایش جنبه عملی خواهد داد.
پاکستان که صادر کننده تروریستان به افغانستان است و بیشتر حملات تروریستی در افغانستان از پاکستان سازماندهی می شود چرا به یک باره گی از "پروسه صلح به رهبری افغانها حمایت می کند"؟ آیا سیاست این کشور در قبال افغانستان تغییر کرده است؟ و یا این نیز یک نیرنگ جدید پاکستان در قبال افغانستان است تا به اهداف خود برسد.
چیزی که عیان است این است که پاکستان هیچ وقت خیر و صلاح مردم افغانستان را نمی خواهد و این کشور از بدو تشکیل تا به امروز در صدد نا امن ساختن افغانستان بوده و منافع خود را در نا امنی افغانستان می بیند پس نباید انتظار داشت که پاکستان به مقامات افغان در موفقیت گفتگوهای صلح به رهبری افغانها همکاری نماید.
پاکستان از پروسه صلح به رهبری افغانها فقط به خاطر شرایطی که خودش در حال حاضر به آن دامنگیر است حمایت می کند و این کشور با حمایت از پروسه صلح به رهبری افغانها در صدد است تا امریکا را مجبور نماید تا پاکستان را در مذاکرات قطر شامل سازد.
نشست سه جانبه که بیشتر به نفع ایران و پاکستان بود تا افغانستان، تنها دستاوردی که افغانستان از آن داشت امضای یک سند همکاری توسط سران سه کشور بود که به مانند دو نشست قبلی این سند نیز جنبه عمل به خود نخواهد گرفت وهمچنان چیزی دیگری که ارگ ریاست جمهوری از آن به عنوان دستاورد نشست سه جانبه سوم یاد می نماید همانا تعهد دو کشور همسایه بر حمایت از پروسه صلح به رهبری افغانها و همچنان گفتگو با سران و علمای پاکستانی بخاطر کشاندن طالبان به میز مذاکره با حکومت افغانستان بود.
دستاورد افغانستان از نشست سه جانبه یک سند همکاری که هیچ وقت عملی نخواهد شد و همچنان "وعده های پاکستانی" که نباید انتظار چندانی از این گونه وعده ها داشت.
دلیل این که چرا به وعدهای پاکستان در مورد حمایت از صلح افغانی و همکاری برای راضی کردن طالبان برای مذاکره با حکومت افغانستان، نباید اعتماد کرد این است که در آخرین روز نشست سه جانبه، وزیر خارجه پاکستان تقاضاهای حکومت افغانستان را مضحک خوانده است و با بیان این که "ما ملا عمر نداریم تا به افغانستان بدهیم" واضحاً نشان داد که هنوز پاکستان خیال همکاری با حکومت افغانستان در پروسه صلح را ندارد و هر وعده داده شده مبنی بر حمایت از پروسه صلح به رهبری دولت افغانستان فقط حرف است و بس.
پس باز هم باید گفت که دستاورد افغانستان از نشست سه جانبه سوم فقط یک سند همکاری بود که حتی یک ماده آن نیز در عمل پیاده نخواهد شد و چند وعده پوچ و میان خالی پاکستانی بود که بر همگان این را می دانند "وعده های پاکستانی" را نباید جدی گرفت زیرا فریبی بیش نیست.