آیا سرمایه گذاران قادر به استخراج این معدن طلا خواهند بود؟

نویسنده: بل پلاتن، مدیر مسوول نشریه Money Morning
برگردان: عبدالرحیم احمد پروانی

افغانستان در یک شب از یک کشور تبعید شده سیاسی به بارزترین، بالقوه داراترین کشور روی زمین مبدل گشت. اما آیا این کشور کوهستانی که به یک صحرای جنگ زده می ماند و بیشتر به پناه دادن تروریستان و صدور تریاک معروف است، می تواند به یک صادر کننده عمده اقتصادی مبدل شود؟

جیولوجیست های امریکایی به کشف یک تریلیون ذخایر معدنی دست نخورده در افغانستان موفق گردیدند. قرار گزارش نیویارک تایمز سرمایه های زیر زمینی افغانستان شامل مقادیر بزرگ آهن، مس، طلا و لیتیوم است که می تواند افغانستان را به یکی از مهمترین مراکز معدنی جهان تبدیل کند، به کشوری در حد آسترالیا، کانادا و امریکای لاتین.

جنرال داوید پترویس فرمانده مرکزی نیروهای ایالات متحده امریکا به "تایمز" گفته بود که "در اینجا ظرفیت های خیره کننده یی موجود است. البته "اگر" های زیادی هم وجود دارد، اما من فکر می کنم این امکانات بالقوه به طور چشمگیری قابل توجه است".

این "اگر" ها شامل جنگ جاری، عدم زیر بناها و فساد سیاسی گسترده می شود. اما در پهلوی آن امکانات زیادی برای رشد این کشور نیز وجود دارد.

اگر چه مقامات امریکایی بهای معادن زیر زمینی افغانستان را یک تریلیون برآورده کرده اند، حامد کرزی رییس جمهور افغانستان در سفری که به واشنگتن داشت، ابراز داشته بود که بهای ذخایر زیر زمینی افغانستان سه برابر بیشتر از برآورد امریکایی هاست.

چرا این اطلاعات این همه دیر به دست آمد؟ معدن شناسان شوروی به ارزش ذخایر زیر زمینی افغانستان در سال هشتاد پی برده بودند. اما چون در سال 1989 مجبور به ترک افغانستان گردیدند، این اطلاعات را مکتوم ماندند. گروپ کوچکی از دانشمندان افغانستان که نقشه های مربوط را در اختیار داشتند، نسبت جنگ های داخلی و به قدرت رسیدن طالبان، برای بیست سال آن ها را محفی نگهداشتند. این نقشه ها پس از اشغال افغانستان توسط امریکا به سروی معادن افغانستان برگردانیده شده که بعدن به دست زمین شناسان امریکایی افتاد.
اداره سروی معادن ایالات متحده بررسی هایی را از طریق هوا در مناطق ذکر شده (در نقشه ها) در سال های 2006 و 2007 انجام داد و نیروی کار پنتاگون که به انکشاف فرصت های تجاری در عراق کمک کرده بود، به افغانستان منتقل گشت. این گروپ نیز در نهایت ارزش تاثیر بالقوه اقتصادی اطلاعات به دست آمده را تایید کردند.
وحید عمر سخنگوی کرزی (در آن زمان) طی یک نشست مطبوعاتی گفته بود که USGS یا سروی معادن ایالات متحده امریکا توسط دولت افغانستان استخدام گردیده تا سروی ها را انجام دهد که به این ترتیب این پروسه، ابتکار دولت افغانستان است. وی گفت "من فکر می کنم که این یک خبر بزرگی برای مردم افغانستان است و ما آرزو می بریم مردم افغانستان را روی روی نقطه مشترکی که برای همه منفعت آور باشد، متحد بسازیم. این یک فرصت اقتصادی است که هم مردم و هم کشور در دراز مدت از ان بهره می برند.

تصویر دیگری از افغانستان

اطلاعات به دست آمده زمین شناسی در مورد افغانستان نمی تواند اغراق آمیز باشد. افغانستان یکی از نادار ترین و کمتر انکشاف یافته ترین کشورهای جهان است. درآمد خالص تولیدی افغانستان به دوازده بلیون در سال می رسد که یک سوم آن از کشت غیر قانونی و قاچاق مواد مخدر، به ویژه تریاک و مورفین و هیرویین که از مشتقات آن اند، به دست می آید. به گفته دفتر قاچاق و جرایم سازمان ملل متحدافغانستان بزرگترین تولید مواد مخدر در جهان است. در حدود چهل در صد از نفوس افغانستان زیر خط فقر زنده می کنند. در حدود هفتاد در صد مردم افغانستان روزانه با دو دالر درآمد زنده گی را به پیش می برند. در نتیجه چندین دهه جنگ، زیربناهایی وجود ندارد که به احیاء و باز سازی اقتصادی کمک رساند. حتی همین اکنون که انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده امریکا نزدیک شده می رود، درگیری هایی نظامی در امتداد سرحد افغانستان و پاکستان جریان دارد. تردید های جدی وجود دارد که دولت کرزی که در اثر یک انتخابات غیر عادلانه رویکار آمد، بعد از خروج امریکا از کشور، پا بر جا بماند.
بعضی از ناظرین حتی به این نظر اند که حال حقیقت در مورد ذخایر هنگفت زیر زمینی افغانستان افشاء گردیده، طالبان بیشتر از بیش برای گرفتن قدرت در سراسر کشور مبارزه خواهند کرد.

جانان موسی زی یکی از ناظرین سیاسی با اشاره به نایجریا که با وجود صادرات زیاد نفت، عموم مردم در آنجا در فقر زنده گی می کنند، به ای اف پی گفته است: " من شدیدن تردید دارم که این منابع به صورت درست مدیریت شوند و یا برای ساختن یک افغانستان صلح آمیز برای همه افغان ها مورد استفاده قرار بگیرند. ما مثال های زنده از کشورهایی داریم که ثروت های طبیعی شان به مانعی برای صلح و رفاه مردم مبدل گردیدند."

اما بدون شک دلایلی نیز وجود دارد که ما را به آینده خوشبین می سازد. از آنجایی که افغانستان سال های زیادی به کار دارد تا صنعت استخراج معادن را پی ریزی کند، وسعت منابع زیر زمینی افغانستان سرمایه گذاران مهمی را حتی قبل از اینکه به بهره برداری برسند، به خود جلب کرده است. هجوم چین گرسنهِ معادن به افغانستان مصداق بارز این مدعاست.

در سال 2007 گروپ میتالوژی چین روی مس عینک افغانستان که بنا بر گزارش هایی بزرگترین منبع دست ناخورده مس در نوع خود در جهان می باشد، مبلغ سه بیلیون دالر سرمایه گذاری کرد. چین توافق کرده است که به عنوان بخشی از قرارداد به اعمار شبکه 500 میلیون تولید برق در محل کارخانه ذوب مس که هم برق مورد نیاز کارخانه را تامین کند و هم در برق مورد نیاز کابل افزایش به عمل آورد و اعمار یک معدن ذغال سنگ برای تامین سوخت این دستگاه، موافقت کرده است. اعمار سیستم آبرسانی، جاده، منازل، شفاخانه ها و مکاتب برای کارگران معدن و خانواده های شان نیز شامل قراردادی است که با چین امضاء گردیده. چین هم چنین روی پروژه اعمار خط آهن که از مرزهای شمالی افغانستان با ازبکستان شروع شده تا مرزهای جنوبی آن با پاکستان تمدید می یابد، کار می کند.

این بزرگترین سرمایه گذاری در تاریخ افغانستان است و توسط نظامیان امریکایی که از قبل برای مبارزه با طالبان در آن مناطق مستقر بودند تا مانع نفوذ شان به کابل شوند، حمایت می شود.

چین که تریلیون ها دالر برای سرمایه گذاری و اشتهای سیری ناپذیر برای تامین سوخت ماشین رشد اقتصادی خود دارد، تردیدی ندارد که به مناطق بحرانی جهان خود را نزدیک سازد. کارپوریشن ملی پترولیم چین مناقصه یی را که بر سر سرمایه گذاری در رام الله و حلفاوا عراق در گرفته بود، به نفع خود تمام کرد. چین هم چنان در نقاط داغ افریقا نیز فعال بوده است.

یکی از مقامات امریکایی که نخواست نامش افشاء شود تا بتواند در آینده آزادانه صحبت کند، به روزنامه مک کلاچی گفته است "اگر این ها (رهبران چین) مجموعه بزرگ صنعتی خود را تغذیه نکنند، باعث نارضایتی عامه مردم خواهند شد. ما انتظار رقابت های بیشتری را در افغانستان داریم".

در واقع، با رشد قیمت ها در عرصه لوژستیکی، سرمایه گذاری در افغانستان سریع تر از آنچه که ناظران افغانستان پیش بینی می کنند، صورت خواهد گرفت.

پنتاگون، افغانستان را برای ایجاد سیستم توسعه منابع طبیعی کمک می کند. کمپنی های حسابداری که متخصص عقد قرارداد ها در استخراج معادن هستند برای مشوره دادن به وزارت معادن و صنایع افغانستان به کار گرفته شده اند و آمار تخنیکی نیز برای ارایه به کمپنی های چند ملیتی و سایر سرمایه گذاران بالقوه خارجی آماده گردیده است.
استیفن پیترز یکی از کارمندان استخراج معادن امریکا گفته است که همه ملزمات ساختن یک جامعه مدرن آماده است. اگر ما بتوانیم برای مردم کار ایجاد کنیم و آن ها را معاش بدهیم، آن ها از زنده گی خود راضی خواهند بود.

یادداشت مدیر:
افغانستان سال های سال نیاز دارد تا از منابع طبیعی خود بهره برداری کند. اما یک عنصری است که تمام مارکیت انرژی را به دگرگونی مواجه ساخته است و به نام عنصر سوم یاد می شود. این عنصر در ساخت دواهای طبی گرفته تا بم های هستوی به کار می رود. گمان زده می شود که این عنصر می تواند جایگزین 148 بیلیون بیرل نفت شود که 10.4 تریلیون سود به بار می آورد.
تقاضا برای این دریافت این عنصر شانزده مرتبه زیادتر از توزیع آن است. یک کمپنی که دفتر مرکزی کوچکی در پرینستون ایالت نیوجرسی امریکا موقعیت دارد، بر بیشتر از نیم مارکیت جهان که مشغول تجارت این عنصر اند، قفل انداخته است.
www.arghavaan.blogfa.com