سپنتا راست می گويد يا دروغ؟

جلالتمآب وزیرمبارزه با مواد مخدر،

خانمها وآقایان،

وزارت امور خارجه به عنوان مجری سیاست خارجی دولت جمهوری اسلامی افغانستان همان طوری که انتظار می رود کوشیده است تا به مبانی دموکراسی و صلح و همزیستی میان ملل و مردم پای بند و متعهد بماند؛ چنین رویکردی است که می تواند بستر گفتگو و تفاهم را در عرصه جهانی در این دهکده که هر روز مرزهای فرومی‌پاشند، هموار سازد و زمینه های صلح و همزیستی مسالمت آمیز را فراهم آورد.

دستگاه سیاست خارجی افغانستان توانسته است ظرافتها و پیچیدگی های اوضاع سیاسی را در سطح منطقه ای و هم در سطح جهانی ،در حدود امکانات و توانایی های خود ،تحلیل و درک کند. رویکردی را برگزیند که تأمین و حفظ منافع ملی افغانستان را اصلی ترین، اصلی ترین و اصلی ترین هدف خود دانسته و بدون این که از منش صلح جویانه و همکاری محور خود با کشورهای نزدیک و دور، فاصله بگیرد. استقلال سیاست خویش را ما همواره به عنوان اصلی ترین نقطه سیاست خارجی مبتنی بر ریالیسیم سیاسی در نظر داشته ایم و برای تحقق چنین سیاست تلاشمند بودیم که روز به روز به منافع مردم خود خدمت کنیم و نقش فعال خویش را روز به روز برجسته تر سازیم.

به این دلیل، ما روحیۀ تبعیت و دنباله روی، در سیاست خارجی کشور پایان دادیم و خودباوری، اعتماد به نفس و خدمت به انسان را بزرگترین برخاستگاه سیاسی و با ارزش ترین بارو ما ، رهنمای عمل، گفتار و پندار ما بوده است. ما خواستم به این ملت برومند و با چنین فلسفه سیاست خارجی وبا در نظر داشت تعینه های ساختاری که در جامعه ما است و عوامل و زمینه های که سیاست خارجی چنین کشوری را شکل بدهد ،خدمت بکنیم .

همزمان با این، حکومت افغانستان، اصل چند جانبگی را در سیاست خارجی خویش، پیوسته ملحوظ داشته است، اصل چند جانبگی که توسط رییس جمهوری حامد کرزی رهبری و وزارت خارجه افغانستان مجری آن است. با همه تنشهای که میان کشور های بزرگ می تواند وجود داشته باشد ما تلاش کردیم که افغانستان را از تنشهای میان قدرتهای بزرگ و منطقه ای برکنار نگه داریم و منافع یک کشور بحران زده را که هنوز هم یک کشور بعد از جنگ نیست، تأمین نماییم. برقراری روابط دوجانبه و چند جانبه متقابل و همکاری دو جانبه و چند جانبه را با حرکت از چنین سیاستی ،مبنا قرار دادیم. هم دوستی با کشور های همسایه و نزدیک به آن، مبتنی بر همکاری و منافع ملی افغانستان و هم کشورهای که ما با هماصول ارزشی مشترکی مانند دموکراسی ،و همچنین اهداف مشترکی دراز مدت و کوتا مدت داریم ،از جمله مبارزه با تروریزم و ایجاد جهانی عاری از خطر و زروگویی.

بنا به همین اصل، سهم گیری فعال در روند همکاری های منطقه ای، یکی از پایه های سیاست خارجی حکومت افغانستان را تشکیل می دهد، زیرا افغانستان ،به حکم موقعیت استراتژیکی خود ،قابلیت های بالایی در راستای نزدیک کردن جهان گوناگون دنیای ما دارد. اگر افغانستان بتواند از فرصتها و قابلیت هایی که دارد به خوبی بهره بگیرد، همچنان که محور کارآمد و موفق برای همکاریهای منطقه ای خواهد بود، می تواند بنا به رابطه ای که با جامعۀ جهانی و اصول و ارزشی مشترک مانند دموکراسی دارد و منافعش با منافع بسیاری از کشورهای دموکراتیک جهان گره خورده است، پل ارتباط دهنده ای میان فرهنگها و تمدنهای مختلف باشد.

با درک این واقعیت بوده است که دستگاه دیپلوماسی افغانستان کوشیده است از موقعیت خاص ژیوپولیتیک افغانستان سود برده و عضویت در سازمانهای مختلف منطقه ای و بین المللی را در نظر داشته باشد.

تقویه و توسعۀ روابط با کشورهای عربی و اسلامی یکی دیگر از ستون های سیاست خارجی افغانستان بوده است. وزارت امور خارجه کوشیده است از یکسو زمینۀ دید و بازدیدهای متقابل میان مقامات دولت جمهوری اسلامی افغانستان و دیگر کشورهای اسلامی را فراهم سازد و از دیگر سو، واقعیت ها و شرایط عینی این جامعه را به آنان، بازتاب دهد. به همانگونه این تلاش به صورت پیوسته جریان داشته است که مشارکت کشورهای اسلامی را هم در عرصۀ بازسازی و سرمایه گذاری در افغانستان افزایش بخشد و هم در عرصۀ امنیتی. و به همین جهت از حضور نیروهای نظامی جمهوری ترکیه و امارات متحدۀ عربی در خاک افغانستان در جهت تأمین امنیت و مبارزه با تروریزم استقبال می کند.

افغانستان در سیاست خارجی اش، به همکاری های استراتژیک با ایالات متحده امریکا، انگلستان، سازمان ناتو، اتحادیۀ اروپا، کانادا و استرالیا و جاپان اهمیتی ویژه قایل است؛ زیرا کشورهای یاد شده هم در تأمین امنیت و مبارزه با دشمنان افغانستان و هم در بازسازی این کشور، بیشترین سهم را داشته اند، و کمکهای سخاوتمندانۀ این کشورها برای ملت افغانستان از اهمیت و ارزشی کم نظیر برخوردار است. به همین ترتیب ما به تقویت روابط دوستانه با کشورهایی مانند جمهوری خلق چین، و توسعۀ روابط ما با جمهوری فدراتیف روسیه، با حرکت از این که روابط ما با روسیه باید ناشی از دیدما به منافع نسل های آینده و موقعیت ژیوپولیتک ما در این منقطه ناشی گردد، تلاش کردیم تا تنش ها و احمتالاً سؤ تفاهم ها را، کاهش دهیم.

تهدید تروریسم

وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی افغانستان براین باوراست که تهدید تروریزم تنها متوجه افغانستان نیست، به بیان دیگر برخورد ما با تروریزم تنها این نیست که تروریزم تهدیدی برای امنیت افغانستان است.ما باید تروریزم را در دو متن ژیوپولیتک و ژیوستراتیژیک مورد ارزیابی قرار دهیم. نخست این که تروریزم خطر جهان شمول است و دوم اینکه تروریزم خطر منطقوی است. آنان که می خواهند با تروریزم مقابله کنند باید با تروریزم به عنوان خطر جهانی برخورد کنند. هر نوع تقلیل تروریزم ـ صرف به مثابه تهدید برای ما که قربانی تروریزم هستیم ،دید ما را و فضا ی مبارزه ما را در مبارزه با تروریزم محدود می سازد.

تروریزم مشکل است که دموکراسی و حقوق بشر و امنیت جهانی بزرگترین دشمن آن است. بر این ترتیب همه آنانی که بر صلح جهانی باور دارند باید با تروریزم به عنوان دشمن استراتیژیک برخورد کنند نه این که دشمنی که بتوان صرف به عملیات نظامی آن را نابود کرد.

نگاه ما به تروریزم همان طوری که عرض کردم مبتنی بر ایجابات امنیت جهانی و رویاروی با یک چالش جهانی است.

بنابراین ما خواهان جدیت بیشتر، و برنامه ریزی دقیق تر در این زمینه هستیم و بردو محور تأکید خاص داریم : یکی آنکه لانه های اصلی تروریزم که در بیرون از مرزهای کشور ما قرار دارد ،هدف قرار داده شود ، و از هرگونه آشتی با هریک از حلقات آن اجتناب صورت گیرد، و این مبارزه تا پیروزی نهایی ادامه یابد، پیروزی یی که مستلزم خشکاندن ریشه های ایدئولوژیکی، منابع مالی، قطع حمایتهای استخباراتی، و متلاشی ساختن ساختارهای تشکیلاتی آن و افزون بر آن نابود کردن عوامل اجتماعی و منطقه ای ظهور وبروز تروریزم است.

آن چه که ما حدود یک و نیم سال پیش در گفتگو های خود با G8 تدوین کردیم این که ما در مبارزه با تروریزم به یک استراتیژی فراگیری که شامل فقر زدایی، پیاده کردن سیاست توسعه و انکشاف به ویژه در خاور میانه بزرگ، دموکراتیزه کردن حیات اجتماعی و مشارکت دادن مردم به عنوان منبع اصلی قدرت در نظر گفته شود ،و افزون بر آن حضور نظامی و امنیتی قدرتمند. خوشحال اخیر هستیم که این استراتیژی فراگیر در مصوبات کنفرانس ناتو، بعد از بحث های طولانی ،مورد قبول قرار گرفت. مسئله دوم در مبارزه با تروریزم در افغانستان، ما می خواهیم رهبری مبارزه با تروریزم در افغانستان، رنگ و سیمای افغانی بخود بگیرد، برای تحقق این هدف هر چه بیشتر اردوی کشور آموزش بیبند، و متناسب به اهداف که پیش روی دارد تجهیز و تسلیح گردد. ما خواهان آن هستیم که با ارتقای ظرفیت اردوملی افغانستان ، عملیات نظامی به زودترین فرصت ممکن زیر نظر و حتی فرماندهی نیروهای نظامی افغانستان قرار گیرد، و تأمین امنیت کابل توسط اردوملی یک گام در این راستا است. در گفتگو های اخیروزرات خارجه افغانستان با اتحادیه اروپا‌ و جامعه بین المللی تأکید بر این امر داشت که تجهیز پولیس ملی افغانستان و مرزبانان افغانستان هر چه سریع تر گشترش یابد. رقم 196 آموزش دهنده بین المللی افغانستان برای پولیس با تناسب به نیاز مندی های افغانستان رقم ناچیز است، این رقم باید هر چی زودتر افزایش یابد.

ما خوشحال هستیم که در پی تلاشهای گوناگون این حقیقت برای جهانیان روشن گردید که مردم ما خواهان صلح، همزیستی و بیزار از ستیزه جویی و خون ریزی هستند. ما برخاستگاه و لانه تروریزم نبوده و نیستیم بلکه ما قربانیان تروریزم در جهان هستیم. آرزوی ما این است که جهان باید در مبارزه با تروریزم این دیدگاه ما را درک کنند، بار ها در گفتگوهای گوناگون،‌ هم درکنفرانس های بین المللی و هم در گفتگوهای دو جانبه مورد تأیید قرار گرفت .و خوشحالیم از این که جهان اکنون متوجه شده است که زادگاه تروریزم افغانستان نیست و در جاهای دیگر است .

ما تلاش کردیم که تا آنجای که مربوط به دیپلوماسی خارجی می شود، به جلب سرمایه گذاری های خارجی در افغانستان بپردازیم و اعتماد جامعه جهانی را جلب نماییم. وزارت معادن افغانستان در این راستا گام بزرگی را برداشت، سرمایه گذاری نزدیک به 3 میلیارد دالری جمهوری مردم چین و افزون بر آن اگر سرمایه گذاری های جانبی مانند خط آهن را در نظر بگیریم ،نزدیک به 15 میلیارد دالر رقم بزرگ و بی مانند در افغانستان است.

آرزو ما این است که کمک های جامعه جهانی برای افغانستان از طریق دولت افغانستان به مردم افغانستان داده شود و در این راستا گامهای برداشته شده است و امیدوار هستم که کنفرانس ماه جون در پاریس یک قدم مشخص در این راستا باشد. دولت افغانستان خود به عنوان برنامه ریز بخشی بزرگی از این کمکهای مطرح شود.

مبارزه با مواد مخدر نیز یکی دیگر از دغدغه های بزرگ ما و کشورهای کمک کننده و هم پیمان افغانستان است. نیاز به طرح یک استراتیژی مطالعه شده و دقیق دارد که در آن تخریب کشتزارهای تریاک همراه با کشت بدیل و قطع راه قاچاق این در نظر گرفته شود.

وزارت امور خارجه کوشیده است وظایف خویش را در سال 1386 خورشیدی، در ساحات گوناگون که مربوط به آن می شود به پیش ببرد، که در اینجا نگاهی فشرده و کوتاه خواهیم داشت به مهمترین اجراآت و اقداماتی که صورت گرفته است.

تلاش های دیپلوماتیک

• دیدار رئیس جمهوری اسلامی افغانستان از شانزده کشور منجمله ایالات متحده امریکا، اردن، پاکستان، ترکیه، ایتالیا، انگلستان، هند، کویت ، سنگال، و بازدید وزیر امور خارجه از بیست و شش کشور شامل کشورهای اروپا، آسیا، امریکا، و اشتراک در جلسات سازمانهای ملل متحد، اتحادیه اروپا ، وکنفرانس کشورهای اسلامی.
•  
• در سال گذشته افغانستان میزبان 60 هیات بلند رتبه از کشورهای اروپایی، آسیایی و جهان اسلام و عرب بوده است.

• گسترش روابط دوستانه با جمهوری اسلامی پاکستان و برگزاری کنفرانس جرگه امن منطقوی در کابل، برگزاری جلسات سران کشورهای افغانستان – پاکستان و ترکیه در انقره، وتوافق در مورد ایجاد شش قرارگاه امنیتی در دو سوی خط دیورند.

• اعطای یک هزار بورس تحصیلی برای افغانها از جانب پاکستان و فراهم آوری تسهیلات برای انتقال محموله های ترانزیتی افغانی از خاک پاکستان.

• تقویت روابط با جمهوری هند.

• لغو ثبت وراجستر افغانهایی که به هند مسافرت می نمایند در دفتر پولیس هند.

• اعطای 196 بورس تحصیلی برای محصلین و افسران اردو و 1000 بورس برای محصلین افغانی.

• برگزاری هفتمین جلسه GCMB در توكيو و وعده يكصد و ده ميليون دالر جاپان .

• امضای توافقنامه اعطای مساعدت هشتاد میلیون ین چین به افغانستان و کمک شانزده میلیون ین تجهیزات نظامی از جانب وزارت دفاع چین به افغانستان.

• امضای شش سند همکاری میان جمهوری اسلامی افغانستان و ایران در عرصه مبارزه با مواد مخدر، جرایم سازمان یافته و تروریزم، صحت حیوانی، زمین شناسی و معادن، ارتقای ظرفیت و اعطای پنجاه میلیون دالرکمک بلاعوض ایران به افغانستان.

• اعطای یکصد بورس ماستری و دکتورا از جانب ایران به افغانستان.

• امضای موافقتنامه میان افغانستان و ترکیه برای رفع ویزه پاسپورتهای سیاسی.

• اعطای یکصد میلیون دالر کمک بلاعوض ترکیه برای بازسازی و ارتقای ظرفیت نهادها و کمک تجهیزات نظامی برای اردوی ملی افغانستان.

• تعهد امارات متحده عربی برای پرداخت یک میلیون یورو برای بخش عدلی و قضایی و کمک ده فروند هلیکوتر به اردوی ملی، امضای موافقتنامه همکاری میان دو وزارت خارجه.

• امضای سه سند همکاری با جمهوری ترکمنستان.

• موافقتنامه دو جانبه همکاری با کشورهای ازبکستان، ترکمنستان، اوکرائین و قزاقستان.

• امضای موافقتنامه دو جانبه در زمینه مبارزه با مواد مخدر با فدراسیون روسیه.

• برگزاری کنفرانس بین المللی حاکمیت قانون در افغانستان در روم ایتالیا و وعده کمک 360 میلیون دالر برای کمک در بخش عدلی و قضایی افغانستان.

• افزایش 50% در کمکهای کشور پادشاهی ناروی که سالانه به 140 میلیون دالر میرسد. امضای سند همکاری میان دو وزارت خارجه در عرصه سیاسی تقویت همکاری های علمی.

• آماده گی برای برگزاری کنفرانس پاریس که در اواسط ماه جون 2008 برگزاری میشود.

• تشکیل کمیسیون بین الوزارتی آماده گی برای کنفرانس پاریس و کمیسیون کاری تحت ریاست وزارت امور خارجه به اشتراک وزارتهای مالیه، اقتصاد و اداره انکشاف ملی .

• برگزاری سومین کنفرانس انرژی و برق در وزارت امور خارجه که طی آن یادداشت تفاهم چهارجانبه بین افغانستان، قرقیزستان، تاجیکستان و جمهوری اسلامی پاکستان انجام شد.

• برگزاری موفقانه کنفرانس وزیران خارجه ایکو در هرات به اشتراک ده کشور عضو، نشر اعلامیه هرات، ایجاد پارک ایکو در هرات و واریز کردن پول جدید به صندوق ایکو برای بازسازی افغانستان. در این کنفرانس ما به جهان نشان دادیم که افغانستان می شود پلی میان آسیا میانه و آسیای جنوبی و شرق و خاور میانه باشد.

• برگزاری اولین جلسه کمیته رهبری همکاری های منطقوی به اشتراک سفراء بلوک صنعتی ، نماینده گان تمویل کننده ها و ادارات ذیربط.

• آماده گی برای برگزاری سومین کنفرانس همکاری های منطقوی برای توسعه افغانستان که قرار است در 24 اپریل 2008در پاکستان برگزار گردد.

• در سال 1386عضویت رسمی افغانستان در پیمان سازمان همکاری های جنوب آسیا (سارک) به عنوان هشتمین عضو آن.

• گشایش سفارتهای هنگری،چک، پولند، اوکراین و استرالیا در افغانستان.

• ارتقای روابط دیپلوماتیک با کشور مالتا، دومنیکن و به رسمیت شناختن کوزوو.

• ایراد نوزده سخنرانی علمی وزیر امور خارجه در کشورهای مختلف وانجام چهل و هفت کنفرانس خبری ومصاحبه های اختصاصی با چهل نشریه معتبر ملی و بین المللی، در مورد امنیت و تروریزم و 48 مصاحبه اختصاصی در قضایای مختلف صورت گرفت.

• برگزاری دو کانکور ورودی به وزارت خارجه که در پی آن نزدیک به 60 تن کارمند جوان انتخاب شدند.

• برگزاری کنفرانسهای منظم هفته وار خبری در وزارت خارجه .

• چاپ ماهوارمجله ستوری در سال گذشته .

• انتخاب افغانستان به عنوان معاون کمیتۀ بین الحکومتی پروگرام انکشاف رسانه ها وانتخاب شهر غزنی به عنوان پایتخت فرهنگی آسیایی کشورهای اسلامی.

در عرصۀ مالی:

• ما متعهد هستیم که با فساد مبارزه می کنیم و افزایش عواید وزارت امور خارجه در سال 1386 نسبت به سال گذشته 15/57% و یا دوصد چهل عشاریه هشتاد و دو میلیون افغانی . این رقم یک افزایش 336 در صدی را نسبت به سال 1385 الی دورانی که من مسئولیت وزارت خارجه را به عهده گرفتم نشان میدهد.

• وزارت امور خارجه بودجه انکشافی اش را 92% تحقق داده است :

• از جمله هفده میلیون دالر بودجه انکشافی دو میلیون پنجصد و پنجاه هزار دالر در سفارت افغانستان در ابوظبی، شش میلیون دالر غرض خرید جنرال قونسلگری در دوبی، یک میلیون و دو صد و هشتادهزار دالر برای تعمیر سفارت افغانستان در کانادا، پنج میلیون و ششصد و هفتادهزار برای تعمیر سفارت افغانستان در توکیو، هفت میلیون و سیصدهزار دالر برای ترمیم نماینده گی های افغانستان در جده، دهلی، تهران، برلین، و ساختمان ریاست اداری وزارت امور خارجه مصرف شده است.

• جمع آوری مبلغ هشتصد هزار کمک و جلب کمک ازکشورهای روسیه ، قزاقستا ن ،ترکمنستان، جرمنی، اتحادیه اروپا ، دنمارک، یونان وجابان شامل پول نقد مواد سوخت ومواد غذایی وپوشاک که به آسیب دیدگان افغانستان مساعدت گردیده بود.

مسایل حقوقی

• افغانستان برای نخستین بار گزارش حقوق بشری را در مورد حقوق اقتصادی و اجتماعی آماده ساخته و به سازمان ملل متحد تسلیم نمود.

• افغانستان شش کنوانسیون بین المللی حقوق را بشری قبلاً امضاء نموده است که سالانه باید گزارش بدهد که در سال گذشته برای نخستین بار اولین گزارش ارائه گردید.

• افغانستان برای اولین بار کنفرانس بین المللی علمای جهان اسلام را به همکاری سازمان کنفرانس اسلامی در جلال آباد برگزار مینماید.

• در سال گذشته هشتاد قرارداد پروتوکل، موافقتنامه و تفاهمنامه ارزیابی گردیده و همچنان هشتاد و هفت موافقتنامه، یادداشت تفاهم و پروتوکل بین جمهوری اسلامی افغانستان و کشورها و سازمان های بین المللی به امضاء رسیده است.

اصلاحات

• مرحله دوم اصلاحات وزارت امور خارجه توسط کمیسیون موظف در حال تکمیل است، مرحله سوم که سه سال ادامه خواهد یافت در تابستان سال روان آغاز میگردد. این ساختار بیانگر نیازمندیهای افغانستان در دنیای معاصر است.

• 25% کارمندان وزارت امور خارجه در سال گذشته در دوره های کوتاه مدت ومیان مدت آموزش دیده و از آموزش های درازمدت نیز استفاده کرده اند.

• انستیتوت دیپلوماسی وزارت امور خارجه دوره های آموزشی کوتاه مدت و بلندمدت را آغاز نموده و آموزش زبانهای خارجی در آن برای کارمندان وزارت خارجه آغاز شده است.

• مرکز مطالعات استراتیژیک چهار عنوان کتاب را به نشر رسانده و هفت سیمینار علمی و همچنان سخنرانی های سفراء مقیم در کابل را ترتیب نموده است.

مهاجرین

• مشکل مهاجرین در عربستان سعودی با توزیع پاسپورت افغانی برای کسانی که پاسپورت پاکستانی داشته اند، حل گردید و حدود سی هزار افغان پاسپورتهای جدید بدست آوردند و از ویزه سعودی مستفید گردیدند.

• مشکل مهاجرین در ایران در مذاکرات با رهبران جمهوری اسلامی ایران مطرح ساخته شد و از اخراج مهاجرین در زمستان سرد امسال جلوگیری به عمل آمد.

• مسئله مهاجرین کار مستقیم وزارت خارجه نیست ولی با آن هم ما تلاشهای را جهت حل مشکل مهاجرین افغانستان در سویدن با مقامات آن کشور مطرح کردیم و امید دگرگونی های وجود دارد.
• موضع افغانستان درباره کارتونهای ضد اسلامی و فلم فتنه اعلام گردید، وزیرخارجه توهین به حضرت پیامبر اسلام را در چندین کنفرانس علمی و سیاسی محکوم نموده و گفت که ما سلاح های قاتل داریم و کلمات و رسامی قاتل که هر دو به دشمنی میان فرهنگ ها دامن می زنند.

در این مورد در پاسخ به وزیر خارجه دنمارک گفتم که ما برای اجازه نمی دهیم به مقدسات ما توهین شود. مردم افغانستان بخاطر دفاع از اسلام قربانی دادند و قربانی خواهیم داد.

قونسلی

• توزیع هشت هزار و هشتصد و هشتاد و دو پاسپورت خدمت، هزار هفتصد و هشت و شش پاسپورت تحصیلی.

• ترتیب و تنظیم امور انتقال حجاج به عربستان سعودی که مطابق فرمان ریاست محترم جمهوری به وزارت امور خارجه محول گردیده بود.

سئوال: اولاَ: گفته میشود یک تعداد سفرای افغانستان در کشوری که تابعیت آن را دارند ایفای وظیفه می نمایند، چه فکر میکنید که آنها منافع افغانستان را در نظر خواهند گرفت یا اینکه منافع کشوری که تابعیت آن را دارند؟ ثانیاَ: بفرمائید که ناهمانگی در وزارت امور خارجه مخصوصاَ در بخش های دیپلوماتیک وجود دارد، شما دولت ایران را دوست و برادر میخواندید، اما سفیر افغانستان در امریکا در یک سخنرانی گفته بود که ایران در امور داخلی افغانستان مداخله میکند، اگر این ناهماهنگی ها به همین شکل ادامه پیدا کند در این مورد چه فکر میکنید؟

جواب: اول این را میخواهم بگویم که در هیچ قانون اساسی صریحاَ یک اصل تفسیری وجود ندارد که سفیر نمیتواند دارای دو تابعیت باشد، یا تابعیت کشوری را که در آن سفیر است نداشته باشد، در هیچ قانون بخصوص قانون افغانستان نیست. دوم تا جایی که من اطلاع دارم سفیر افغانستان در کشوری که خدمت میکند، تابعیت آن را ندارد، ولی ما سفرای دو تابعیتی داریم. از زمانی که من وزیر امور خارجه شدم دقیقاَ در این مسئله توجه جدی صورت گرفت،تا کسانی که دو تابعیتی هستند، تابعیت آن کشوری که در آن خدمت میکنند نداشته باشند. این یک تصمیم اداری است و کماکان آنرا ادامه میدهیم اگر موردی باشد که پنهانکاری شده باشد مسئله ای دیگری است. اما تاجایی که من تحقیق کردم چنین امری وجود ندارد.

مسئله دوم سیاست ما در مورد رابطه با جمهوری اسلامی ایران بسیار روشن است.

در یکی از پوهنتون های امریکا سفیر ما در آن کشور در سخنرانی خود گفته بود ما نمی توانیم همسایه های خود را خودمان انتخاب نمائیم. شایعاتی هم است که ایران هم در برابر افغانستان سیاست دوگانه دارد اما سیاست خارجی افغانستان را ریاست جمهوری و وزیر خارجه تعیین می کند. مشترکاَ آنرا تعیین میکنند و ما مجری آن هستیم . بسیار صریح و روشن میخواهم بگویمريا، بدون هرنوع تعارف دیپلوماتیک، اما تأکید میکنم، که وزارت امور خارجه افغانستان هیچگونه سند و دلیلی مبنی براینکه جمهوری اسلامی ایران با مخالفان افغانستان اسلحه و یا آموزش بدهند، در دست ندارد. بدین مبنی سیاست ما، سیاست ریاست جمهوری آقای کرزی در برابر جمهوری اسلامی ایران، سیاست میان دو کشور برادر، هم دین و همزبان است. چیزی را که وزارت امور خارجه ایران میگوید، برای ما جدی است،نه گفته های کسان دیگر. ما میخواهیم کشورهای بزرگ، افغانستان را از تنش های منطقه دور نگه دارند. ما نمیخواهیم شامل تنش ها میان ایران و کشورهای غربی شویم. سیاست ما بیرون کردن افغانستان از این تنشها است. همانطوری که در برابر همسایه های جنوب شرقی خود هم سیاست تنش زدایی را در پیش گرفتیم این سیاست مبتنی بر صلح و منافع ملی افغانستان است. ما میخواهیم به سیاست دوستی با ایران، برپایه غرور ملی افغانستان،همچنان ادامه بدهیم.

سئوال: اولاَ هرکسی که در پست دولتی ناکام می ماند، آنرا به صفت سفیر به یکی از کشورها کاندید می نمایند. مثال خوب آن سخنگویان ریاست جمهوری هستند، چرا نمیخواهید از دیپلومات های خوب که موجود هستند استفاده کنید؟ ثانیاَ قسمی که دیده میشود دهها کشور خارجی در افغانستان حضور دارند و هرکدام استراتیژی های مشخص خود را دارند، چه فکر میکنید، تا چه حد میتوانید سیاست خارجی افغانستان را عملی نمائید.

جواب: امیدوار هستم دستگاه های دیپلوماسی افغانی و وزارت امور خارجه از نخبه گان سیاست گزاری، مجریان سیاست ، از دیپلومات های باتجربه و دیپلومات های که گام به گام،مراحل ارتقا را بپیمایند،تکمیل گردد شما نسل قدیم دیپلومات های افغان را می بیند که اینها کار را از آرشیف و شعبات گوناگون در وزارت امور خارجه آغاز می کردند، سه الی چهار سال کار میکردند، بعد با هزاران زحمت می توانستند سکرتر سوم شوند، امروز هرکسی که به دروازه وزارت می آید فکر میکند که حداقل مستشار و یا وزیرمختار شود. ما کانکوری که در وزارت راه اندازی کردیم به آن سیاست پرنسیپ کریری دیپلومات را گام به گام و حرفویتعقیبو دیپلومات واقعیتربیه می نمائیم زیرا وظیفه دیپلومات این است که در خدمت حزب و گروه قرار نگیرد. در وزارت امور خارجه صرف وزیر باید مقرری از خارج وزارت باشد. از وزیر خارجه پائین تر تماماَ باید مأمورین و کارمندان دولت باشند، بدون اینکه کدام حزب و یا گروه سیاسی برسر قدرت باشد باید به دولت و نظام خدمت نماید. ما این اصل را کوشش کردیم که پیاده نمائیم تا نسل جدید از دیپلوماتهای کارا تقدیم جامعه گردد و 64 نفر از طریق کانکور و حدود بیست و چند نفری که مستقیماَ جذب شده اند امیدوار هستیم، اینها و افراد آینده ای که امسال کانکور میگیریم بتوانند تا سه الی چهار سال مشکل را حل نمایند. ما حدود یکصد و چند نفر از دیپلومات ها را در سال 86 به خارج فرستادیم برای تحصیل یکماهه، دوماهه، ماستری و یا دوکتورا، و چهل نفر دیپلومات های وزارت امور خارجه به خارج فرستاده شده اند، این مبتنی بر سیاست ما برای ایجاد کریر دیپلوماتیک است میخواهم صریحاَ بگویم، بالاخره به این درک برسیم چه آنانی که واسطه و وسیله میشوند، و چه دولتمردان، که وزارت امور خارجه نباید به استراحتگاه های کارمندان دولت و برای ادارات دیگر شو.د این میل وزیر خارجه و هیچ کس دیگر هم نمی باشد. ما باید دیپلوماتهای فعال، متحد، پاک و خادم ملت افغانستان ،بدون گرایش های قومی، منطقوی و... در پست های مقرر بکنیم، امیدوار هستم در این راستا بتوانیم گامهای دقیقتری برداریم. تصمیم ما این است که جدا از چنین کارهایی َ در آینده جلوگیری نمائیم.

در مورد سئوال دوم شما که چگونه میتوانیم سیاست مستقل داشته باشیم، در دهکده جهانی بدون اینکه کشورها هم حضور داشته باشند، وقتی که منافع اقتصادی و سیاست کشورها آنقدر نزدیک میشوند، مفهوم سیاست مستقل ملی از آنچه که ما بعد از جنگ داشتیم ،متفاوت است یعنی آنچه که 350سال قبل در کنفرانس وستفالیا ، که تنها دولتهای حاکم ملی برای اولین بار از کنفرانس دول جهان، این مفهوم را گرفتند، که بازیگران اصلی در سیاست بین المللی دولت های مستقل ملی هستند. فکر میکنم که این مفهوم دستخوش یک سلسله تغییرات شده است. در نتیجه جهانی شدن یک مقدار از اصول حاکمیت ملی کاهش پیدا میکند، با انهم دولت های ملی همچنان بازیگر اصلی هستند. اما یک سلسله چیزها را ضرورت دارند، خیلی از دولت ها و متحدان ما طرفدار این نیستند که ما با ایران چنین رابطه داشته باشیم و حتی جمهوری اسلامی ایران هم طرفدار این نیست که با دیگر کشورها چنین رابطه داشته باشیم. در همه حال باید منافع ملی افغانستان در نظر گرفته شود. تصمیم ریاست جمهوری در مورد تائید بعضی از سفراء ، نماینده گان خاص و... نشانه ای این است که ما با همۀ مشکلات، آنچه را که منافع ملی ایجاب کند ،مخالف کشورهای که خیلی قوی و قدرتمند هم میباشند، تصمیم میگیرم. گاهی سخت است ولی باید خطر را پذیرفت.

سئوال: از جمله کمک های که به افغانستان وعده داده شده بود گفته میشود که ده میلیارد دالر آن داده نشده است! علت آن چه بوده است؟ همچنین نماینده یونما (کای ایده) که جدیداَ به افغانستان آمده است حدود صلاحیت های وی تا چه اندازه متفاوت با صلاحیت های پدی اشدوان میباشد، آیا کمتر و یا بیشتر است؟ همچنین در مورد ذباله های اتمی پاکستان که گفته میشود در ولایت هلمند وجود دارد این مسئله چقدر دقیق میباشد و اگر است شما در مورد چه کار کرده اید. و در مورد راجستر اتباع افغانی در دهلی صحبت کردید، تا جایی که من در یکی دو روز اطلاعات دارم مسئله راجستر اتباع افغانی حل نگردیده است و به بهانه های مختلف رشوت اخذ نموده و پاسپورت هایشان را قید مینمایند در این مورد چه اقدام را روی دست دارید؟

جواب: در مورد اینکه کمکها به افغانستان آنچه که داده اند بطور مؤثر مورد استفاده قرار میگیرد،و به افغانستان نمی رسد این یک واقعیت است. واقعیت دیگر این است که به کشورهای کمک کننده در موارد گوناگون، نه تنها وزارت خارجه بلکه دیگر وزارتها و با شخص ریاست جمهوری مطرح کردیم، اما پول را کسی که میدهد، تصمیم نهایی را همان مرجع میگیرد. دولت افغانستان میخواهد تا در کنفرانس پاریس مطرح نماید که بیشتر کمکها به دولت افغانستان داده شود. به چند دلیل اولاَ پروژه های که از طریق دولت تطبیق میگردد مؤثرتر است با وجود فساد اداری ،وقتی که دولت خود مصرف کننده و تطبیق کننده باشد، مورد توجه بیشتر مردم قرار میگیرد.

در مورد آقای پدی اشدوان، مسئله طوری دیگری بود .ما با صلاحیت های وی به توافق رسیده بودیم، تأکید میکنم در آغاز صلاحیت های فراوان مطرح شد اما در مطبوعات چنان سروصدا ایجاد کرد که آمدن ایشان در آن شرایط مناسب نبود. کای آیدا نماینده جدید ملل متحد تمام صلاحیت های که تام کونیکس، ژان آرنو و پیشکسوتان وی به حیث نماینده یونما در افغانستان داشتند، دارد نه صلاحیت بیشتر و نه کمتر. و آرزوی ما این است که جامعۀ جهانی توجه به منافع ما نمایند. ما خواهان روابط بیشتر با کای ایدا در دو عرصه هستیم که بیشتر فعالیت بکنند. اول هماهنگی با جامعه جهانی بیش ا زپیش تقویت یابد از یک طرف و از طرف دیگر میان اروپاییان و امریکاو میان اروپاییان ومتحدان آن ،و کارها میان جامعه جهانی و افغانستان بیشتر هماهنگ گردد.

از ذباله های اتمی شخص من و وزارت امور خارجه خبر ندارند واگر چنین چیزی رسماً به اطلاع من میرسید این مسئله را دنبال میکردیم واگر کدام مرجع دراین مورد اقدام نموده است ما را در جریان قرار بدهد ودیگر اینکه از نظر مسئله محیط زیست که در قرن 21 مهم ترین مسئله است این مسئله دنبال گردد.

درموردهندوستان، وزارت خارجه از امروزاین مسئله را دنبال میکند چراکه مقامات هندی وعده نموده بودند این مشکل را حل میکنند گاهی به دلیل فساد اداری که در کشور های شرقی وجود د دارد توافق صورت گرفته پیاده نمیشود، این مسئله باید دنبال شده و از آزار واذیت شهروندان ما جلوگیری شود.

سئوال_ درمورد اخراج اجباری مهاجرین افغانی از ایران در سال نو چی کار هایی دارید آیا دولت امکانات آنرا دارد که آنها به افغانستان برگردند یاخیر؟

جواب_ درمورد اخراج اجباری مهاجرین به این گپ شما موافق هستم که ما مشکلات داریم در عرصه ها اقتصادی ،اجتماعی ،نبود کار، امنیت باند های مافیایی ،ربودن سرمایه داران ،چور وغارت به عنوان نتیجه فرهنگ مصئونیت د رافغانستان. یک واقعیت است که تعدادی از مردم آواره شدند .

مهاجرت در قرن 21 پدیده نورمال است که به دلایل مختلف صورت میگیرد اما برای ما نورمال نیست. مسئله استراتیژی عودت مهاجرین از طرف وزارت امور خارجه ، تاکید میکنم وزارت به موضوعی درگیر شد ،که به ساحه کاری ما بیشتر تعلق ندارد. وزارت خارجه مسئولیت مهاجرین غیر قانونی وبدون پاسپورت که از کشور های دیگر میگذرند ندارد. با این هم کوشش میکنیم که از طریق دپلوماتیک و نه بیشتر از آن، در زمینه حفظ آبروی این اتباع افغانستان را فراهم کنیم. ما استراتیژی عودت مهاجرین را تدوین وبه اداره امور و پارلمان پیشنهاد کردیم تا حال مورد تایید قرار نگرفته است امید وار هستیم که وزارت امور مهاجرین بیشتر توجه نموده وباما همکاری نماید. میخواهیم یک کنفرانس کشورهای کمک کننده را درحاشیه کنفرانس پاریس مطرح کنیم اما تاهنوز موافقت خود را دراین باره اعلان نکردیم چون یک چیزی جانبی میشود. پیشنهاد وزارت امور خارجه این است که امسال یک کنفرانس بین المللی در کابل برای حل مسئله مهاجرین برگذار شود و مسئله عودت آبرومند آنها فراهم شود. یعنی پول، خانه، کار، مکتب وغیره آماده شود.

تاکید میکنیم که این کار وزارت خارجه نیست اما ما این کار را انجام میدهیم. درمورد اخراج اجباری مهاجرین گفتگو های سه جانبه میان کمیساریهای سازمان ملل متحد، وزارت امورخارجه و وزارت عودت مهاجرین صورت گرفت و ما تقاضاهای که طرح میشد مطرح کردیم اخراج دسته جمعی افغانها را نمیتوانیم بپذیریم ما آماده پذیرش نیستیم.

دوردوم مذاکرات در تابستان امسال در تهران برگذار میشود ما امید وار هستیم به توافق برسیم میخواهم تاکید کنم اگر به توافق نرسیدیم هیچ دلیل قانونی ما نداریم که بتوانیم از اخراج جلوگیری بکنیم بخصوص آنعده که ثبت نام نشده اند به جز از فشاردپلوماتیک.

سئوال_ آیا در مورد به رسمیت شناختن خط دیورند صحبت شده و اگر شده است نتیجه چی بوده میشود دراین مورد معلومات بدهید؟

جواب_ دراین مورد صحبت با پاکستان ، همانطوریکه شما میدانید از شش ونیم سال اخیر هیچ وقت رئیس جمهوری ما وخود ما ، دراین مورد صحبت نکردیم بخاطری که این چیزی است که بالاتر از صلاحیت وزیر امور خارجه وهم بالا تر از صلاحیت رئیس جمهور است. مسئله لویه جرگه های افغانستان است که آنها تصمیم بگیرند من بازهم تاکید میکنم که من به این باور نیستم که مشکل اصلی و علت اصلی تروریزم مسئله خط دیورند باشد بلکه علت های بزرگتر دارد و اگر نه کسانی که خط دیورند را بهانه میگیرند یکمرتبه از هندوکش هم گذشتند و مزار را هم فتح کردند، اما بازهم قناعت نکردند. مسئله زیاد تر ازاین است و این از صلاحیت وزیر امور خارجه نبوده که در موردآن بحث بکند.