سلام به استاد اخگر

دیشب وقتی با دوستی از روزگار غربت و بیماری یک دوست نویسنده شکایت می‌کردم، خبر بیماری استاد اخگر را برایم گفت.
استاد اخگر را از سالها قبل می‌شناسم. از زمانی‌که دوازده یا سیزده‌ساله بودم و استاد در منطقه بروری زندگی می‌کرد. تابستان بود که پسرکاکایم خلیل شریعتی از کانادا برای دیدن خانواده آمده بود و وقتی علاقه‌ام را به کتاب و کتاب‌خوانی دید، روزی به من گفت که می‌خواهد مرا هم به دیدن استادش ببرد و آشنا شویم.
آن روز چای نوشیدیم و استاد دو شعر جدیدش را خواند. (می‌دانستید استاد اخگر شعر هم می‌سراید؟) روزگار سختی بود و من در کنار درس، گاهی کار هم می‌کردم و میان این دو، هرگاه فرصتی می‌شد، دیدن استاد می‌رفتم و استاد کتابی زیر بغلم می‌گذاشت تا بخوانم. اولین کتاب هم غزلیات حافظ بود. ساعت‌های استاد پر بود و روازنه چندین کلاس بحث و کتاب‌خوانی با دانشجویان دیگر هم داشت.
اولین روز ملاقات با استاد را در دفترچه یادداشت‌هایم نوشتم. آن دفترچه را در یک روز شلوغ عید در داخل یکی از بس‌های شهری گم کردم، اما کسی‌که آن را یافته بود، به استاد رسانده بود تا به من برگرداند.
در آن کشور که روزانه ده‌ها تن از جوانان و نوجوانان در دام گروه‌های تندرو اسلامی و مدرسه‌های دینی و مواد مخدر می‌افتادند، درس‌های استاد اخگر و محشور بودن‌شان با جوان‌ها و نوجوان‌ها کمک بزرگی بود.
در آن سال‌ها که طالبان و جنگ‌های قومی و حزبی در کابل و شهرهای دیگر جریان داشت و هر روز به تعداد مهاجران افزوده می‌شد، فقط سه مکتب برای مهاجران در کویته فعالیت داشت. استادانی هم که از کابل و شهرهای دیگر مهاجر شده بودند، نمی‌خواستند در کویته بمانند و بیشترشان از طریق دفتر سازمان ملل متحد تقاضای پناهندگی در کشورهای دیگر کرده بودند.
استاد اخگر نیز می‌توانست مانند دیگران به یکی از کشورهای اروپایی یا یک کشور امن و مرفه برود، اما او این کار را نکرد و زندگی را با تمام سختی‌هایش در کنار همان مردم ترجیح داد.
یک‌سال بعد از آشنایی با استاد، من هم ایران رفتم و از آن‌جا هم…. سه یا چهار سالی از استاد بی‌خبر بودم. آن زمان دسترسی به انترنت و تلیفون محدود بود.
سال ۲۰۰۴ کابل برگشتم. تا می‌خواستم غبار غربت را از دوش‌هایم بردارم، دیدم کابل دیگر آن شهر پر از خاطرات کودکی من نیست. از خانه ما فقط یک دیوار به‌جا مانده بود و از همسایه‌های ما نه صفی بود و نه زلمی و نه موسی سفید و موسی سیاه. درخت‌های پیش خانه‌مان را هم که دور آن جمع می‌شدیم، از ریشه کنده بودند. فقط گورستان کارته سخی را که می‌شد از پیش خانه دید، پرتر شده بود و من نمی‌توانستم حتا قبر مادرم را بین آنها پیدا کنم. وقتی کارته سخی می‌رفتم، مهم نبود روی کدام قبر می‌ایستم. آن قبر‌، قبر مادر من بود و قبرهای نزدیک آن را هم برای همسایه‌هایی که دیگر نبودند نام‌گذاری می‌کردم. همان زمان دلم، مرا از تمام جهان خلع تابعیت کرد.
در آن زمان بار دیگر استاد اخگر را دیدم. سرحال‌تر و پرانرژی به‌نظر می‌رسید. کلاس‌های درس و بحث داشت و دور و برش پر از دانشجویان قدیم و جدید. در نشست‌های تلویزیونی و همایش‌های مدنی شرکت می‌کرد و از فساد اداری، مواد مخدر، آدم‌کشانی که هر کدام وکیل و وزیر شده بودند انتقاد و برای دموکراسی و آزادی بیان- برخلاف خیلی‌ها که این حرف‌ها را دوکانی برای منصب درست کرده بودند- با ایمان و صداقت و روشنگرانه مبارزه می‌کرد.
در آن سرکس بزرگِ به وسعت کابل، تحصیل‌کرده‌های زیادی بودند که در این سال‌ها خود را به مقام، منصب، پول و قصرهای میلیونی رساندند و ادای روشن‌فکری و دفاع از دموکراسی و شعارهای شایسته‌سالاری و… برای‌شان تخته‌خیزی بود که خود را به «پله‌های ترقی» برسانند، اما استاد اخگر همانی بود که در کویته می‌زیست: ساده و بی‌پیرایه.
کابل پر از تناقض است. یک طرف خیلی از آدم‌هایی که تجارت مواد مخدر، آدم‌کشی، فساد و رشوت آنها را به مقام و منصب رسانده و یک طرف تحصیل‌کرده‌های اخته‌ای که گدای نان و نوای دربار همان فاسدان شده‌اند و طرف دیگر تعداد… نه تعداد ندارد. طرف دیگر استاد اخگر که خواب و بیداری‌اش را در راه فردای بهتر آن کشور اختصاص داده است. او خود همان ستاره بی‌دنباله‌ای است که روزگاری خودش در مقاله‌ای در مورد غبار و تعداد دیگر نوشته بود.
نمی‌دانم چی کاری برایش می‌توانم انجام دهم؛ اما کاش آن دوستانی که در کابل هستند، نوشته‌ها و شعرهای استاد را گردآوری کنند تا چاپ کنیم. استاد نوشته‌های زیادی از زمان زندگی در کویته دارند که تا هنوز به نشر نرسیده است.

منبع:
هشت صبح