«گل بادام» شکوفا شد

روابط عمومی خانه ادبیات افغانستان: هم‌زمان با جشن‌واره یک دهه کوشش فرهنگی خانه ادبیات افغانستان، آلبوم «گل بادام»، دومین اثر شنیداری خانه ادبیات، روز شنبه چهارم عقرب (آبان) ۱۳۹۲ در تهران رونمایی شد.

در این جشن‌واره افزون بر رونمایی «گل بادام»، دومین اثر موسیقایی خانه ادبیات افغانستان، عارف جعفری، آهنگ «غزنی» را به مناسبت انتخاب غزنی به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام در سال ۲۰۱۳ اجرا کرد و آهنگی را از آلبوم «گل بادام» برای حاضران خواند. در همین برنامه، گروه سرود «نوای آشنا» مرکب از سه خواهر نوجوان افغانستانی، سرود «شکوه غزنی» را به صورت هم‌خوانی اجرا کردند.

در این جشن‌واره که برای گرامی‌داشت کوشش‌های خانه ادبیات افغانستان از زمان بنیان‌گذاری آن تشکیل شده بود، شاعران، نویسندگان و هنرمندان فراوانی از هر دو کشور افغانستان و ایران نظیر حسن برزیده، کارگردان سینما و تلویزیون؛ مهدی شیرزاد، فیلم‌نامه‌نویس؛ مشکین مهرگان، مدیر هنری و دستیار کارگردان، مرتضی سرهنگی، نویسنده؛ محمدحسین جعفریان، فیلم‌ساز؛ محمدمهدی میرزایی، خوش‌نویس؛ سلمان‌علی ارزگانی، خوش‌نویس؛ راحله جعفری، تذهیب‌کار؛ تهمینه امینی، نقاش و مریم احمدی، طراح و گرافیست و شاعران افغانستانی و ایرانی بی‌شماری شرکت کرده بودند.

«گلِ بادام»، مجموعه نوآورانه‌ای از موسیقی محلی افغانستان، دومین اثر موسیقایی خانه ادبیات افغانستان و پنجمین اثر موسیقایی «عارف جعفری»، آوازخوان، آهنگ‌ساز، شاعر و هنرمند معاصر افغانستان است که وارد بازار فرهنگ و هنر کشور می‌شود. «گل بادام»، چکیده­ای از ملودی­های قدیمی و فولکلوریک هزارگی است که در قالب «پاپ» تنظیم شده و شامل هشت قطعه آهنگ است که از میان سبک­ها و نغمه‌ یا ملودی‌ (رَفت)­های شارستانی (شهرستانی)، بامیانی، مالستانی و دیگر رَفت­های هزارگی گرد آمده است. عارف جعفری درباره ویژگی‌های موسیقایی این اثر گفت: «موسیقی هزارگی با توجه به انواع میزان (تال)هایی که در آن به چشم می­خورد، ریشه­ای کاملا خراسانی دارد به ویژه آن­که میزان­های هفت ضربی و پنج ضربی که در موسیقی خراسان قدیم بوده است، در این موسیقی بسیار یافت می­شود».

این شاعر و هنرمند افغانستانی در مورد تفاوت و تشابه‌های موسیقی افغانستانی با موسیقی‌های هند، پاکستان و ایران افزود: «شماری از هنرمندان و آوازخوانان افغانستانی ساکن پاکستان چون بیشتر، موسیقی هندی و پاکستانی شنیده­اند، از زاویه دید این نوع موسیقی­ به موسیقی هزارگی می­نگرند که کاملا اشتباه است. میزان­های پنج ضربی در دیگر جاهای افغانستان و بین دیگر اقوام کشور ما نیز مشاهده نشده است، ولی در تاجیکستان، فراوان یافت می­شود که به آن «فلک» می­گویند. این نوع میزان در موسیقی سنتی ایران نیز وجود دارد که بازمانده موسیقی خراسان بزرگ است. هم­چنین نوعی میزان شش ضربی در موسیقی هزارگی دیده می­شود که ضرب­های آن از نظر زمانی، به طور دقیق سر جای خود نیستند و تنها دو ضرب اصلی آن به گوش می­رسد. این دو ضرب به میزان­های بلوچی و میزان­های جنوب ایران که به آن «بندری» می­گویند، شباهت زیادی دارد».

آوازخوان و آهنگ‌ساز «گل بادام» درباره پیشینه خراسانی موسیقی هزارگی چنین گفت: «در برخی آهنگ­های صفدرعلی توکلی و شماری از هنرمندان هزاره، گام‌های ­«سُری کُرِن» یا «رُبع پرده­دار» وجود دارد که بیانگر پیشینه خراسانی آن است. افزون بر آن، باید دانست بیشتر نوازندگان دمبوره هزارگی در زمینه میزان­نوازی مشکل دارند. هدف ما در این مجموعه نیز معرفی میزان­های یاد شده بود تا شنوندگان علاقه­مند به موسیقی هزارگی و نیز کسانی که با این نوع موسیقی آشنا نیستند یا آشنایند، ولی آن را فراموش کرده­اند و ذهن و گوششان از موسیقی کوچه­بازاری ایرانی و هندی و موسیقی­های دیگر پر شده است، بار دیگر با این موسیقی انس بگیرند».

عارف جعفری در «گلِ بادام» به جز آوازخوانی، دمبوره، دو تار، سه تار، کیبورد و سازهای الکترونیکی را نواخته و این آلبوم را تنظیم کرده است. هم‌چنین عبدالعلی مرادی و علی ضَرغام دمبوره نواخته‌اند و ضرغام دو آهنگ را خوانده است. طراحی جلد و گرافیک این اثر بر دوش مریم احمدی بوده که در این زمینه از هنرمندی تهمینه امینی در عرصه نقاشی و فاطمه حسینی در قلمرو عکاسی بهره گرفته است. شعرها و ترانه‌های این اثر موسیقایی از این شاعران است: بابا طاهر، صوفی عَشقَری، محمد سعیدی، محمدحسین فیاض، قنبرعلی تابش، ناصر نادر، شوکت‌علی محمدی، سلمان‌علی زکی، علی‌مدد رضوانی و علی‌اکبر بهادری.

خانه ادبیات افغانستان، «گل بادام» را به عنوان شانزدهمین اثر انتشاراتی خود و دومین اثر شنیداری‌اش به علاقه‌مندان ادب، هنر و فرهنگ منتشر می‌کند. عارف جعفری، عضو بنیان‌گذار و هیئت مدیره خانه ادبیات افغانستان، مدیر آموزش و پژوهش، عضو دبیرخانه «قند پارسی»، عضو دبیرخانه «شب‌های کابل» و شورای نویسندگان فصل‌نامه «فرخار» است که تاکنون مجموعه شعر «از جنس پریشانی» (ثنای دل ـ۱۳۸۰) و آلبوم‌های موسیقی «رود» (راکبان نور ـ ۱۳۸۷)، «صبا مزار می‌رُم» (خانه ادبیات افغانستان ـ ۱۳۸۸)، «پرواز» (سایت اینترنتی افغان ـ ۱۳۹۰) و «صیاد» (شرکت بازرگانی رسولیان ـ ۱۳۹۱) از وی منتشر شده است.