چالش های دیپلماسی

دیپلماسی قدمتی باستانی دارد و نمیتوان برای آن یک آغاز تاریخی قائل شد. به طور کلی تاریخ روابط دیپلماتیک را به دو دوره تقسیم کرد.

دوره ی اول: از قدیمترین زمان تا قرن 15

دوره ی دوم: از قرن 15 تازمان حاضر

شرایط برقراری روابط دپلماتیک بستگی به موافقت دو یا چند کشور و شناخت آنها دارد.
وای به حال کسانی که از کلمه ای دیپلمات فقط به بستن کروات و به تن کردن کت و شلوار ودر خدمت گرفتن موتر های ژاپنی(چاپانی)مدل بالا با پلاکهای سیاسی واستفاده آن برای انجام کارهای روزمره ی خانواده ی خویش اکتفا کرده است

در هر کشور یک وزارت بنام وزارت خارجه وجود دارد،از آنجایی که از نامش معلوم است این وزارت نقشی در داخل کشور نداشته فقط برای طراحی سیاستهای خارجی ایجاد شده است دنیای فعلی با وجود آنکه نمی تواند از یکدیگر جدا باشد الزاما بدنبال برقرای روابط با دیگر کشورهاست با برقرای روابط میان دویا چند کشور هر کشور می تواند از تولیدات داخلی دیگر کشورهابرای وارد کردن واز تولیدات داخلی خویش برای صادرات استفاده کند. این تولیدات می تواند شامل کالاهای تولیدی وکالای خدماتی باشد با این وجود دنیای فعلی را به یک دهکده میتوان تشبیه کرد یعنی در یک دهکده الزاما همه افراد به هم وابسته هستند در این دنیای کنونی هم این وابستگی مشهود است
روابط دیپلماسی کشورها با ایجاد نمایندگی هایی بنام سفارت و کنسولی بر اساس نیاز دو یا چند کشور برقرار می باشد. مشخص کردن این نمایندگی از طرف همین ارگان دولتی بنام وزارت خارجه می باشد،وظایف مهم این نمایندگی ها برقراری روابط سیاسی دوکشور معرف فرهنگ تمدن سیاستهای خارجی کشور مبدا به کشور مقصد وتسهیل روابط میان کشورها می باشد.

البته در دنیای مدرن جدای از اینکه اهداف بالا با ایجاد نمایندگی ها در کشور مقصد دنبال می شود اهداف وسیاستهای خاصی با توجه به قدرتمند بودن کشور مبدا دنبال می شود مثلا نمایندگی (سقارت)امریکا در هر کشور بیشتر بخاطر دخالت ویا معرف قدرت وتوان امریکا می باشد از این جهت سفارت خانه های امریکا در دیگر کشورها با توجه به زیاد ویا کمتر قدرتمند بودن کشور مقصد در عرصه بین المللی نقش بازی می کند از این رو اهداف کشور امریکا بدنبال ایجاد سفارت در روسیه و افغانستان متفاوت میباشد.

با این وجود بر اساس نیاز دوکشور از کشور مبدا به کشور مقصد وبالعکس یک سفارت خانه وچندین کنسولگری ایجاد می شود معمولا سقارت ها در پایتخت کشورها وکنسولی ها در شهرهای مجاور کشور مبدا ایجاد می شود
از افرادی که در این نمایندگی ها مشغول به کار می شوند بنام دیپلمات یا د می شود معمولا این افراد از تحصیلات مرتبط بالا وروابط عمومی قوی و تجربه کافی بر خوردار است تا بتواند در کشور مقصد سیاستها وپالیسی کشور خویش را آنطور که شایسته است به تصویر بکشاند. یکی از اهداف مهم سفارت یا کنسولی ها در کشورهای مقصد دفاع از حقوق اتباع کشور خود در کشور مقصد است .

با توجه به این همه مسئولیت که برای سفارت خانه ها و کنسولیها ذکر شد ،متاسفانه روابط کنسولی وسفارت خانه های کشورما در خارج از افغانستان مثل روابط نوکر و ارباب سالاری می باشد یعنی کسانی که در سفارت و کنسولی های ما تکیه بر صندلی قدرت زده اند ارباب اتباع کشور خودمان هستند ونوکر خارجی ها .همانطور که انتخاب وزیران وزارت خانه ها براساس لیاقت وتوانای های فردی وتجربه کافی نبوده است. بلکه معیار قومیت، منطقه ،مذهب وسلایق شخصی در این گونه انتخاب ها نقش به سزایی داشته است که تاثیر این انتخاب ها در سفارت و کنسولیها نیز مشهود است.همانگونه که در بالا ذکر شد افرادی که در کنسولی وسفارت خانه از طرف یک کشور انتخاب می شود باید دارای تحصیلات مرتبط بالا و تجربه کاری قوی و روابط عمومی فوق العاده عالی داشته باشد که این معیارها در افرادی بنام دیپلمات کشورمان در خارج فقط به بستن کروات وپوشیدن کت شلوار خلاصه شده است به دور از گزینه های یک دیپلمات تراز اول می باشد.

دفاتر نمایندگی خارج از کشور مان برای قوم تاجیک از زمان حکومت جناب آقای برهاندین به ارث مانده است که دیگر اقلیتها هیچگونه دخل و تصرف در آنها نداشته وندارد . بعد از سر کار آمدن دولت مردمی حامد کرزی جناب دکتر عبدالله در مقام وزارت خارجه قرار گرفت که مسلما این ارث برای اقوام تاجیک ماندگارتر شده است حتی تا جایی این وضعیت ادامه داشته که خیلی از کارشناسان و منتقدین دولت کرزی به نمایندگی های خارج بیشتر به عنوان یک دفتر قوم تاجیک نگاه میکنند تا این که آنرا مربوط به وزارت خارجه کشور مان بداند.بعد از به قدرت رسیدن آقای اسپنتا تغییرات قابل توجه مربوط به سفارت خانه ها اتفاق نیافتاده بلکه چند دیپلمات نما از شهر هرات در جمع آنها اضافه گردید.

من بارها اعلام کردم که هدفم توهین به یک قوم نبوده ولی اگر یگبار گذر شما به سفارت یا کنسولی های کشور مان در خارج افتاده باشد متوجه می شوید که در آنجا فقط کار کسانی انجام می شود که از ایل و تبار خودشان هستند و دیگران باید بخاطر کارهای خیلی پیش پا افتاره راهی طولانی ودشوار را طی کنند تا به مرحله اجرا برسد یا اینکه بخاطر کار در این نمایندگی ها به دنبال پارتی باشند یا برای انجام کار خویش به آنها رشوه بپردازند.موج تبعیض های نژادی قومی ومنطقوی مثل ادارات فاسد داخل کشور در نمایندگیهای خارج کشورمان وجود دارد، که این به دور از شئونات یک کشور است که قانون اساسی آن بر اساس دین اسلام بنا نهاده شده است.

با توجه به اینگونه برخوردها و رفتارهای ناشایست در نمایندگی های وزارت خارجه کشور مان در خارج آنان نه تنها پاسداری از ارزشها و فرهنگ کشور مان در خارج کرده بلکه بیشتر مایه شرم وسرافگندگی این کشور می باشد . اگر دقت کرده باشید افرادی که بنام دبپلمات در خارج از کشور مان در حال اجرای وظیفه بوده و معاشهای هزار به بالا ی دلاری نسیب خویش می گرداند کسانی هستند که به دور از شخصیت یک دبپلمات هستند که حتی از برقرای روابط خیلی ساده با یک هم وطن خویش عاجز می باشند.برخورد آنان دور از انسانیت و فاقد هرگونه ازرشهای کشور مان بوده که به همین دلایل خیلی از کشورهای همسایه که در ظاهر خودرا دوست و هم فرهنگ و هم دین کشور مان معرفی می کند بارها دیده شده است که از رسانه دسته جمعی داخلی شان حمله مستقیم به فرهنگ زبان کشور مان کرده است و مورد توهین وتحقیر آشکار قرار داده است. جدای از اینکه در هر سفارت با کنسولی کشور مان یک بخشی بنام بخشی فرهنگی برای حمایت از فرهنگ تمدن کهن کشور در آنجا مستقر است آنان نه تنها به این گونه توهین های آشکار به ارزشهای کشور مان اقدام خاصی انجام داده بلکه در خیلی موارد مهر تایئد به این گونه اعمال گذاشته است . یک نمونه آشکار آن موافقت سر کنسول مشهد آقای یوسف اعتبار به اخراج اجباری و برخورد کاملا ناشایست جمهوری اسلامی ایران در قبال اتباع کشور مان در اوایل سال 1386 می باشد.
با توجه به اینکه جهان را به یک دهکده تشبیه کردند پس کشورهای که در این دهکده زندگی می کند اجبارا به دنبال یک دپلماسی قوی بوده تا بتوانند در این دهکده زندگی کند ضعف دپلماسی باعث برون رفت کشوری از این دهکده خواهد گردید . با توجه به دپلماسی ضعیف وپیش پا افتاده کشورمان که مبنای انتحاب آن قوم منطقه مذهب بوده مسلما ما در این دنیا که بیشتر شبیه یک میدان رقابت است بازنده واقعی هستیم حق انتخاب ما نداریم بلکه یک مصرف کننده خوب با هر تورم دیگر کشورها باشیم .

هر چند که ما خوشحالیم در دوران دولت جدید فصل جدید کشور مان ما در تمام اجلاس های جهانی حضور فعال داشته ایم چه به عنوان ناظر چه به عنوان مهمان چه به عنوان عضوء ولی خیلی نباید در این مسله دیل خوش کنیم بخاطر حضور ما در عرصه بین الملل می تواند بخاطر حضور امریکا وکشورهای غرب بخاطر بازسازی کشور و حضور نیروهای پیمان اتلانتیک شمالی(ناتو) بخاطر امنیت و از بین بردن ترورزم باشد که این موضوع را بدون شک باید مدیون آنها باشیم در غیر آن دولت آقای برهاندین را شاید به یاد داشته باشید که تا چه حد از این دهکده جهانی فاصله داشته ومنزوی بودند.