" جنگ تریاک " سازمان ملل

در این مدت رهبری مبارزه با مواد مخدر به عهده کشور انگلیس گذاشته شده بود، اما جای تعجب اینست که ولایت هلمند جائیکه هزاران سرباز انگلیسی مسقر است، به تنهای حدود چهل درصد تریاک افغانستان را تولید میکند، یعنی چیزی کمتر از 4000 هزار تن را.

در هشت سال گذشته بدون شک صدها میلون دالر صرف کاهش و مبارزه با مواد مخدر در افغانستان شده است، حتی بر علاوه وزارت مسقلی برای برنامه سازی جهت چگونگی مبارزه با این پدیده، معاونیتی در وزارت داخله کشور نیز وجود دارد؛ تا اثر گذاری مبارزه با مواد مخدر را بیشتر سازد، اما دیده شد که بر عکس تمام این تلاشها، نتیجه خلاف توقع پیش رفت.

معمای مواد مخدر افزایش در سطح دنیا و بخصوص در افغانستان که هر روز مثل اژدها هزاران سر تازه میکشد، بسی خواندنی و شنیدی است.

شکی نیست که عوامل زیادی در خصوص افزایش تولید مواد مخدر وجود دارد، اما آنچه مهم است عدم ارزیابی دقیق راهبرد ها و وریکردی های مبارزه با مواد مخدر در افغانستان میباشد. در تعدادی از موارد هم جامعه جهانی مقصر است زیرا آنان بر وعده های شان برای تامین هزینه های کشت جایگزین و کمک به کشاورزان وفا نکردند.

با این وجود، این قصه روی کار را نشان میدهند؛ زیرا ریشه تریاک قدامتی به درازی تاریخ بشر و دست کم در عرضه سیاست و استفاده از سیاسی از تریاک سالهای دوصد دارد.

با توجه با نارسایهای گسترده در برنامه های قبلی، طرح جدید سازمان ملل برای کنترول و کاهش مواد مخدر نیز منجر با شکست میباشد؛ زیرا بار دیگر نیز بدون آسیب شناسی برنامه یی قبلی مطابق با شرایط جاری افغانستان و آنچه در بیرون بالای تریاک سرمایه گذاری میگردد، تلاش صورت میشود، و به قول معروف "آب دیده موزه را از پا در نیاورده اند".

بر سر راه این طرح چند مشکل اساسی وجود دارد:

1. موانع قانونی، بدون تردید قانون اساسی افغانستان این اجازه را نمیدهد تا مواد مخدر از جای دیگری وارد افغانستان گردد، هر چند هنوز مشخص نیست که آیا سازمان ملل از بیرون تریاک در بازار های افغانستان تزریق خواهد کرد یا خیر، یا اینکه پیش بینی میکند با مسدود کردن راه های بیرون رفت و چاقاق مواد مخدر "سیل مواد مخدر را در افغانستان ایجاد خواهد کرد.

2. دست داشتن مقامات دولت افغانستان و تعدادی از کشور ها در تجارت کثیف مواد مخدر در سراسر کره خاکی، این دست داشتن شامل تمامی جریانهای قدرت در داخل افغانستان از بالا به پائین میگردد و کثیری از آنان به نوع در ترافیک، جابجایی و تولید تریاک دخیل میباشند.

از گذشته تا اکنون گزارشهای زیادی در ارتباط با دست داشتن برادر رئیس جمهور کرزی در چاقاق مواد مخدر از سوی رسانه های معتبر غربی مانند واشنگتن پرس، فایننشال تایمز ، واشنگتن پوست و نیویورک تایمز وجود دارد. در سال 2004 بخشی کوچکی از نقش برخی جریانهای قدرت حاکم در افغانستان در تجارت مواد مخدر آشکار شد.

عکس از رویترز

روزنامه نیویورک تایمز در شماره 19 ماه نوامبر 2004، با ذکر نام چند تن از مسوولان ازجمله، وزیر سابق سرحدات و قبایل افغانستان آقای عارف نورزی و برادر وی، آقای احمدولی کرزی برادر حامدکرزی، جنرال محمد اکرام خاکریزوال قوماندان امنیه کندهار و کابل(فعلاً کشته شده است)، والی سابق هلمند (ملا شیر محمد آخوند)، تعدادی از فرماندهان و پولیس و برخی از فرماندهان شمال افغانستان، آنان را از تاجران و گرداننده گان اصلی موادمخدر در افغانستان اعلام کرد.

اما آنچه بیشتر در داخل و بیرون از کشور مطرح است، نقش احمد ولی کرزی فراتر از یک قاچاقچی مواد مخدر میباشد. زیرا بیشتر از او در زاده گاه خانواده رئیس جمهور کرزی (کندهار) ، به عنوان سر دسته و "پادشاه مافیای تریاک" افغانستان نامبرده میشود.
باور اینست که احمد ولی کرزی حال شامل حلقه های فراتر و قویتر حتی از تعدادی حکومتها میباشد و رهبری تریاک افغانستان را در دست دارد که خود قدرت عظیمی بحساب میاید.

واضح است که یکی از این شیوه ها با ارزش و دارای اهمیت بسیار بالای برای مافیا، نفوذ در دستگاه سیاسی و حاکمیت دولتها است، این نفوذ به حدی است که دراکثر موارد تعدادی از سیاستمداران و حاکمان یک جامعه را نیز به شرکاء و گرداننده گان اصلی تجارت مواد مخدر تبدیل می سازد.

این حقیقت را همه می دانند که تجارت پرسود موادمخدر تا شرکای سیاسی نداشته باشد، امکان تولید، ترانزیت و فروش را در سطح جهان ندارد، بنابراین بسیاری از کشورهایی که به تجارت موادمخدر گرفتارند، به نوعی در تارهای عنکوتی مافیا در برخی دستگاههای امنیتی و سیاسی گیر کرده اند.

آقای علی احمد جلالی، وزیر سابق و مستعفی داخله افغانستان بارها از دست داشتن تعدادی از مسوولان دولتی و قوماندانان امنیتی کشور در قاچاق و تجارت موادمخدر سخن به میان آورده بود؛ اما هیچگاه بنابر مخالفت آقای کرزی و مصلحت های سیاسی، فهرست عوامل دولتی دخیل در تجارت سیاه موادمخدر افشا نگردید.

3. فساد سیستماتیک و گسترده یی اداری در افغانستان، این فساد که با سرازیر شدن ده ها ملیارد دالر کمکهای جهان در سالهای گذشته به اثر عدم شفافیت، بارزسی و نظارت به مرز فاجعه رسیده است، تقربیاً کارآیی تمامی طرحها و برنامه را به صفر کاهش داده و بن بست رسانیده است.

در چنین شرایطی که دولت در گرداب فساد سرگردان است، همه یی مقامات در ولایات حرف وفاداری و حمایت از برنامه ها را میزنند، اما واقیعت اینست که آنان هرگز نمیتوانند و نمیخواهند تا در برابر جریانهای قدرتمند مافیای تجارت مواد مخدر ایستاده شوند، زیرا در اینصورت هیچ حامی نخواهند داشت و از سود سرشار مواد مخدر بی نصیب خواهند شد.

مهره چینی در ولایات مسیر ترانزیت مواد مخدر طوریست که مقامات در خدمت تجارت سیاه مواد مخدر قرار گیرند. در غیر آن به هر قمیتی کنار زده خواهند شد. در واقع این گونه دامن زدن به فساد، آنرا به ستون پنجم دشمن در داخل نظام تبدیل کرده است.

بار ها این اتفاق افتاد است که قوه قضائیه افغانستان دست به رهایی متهمی بخصوص مجرمان قاچاقمواد مخدر زده است. در آخرین مورد، معاون سفير امريکا در کابل آقای فرانسيس "ريچارد دوني" روز پنجشنبه -هفتم جوزای 1388- 28 می 2009- با اشاره به بازداشت قاچاقچيان مواد مخدر از سوي نيروهاي پوليس افغانستان و آزادي آنان پس از مدتي از زندان، انتقاد کرد و گفت که اين مساله به تلاش هاي جامعه جهاني در مبارزه با کشت، توليد و تجارت محصول ترياک در اين کشور ضربه مي زند.

4. سود بردن طالبان از این تجارت، بر اساس گزارشهای که خود سازمان ملل تا اکنون ارایه کرده است طالبان در سال گدشته حدود سیصد میلون دالر از تجارت مواد مخدر سود برده اند، این پول بخش از هزینه های جنگی آن را تامین میکند، اما با این وجود با توجه به گردش مالی مواد مخدر در سطح دنیا این مبلغ اندک میباشد، یعنی سود سرشار آن به جیب دیگران سرازیر میگردد.

طالبان هرگز با این حساب اجازه نمیدهند تا بر سرراه کشت تریاک مانع ایجاد گردد؛ زیرا در اینصورت بخش عظیمی از درامد را از دست خواهند داد.

بازار های مصرف
تولید مواد مخدر در داخل افغانستان بدون تردید یکی از بخشهای دوران مخدارت میباشد، اما بخشی دیگر آن مصرف این مواد و موجودیت بازار های تقاضا برای مصرف آن میباشد. بر اساس گزارشهای نشر شده تعداد افراد معتاد در سطح دنیا افزایش داشته و این به مفهوم بلند رفتن سطح تقاضا نیز میباشد.

کشور ها از دو جهت نمیگذارند کاهش شدید در بازارهای مصرف مواد مخدر به وجود آید.
اول: بدلیل اینکه خود این کشور ها دخیل در تجارت سیاه و پر سود مواد مخدر میباشند.
دوم: کاهش مواد مخدر در درون جامعه آنهم به شکل آنی تاثیرات سو اقتصادی و ناهنجاریهای رفتاری - روانی زیاد را در پی خواهد داشت.

در سال 2008 گزارشی نشر گردید که حکایت از کاهش هروئین در بازار های پر مصرف انگلیس داشت که باعث افزایش نگرانی های شدید گردیده بود. نهاد خيريه "دراگ اسکوپ" در گزارش سالانه خود در اواخر سال 2008 اعلام کرد، به دليل کاهش هروئین در بازار های انگلیس، استفاده از ديازپام توسط معتادان رو به افزايش گذاشته و فروش اين داروي ارزان قيمت اکنون افزايش قابل ملاحظه يي يافته است.

عکس از گتی ایمیج

به اساس این گزارش از سال 2003 تا اواخر سال 2008 ضبط قرص هاي ديازپام توسط پوليس 10 برابر شده بود و به سالانه يک مليون قرص رسيده است، جالب اینکه آغاز افزایش تولید تریاک در هلمند همزمانی جالبی با خالی بودن بازار های انگلیس از مواد مخدر دارد.

سازمان صحی "مد اسکرین" که مسوولیت انجام نیمی از آزمایشهای اعتیاد در انگلیس را بر عهده دارد، اعلام کرد: تعداد کارمندان معتاد به کوکائین در انگلیس به اندازه بی ‌سابقه‌ یی افزایش داشته و مصرف ماده مخدر "کوکائین" در میان کارمندان انگلیس در ‪ 10سال گذشته "سه هزار برابر" افزایش داشته است.

گزارش "مرکز اروپایی نظارت بر اعتیاد مواد مخدر" نشان می‌داد از هر ‪10 فرد بزرگسال زیر ‪ 35سال انگلیسی یک نفر ماده مخدر کوکائین مصرف می‌کند که بالاترین میزان مصرف این ماده مخدر در اروپا است.

واقعیت اینست که استفاده از موادمخدر یکی از راه هایی خوشگذرانی در جوامعی مخلتف بخصوص غربی در بین افراد سیاسی، هنر پیشه های سینما، ورزش کاران و کثیری از شهروندان این کشور ها رایج میباشد و بر تعدادی آنان روز به روز افزوده میشود.
با این حساب، ورود مواد مخدر جنبه یی نیازمندی نیز دارد و دولت را مجبور میسازد تا کانال های ورود آنرا تا دم آخر نبندند.

دخالت دولت ها در تجارت مواد مخدر
داکتر جان کولمن نویسنده یی کتاب "کمیته 300 کانون توطئه های جهانی" و یکی از کارمندان ارشد سابق سازمان استخبارات انگلیس (MI 6) میگوید: تجارت مرگ آفرین تریاک که از آن با اصطلاح "غنایم امپراتوری" یاد می شود، سالهاست که در دایره بلند پایگان جامعه انگلیس بحث های را به وجود آورده است.

داستانهای شجاعانه یی که درباره برخورد های "تنگه خیبر" بر سر زبانهاست، بیشتر با تجارت تریاک پیوند دارد. استقرار ارتش انگیس در بلندیهای خیبر تنها برای حفاظت از کاروانهای تریاک خام بود که اغلب مورد دستبرد قبایل کوه نشین قرار می گرفته است.

آیا خانواده یی سلطنتی انگلیس به این نکته آگاهی داشتند؟ البته آنان باید می دانستند، چه در غیر این صورت نگهداری ارتش مسلحی دور از کشور و با هزینه یی بسیار سنگین، در منطقه يی که چیز قابل ملاحظه يی بجز تجارت پرسود تریاک وجود ندارد، چه دلیل موجهی می تواند داشته باشد. علیاحضرت ملکه انگلیس از دلایل حضور واحد های ارتش در آن نقطه حتماً پرسشی نموده اند...

جان کولمن در ادامه می افزاید: … آنچه بزرگان تا این درجه به آن علاقمندند، تجارت کوچکی نیست. مواد مخدر تجارت کثیف و گسترده يی است که یک امپراتوری عظیم را تشکیل می دهد.

در سراسر جهان بنابر الزامات، این تجارت همواره از بالا به پائین در گردش است. در واقع و بدون هیچگونه اغراق، در جهان امروز تجارت مواد مخدر بزرگترین تجارت منحصر به فرد است که سایر فعالیت ها را پشت سر گذاشته است. پشتیبانی عمودی (از بالا به پائین) این تجارت همانند فعالیت های تروریستی ناشی از روند پنهانی آنست. شاید یک فرد خردمند نتواند بپذیرد که وجود افرد بلند پایه و اسامی برجسته دربار سلطنتی در اداره این تجارت مرگ آفرین- گرچه بدست واسطه هایی صورت می گیرد، از ضروریات است...

این سخنان هر چند به قول نویسنده اغراق آمیز به نظر میرسید، اما آنچه را واضح میسازد نقش بی چون چرای تعدادی از دولتهای بزرگ در تجارت مواد مخدر در سطح دنیا از طریق نهاد های نظامی - استخباراتی میباشد؛ زیرا این تنها افغانستان نیست که به کانون تولید مواد مخدر دنیا مبدل گشته است، قبل از آن کشور های دیگر در سایر نقاط جهان این تجربه را داشته و تا حال نیز از جمله تولید کننده گان مواد مخدر میباشد.

باوجود آنکه ترویج کشت موادمخدر از آغاز قرن 19 میلادی نیز با ادامه سیاست سلطه جوی در بسیاری از نقاط جهان از جمله در پاناما ، کلمبیا ، شرق آسیا و امریکای لاتین همچنان دنبال می شد، اما آنچه بیشتر از همه در اسناد سیاسی و رسانه یی یک قرن گذشته مطرح بوده است، تولید موادمخدر در منطقه يی بنام "مثلث طلایی" بود که به عنوان مهمترین مرکز تولید و تجارت مواد افیونی در جهان شناخته شد.

مثلث طلایی موادمخدر شامل کشورهای میانمار، تایلند و لائوس است که کشور کامبوج نیز در امتداد این مثلث طلایی قرار گرفته و همه در منطقه جنوب شرق آسیا واقع شده اند. منطقه مثلث طلایی موادمخدر از شمال با چین، از شرق با ویتنام، از جنوب با جزایر مالزی و سوماترا و از غرب و شمال غرب با بنگلادش، خلیج بنگال و هند همسایه است.

مثلث طلایی موادمخدر در اواخر دهه 50 میلادی بوجود آمد و تا دهه 80 میلادی به عنوان مهمترین حوزه تولید ماده افیونی و فعالیت باندهای مافیای موادمخدر در جهان بوده است. حضور مافیای موادمخدر در مثلث طلایی از آغاز دهه 60 تا دهه 80 میلادی چنان با اقتدار همراه بود که هیچ قدرت نظامی، توانایی مقابله و سرکوب ارتش مجهز و مسلح مافیا را در مثلث طلایی نداشت.

درعین حال، همزمان ساحه فعالیت مافیای موادمخدر غیر از مثلث طلایی در جنوب شرق آسیا به مرکز اروپا نیز کشانده شد. ایتالیا مهمترین کشور اروپایی بود که از اواخر دهه 50 میلادی مرکز تجارت و قاچاق موادمخدر در اروپا گردید.

تعدادی بارو دارند که ترویج و گسترش موادمخدر در جهان به عنوان یک ابزار سیاسی و اقتصادی به جنگ تریاک در چین باز می گردد که انگلیسیها در سال های 1839 و 1856 میلادی دو جنگ تریاک را در این کشور به راه انداختند و چین را به مرکز تولید تریاک در قرن 18 میلادی تبدیل کردند.

در همین حال بعد از آغاز جنگ سرد میان شوروی سابق و دنیای غرب بعد از جنگ جهانی دوم، هر دو قطب برای نفوذ در قلمرو محرم حریف اقدام به ساختن گروه های مافیای در برابر یکدیگر کردند که گفته میشود بخشی از تجارت مواد مخدر در حال حاضر دنیا در دستان این فرزندان نا خلف جنگ سرد میباشد.

خلاصه

1- راهبرد غرب از زمان بوجود آمدن مثلث طلایی و جنگ ویتنام تلاش برای بدست آوردن بخش مهمی از هزینه ها از داخل بحران های ایجاد شده توسط دستگاه های استخباراتی شان بوده که تجارت موادمخدر یکی از مهمترین منابع درامدی مطرح میباشد.

2- کشت موادمخدر هنوز هم در منطقه مثلث طلایی بخصوص در میانمار و تایلند صورت می گیرد، اما بنابر دلایل سیاسی، نامی از تولید موادمخدر در این منطقه و کشورهای نظیر کلمبیا و امریکای لاتین برده نمی شود و بیشتر افغانستان به عنوان مرکز اصلی تولید تریاک در جهان شناخته شده است.

3- یکی از دلایل عمده و اساسی افزایش تولید موادمخدر در افغانستان، بالا بودن سطح تقاضا و مصرف این مواد در غرب بوده و دولت های غربی برای جلوگیری از بروز ناهنجاری دیگر و همچنان سودی جوی های اقتصادی توسط جریانهای استخباراتی، تلاش ریشه برای مهار و از میان بردن این پدیده نمی کنند.

4- باتوجه به شواهد و گزارشهای موجود، هم اکنون تعدادی از افراد شریک در قدرت و فرماندهان نظامی امنیتی افغانستان درکار تولید، قاچاق و تجارت موادمخدر نقش دارند. به دلیل فقدان تحقیق در افغانستان و سکوت مقامات بلندپایه کشور در خصوص دست داشتن برخی مقامات و مسوولان دولتی امنیتی در قاچاق موادمخدر، اکثر مردم افغانستان بر نقش آنان در تجارت این مواد افیونی تأکید دارند.
5- مافیای موادمخدر ارتباط تنگاتنگ با تروریزم و تجارت اسلحه در جهان دارد. درحقیقت، استعمار، مواد مخدر، فروش اسلحه و اخیرین تروریزم همه در طول تاریخ معاصر جهان هماهنگ و برای اهداف مشترک سیاسی - اقتصادی حرکت کرده اند .

با توجه به این واقیعت ها که شاید گوشه یی از داستان هزار و یک شب تجارت مواد مخدر در سطح دنیا باشد، حرفهای رئیس مبارزه با مواد مخدر و جنایات سازمان یافته یی سازمان ملل تنها به هدف سو استفاده یی مافیای هزار سر مواد مخدر صورت گفته شده است. بدون تردید شبکه های تجارت مواد مخدر از این گفتار نا عاقلانه برای افزایش قمیتها در بازار های مصرفی سود خواهند برد، و پول بیشتری را در جیب خواهند زد.

سال آینده بازهم سر و کله رئیس مبارزه با مواد مخدر سازمان ملل بعد از صرف میلون دالر دیگر پیدا خواهد شد و خواهد گفت که این طرح نیز به چند دلیل ...؟ شکست خورده است و حال طرحی دیگری را روی دست دارند.

منابع:

1- جهان بدون نشه؛ آرزوی دست نیافتی!
نویسنده: سید نجیب الله هاشمی

2- میزگرد رادیو دری ایران

3- جنگ پنهان- وحید مژده

4- گزارش روزنامه انگلیسی گاردین

5- نیویارک تایمز امریکا

اخبار، گزارش ها و ديدگاه ها درباره مواد مخدر را در کابل پرس بخوانيد

!