پول کجا مصرف می شود؟

کابل پرس^?: امروز يک نماينده ی بانک جهانی در نشستی خبری درکابل، ضمن تشريح بخش هایی از گزارش جديد بانک جهانی ، به پرسش های خبرنگاران پاسخ داد. متاسفانه در اين نشست خبری، نماينده ی بانک جهانی در جريان تشریح نحوه ی مصرف پول در افغانستان، هيچ اشاره ای به اختلاس های کلان ميليون دالری توسط مقامات بلندپایه ی افغانستان اشاره ای نکرد. حتا متاسفانه هيچ خبرنگاری نپرسید که پول به راستی چه می شود. در بخش " کابل پرس افشا می کند" و زير بخش های آن اخبار و گزارش ها درباره ی اختلاس های کلان مقامات بلندپایه همراه سند و يا به نقل از منابع معتبر آمده است. نماينده ی بانک جهانی نخواسته است به اختلاس ها و همچنين معاشات گزاف دالری مقامات مانند انورالحق احدی، اديب فرهادی، حنيف اتمر، فاروق وردک و..اشاره ای داشته باشد. اين مقامات بلندپایه ی افغانستان ضمن اختلاس، با سوء استفاده از موقعيت خود، از منابع مختلف معاش های گزاف دالری دريافت می کنند. برای نمونه معاش 290 هزار و پنجصد دالر آمريکايی در سال اديب فرهادی نمونه ای از چور و چپاول در دستگاه حکومت افغانستان است. معاش های دالری مشاوران خارجی حامد کرزی و وزرا نيز ارقام نجومی نشان می دهد که از دارايی مردم گرسنه ی افغانستان می رود. برای نمونه مشاورانی از همين بانک جهانی هستند که ماهانه معاشی معادل 60 هزار دالر آمريکايی فقط از منبع بانک جهانی دريافت می کنند. وزير ماليه ی افغانستان انورالحق احدی که متهم به اختلاس و چور دارايی های همگانی ست، در حقيقت کارمند غير رسمی بانک جهانی می باشد. وی در تلاش است تا افغانستان را نيز مانند بسیاری از کشور های جهان سومی مانند برخی کشورهای آمريکای لاتين، تا دهه ها زير بار قرض بانک جهانی ببرد. متاسفانه هيچ خبرنگاری در نشست خبری امروز نماينده ی بانک جهانی، اشاره ای به اين موارد نداشته است.

کنفرانس مطبوعاتی (ترجمه کلمه به کلمه)

داکتر هميش نيکسن- متخصص بخش حکومت داری محلی و عرضه خدمات بانک جهانی، حوزه جنوب
آسيا

بانک جهانی

صبح بخير، با ابراز تشکری از يوناما بخاطر فراهم آوری اين فرصت. من ازحضور در ينجا بسيار
خوشحالم. ديروز بانک جهانی يک گزارش جديد را که در مورد وجوه مالی عامه در سطح ولايتی در
افغانستان صحبت مينمايد طی يک مراسم به اشتراک نمايند گان حکومت و اعضای جامعه جهانی و شرکای
افغانستان راه اندازی نمود. امروز خوشحال هستم که ميتوانم بعضی از دريافت های کليدی آن گزارش را با
شما شريک نموده و به سوالات تان پاسخ ارائه نمايم. همچنان خلاصه گزارش به زبان های دری و انگليسی
نيز امروز موجود است.

همانطوريکه شما بدون شک آگاهی داريد، درطی سالهای اخير توجه بيشتر به اهميت تقويت سيستم ارائه
خدمات و حکومتداری در ولايات افغانستان مبذول ميگردد. بطور مثال، استراتيژی انکشاف ملی افغانستان
در مورد اهميت حکومتداری بهتر در ولايات در صورتيکه سه هدف عمده که عبارتند از امنيت،
حکومتداری و انکشاف بهتر تحقق بيابد صحبت مينمايد. تاسيس اداره مستقل ارگانهای محلی در سال گذشته
نيز به اين توجه اشاره مينمايد.

از جانب وزارت های مربوطه و جامعه بين المللی کمک دهنده افغانستان بسياری از اصلاحات و فعاليت
هائی وجود دارند که هدف شان عبارت از بهتر شدن وضعيت اداره های ولايتی ميباشد. ما در بانک جهانی در همکاری با دفتر معاونت سازمان ملل متحد و جامعه جهانی و بلاخره همکاران ما در داخل دولت بر
حمايه و اعمار بالای اين مساعی علاقه داريم.
حکومتداری ولايتی يک موضوع عمده است، چرا يک نظامی که درست کار نمايد به مردم کمک مينمايد تا
صدای آنها زمانيکه برنامه ها يا خدمات انکشافی طرح ميشود به سطح محل شنيده شود تا اين خدمات
پاسخگوی نيازمنديهای آنان بوده و به طريقه موثر و مساويانه ارائه گردند. يک بخش مهم هر نظام
حکومتداری ولايتی عبارت از سيستم مالی است که چگونگی عوايد، بودجه و مصارف چطور در سطوح
مختلف در اداره و در کشور صورت ميگيرد.

لذا راپور جديد که که روز قبل نشر شد عبارت است از توسعه و تداوم تحقيقات در مورد نهاد های
حکومتداری ولايتی از جمله شورای ولايتی شورای های انکشاف محل و ساير نهاد های مشابه که توسط
بانک جهانی در سال گذشته به نشر رسيد. اين مطالعه جديد روابط داخلی مالی بين الحکومتی و مصارف
ولايتی در افغانستان، مسايل و چالش هائی را که سيستم مالی ولايتی افغانستان به آن مواجه است مورد
مطالعه قرار ميدهد.

من بطور خلاصه درباره اينکه اين راپور چگونه تهيه شده و دريافت های بسيار مهم آن چه است معلومات
ميدهم و ما ميتوانيم که در جريان بحث درباره جزيات نيز صحبت نماييم. ما توزيع منابع را که برای ولايات
چگونه تقسيم ميشوند مطالعه نموديم. هدف من از منابع از بودجه اصلی و بودجه خارجی ميباشد. البته منابع
ديگر نيز وجود دارد که از طرق مختلف وارد افغانستان ميشود که ما تمرکز روی بودجه اصلی و بوديجه
خارجی نموده ايم.

ما دو جنبه مختلف اين سيستم را مطالعه نموديم. اول اينکه اين منابع در کجا بمصرف ميرسند البته در قسمت
اداره و ديگر اينکه چه مقدار اين پول در مرکز، در ولايات، در شاروالی ها ودر ولسوالی ها به مصرف
ميرسند.

من حالا اول در مورد مصرف منابع بشکل عمودی که در دولت مصرف ميگردد صحبت مينمايم. چيزی را
که ما انجام داديم از راپور دهی به بوديجه و تحقيقات قبلی متفاوت ميباشد چرا که قبلاً صرف ثبت اختصاص
بودجه در سطح ولايت ومرکزدرچوکات وزارت ماليه مطالعه ميگرديد. ما همچنان درچه مقاصد پول به
مصرف رسيده نگاهی انداختيم و سيستمی را ايجاد نموديم که مصارف به سطح ولايت واختصاص بوديجه به
سطح ولايت را نشان دهد که من ميتوانم درين ارتباط معلومات بيشتر دهم

بخاطری که سيستم بودجه و مصارف در افغانستان بسيار متمرکز است اکثر مصارف در مرکز ثبت
ميگردد. يکی از مصارفی که در ولايات ثبت ميگردد معاشات ميباشد. ولی بسيار مسايل ديگر درمرکز ثبت
ميگردند. بطور مثال اگر وزارت صحت عامه ادويه خريداری مينمايد واين ادويه در ولايات مصرف ميگردد
باز هم ثبت اين مصرف در مرکز صورت ميگيرد.

ما بدين صورت از سيستمی استفاده نموديم که کدام مصارف به نفع نهاد ها ويا مردم ولايات به مصرف
رسيده صرف نظر ازينکه اين مصارف در کجا ثبت گرديده اند. وقتی اين کار را نموديم نتيجه جالبی را
بدست آمد و آن اينکه در حقيقت 68 درصد مصارف عامه از بودجه اصلی و خارجی برای ولايات بوده
است. البته اين مصارف و خدماتی ميباشند که در سطح ولايت، محلات و شاروالی ها ارايه شده اند.
اما 76 درصد تمام مصارف عامه در مرکز ثبت ميگردد ، اين بدين معنی است که يک فرق بسيار مهم بين
آنچه برايش پول مصرف ميشود وجائی که در آن تصاميم اخذ ميگردد وجود دارد. بنآ يک نوع عدم تعادل
مالی عمودی وجود دارد که ميتواند يک مانع برای بهبود کارائی، موثريت و حسابدهی خدمات عامه
بخصوص در سطوح محلی باشد.

يکی از نتا يج اين راپور در آن است که که کوشش مينمايد تا راه هائی را برای ارائه راپور دهی پر معنی
ازجانب اداره ولايتی بسوی پروسه بودجه سازی اداره مرکزی ايجاد نمايد که بتواند وزارت های مربوطه را
در راستای تعين بودجه برای خدمات عامه در سطح ادارات ولايت کمک نمايد.

اين به معنی ايجاد بودجه مستقل ولايتی نيست. بلکه چنين معنی دارد که بطور مثال رياست های صحت
عامه و يا معارف ولايت نقش بيشتری را در راه در پلانگذاری مرکزی و خدمات محل داشته و ما اميدواريم که بدين وسيله دولت را بوسيله اعمار بالای برنامه های نمونوی که قبلا وجود دارند کمک نمائيم تا بتوانند به
اين امر نايل آيند.
چارت شماره يک و بخش خلاصه راپور ارتباط به اين موضوع ميگيرد و اگر سوالی وجود داشته باشد
ميتوانم به آن جواب دهم.
دريافت مهم دوم راپورساده تراست که تشريح شود. و آن اين است که بر اساس اين سيستم مصرف ما
دريافتيم که نابرابری های عظيمی در توزيع منابع در ولايات وجود دارد.

اين بدين معنی است که ولايات مختلف کاملاً مقدار مختلف پول بر اساس فی نفر را دريافت مينمايند.
قابل ذکر است که اين ارقام بر مبنای ارقام بوديجه اصلی و خارجی ميباشد. منابع زياد مالی ديگر نيز
وجود دارد که درک اين را که چه منابع به کجا ميروند مشکل تر ميسازد.

اين تغيرات نظر به نوع مصرف فرق ميکنند. برای معاشات يک نوع تنوع وجود دارد و برای
مصارف انکشافی تنوع ديگری. اين بدان معنی است که در بخش های مختلف بودجه تناظر ندارد.
مثال آن اين بوده ميتواند که يک مقدار زياد معاش معلمين به يک منطقه ميرود ولی مصارف ديگر
مانند قلم برای معلمين به آن منطقه به تناسب به معاش نميرود.

دلايلی زيادی ميتواند برای اين اختلافات وجود داشته باشد و بسياری اين دلايل ميتواند ناشی از عدم
موجوديت ميکانيزم پلان گذاری برای توزيع منابع برای ولايات در سکتور های مختلف باشد واين
مسله ميتواند به آسانی بهبود يابد بدون اينکه تغيرات اساسی درساختار بودجه آورده شود.

توزيع مساويانه منابع براساس پاليسی دولت و منشور رياست مستقل ارگان های محلی هدف واضح
دولت افغانستان است و پارلمان و بانک جهانی ازين مسله حمايت مينمايد.

آخرين چيزی که ميخواهيم صحبت نمائيم عبارت از شاروالی ها ميباشد. همچنان راپور در مورد منابع
دست داشته شاروالی ها مطالعه مينمايد. آنچه ما ميدانيم اين است که شاروالی ها تمام منابع شان را بايد
خودشان به دست بيآورند و مطابق به قوانين شان يک سلسله وظايف بسيار مشخصی را بايد برای ارائه
خدمات برای شهروندان شان چه در مناطق شهری و چه در مناطق روستائی اجرا نمايند. اما امکانات
شاروالی ها برای دستيابی به منابع در مناطق مختلفه کشور بسيار متفاوت بوده و در بعضی مناطق بسيار
ناچيز ميباشد.

در عين زمان کدام سيستيمی برای انتقال پول از اداره مرکزی بسوی شاروالی ها، به استثنی شاروالی کابل
که از منابع بسيار ناچيزی از طريق بودجه مرکزی مستفيد ميباشد، به جهت پر نمودن خلای بودجوی آنان
موجود نيست.

ازينرو به صورت عمومی، راپور ما پيشنهاد مينمايد که بعضی مواردی در خصوص پاليسی های مالی اداره
ولايتی وجود دارند که اگر تحت ريفورم قرار گيرند ميتواند نتايج خوبی را به بار آورده و اين همان چيزی
است که بانک جهانی برای آن خودرا آماده خدمت به دولت افغانستان ميداند.

اول اينکه بوديجه ملی بادرنظرداشت ارئات سطح مختلف اداری چگونه تشکيل ميشود. بادرنظرداشت
چهارچوب کاری موحد کشور و خزانه مرکزی, دوم انکشاف ميکانيزم که تضمين ارئه خدمات در تمام
مملکت به شکل متساويانه و منصفانه و همچنان انکشاف چهارچوب کاری جهت تمويل موثر خدمات شاروالی
باشد.

ما مسئولين بانک جهانی خواهان همکاری با دولت جمهوری اسلامی افغانستان در راستائی مقابله با چلنج ها
بشکل حمايوی و متممی اصلاحات درحال پيشرفت داخلی وزارت ماليه و همچنان پروسه پاليسی سازی
حکومت های محلی که درهمين نزديکی ها به واسطه رياست مستقل ادارات محلی هماهنگ ميشود ميباشيم.

سوالات و جواب ها:

رادیو آزادی : طوريکه شما تذکر داديد اين گزارشی است که جنبه تخنيکی دارد. درک من از اين گزارش
آنست که شما از عدم برابری در مصارف ولايات سخن گفتيد در حاليکه ميتوان تعبير کرد در بعضی ولايات
به دليل اداره خوب عوايد دولت بلند بوده و مصارف آن در جهت رفع نيازمندی آن ولايت نيز بلند ميباشد.
همينطور در ولاياتی که اداره ضعيف داشته عوايد آن ضعيف و در نتيجه مصارف آنها در تامين نيازمندی و
جذب بودجه بيشتر کم بوده است . نظر شما در اين مورد از چه قرار است؟

بانک جهانی: در رابطه با اين موضوع چند مشکل وجود دارد. دانستن اينکه يک ولايت مفروض آيا از چند
منبع کمک دريافت ميکند نيز مشکل است. زيرا بعضی مصارف از بودجه ملی تمويل ميشود اما بعضی
ديگر از منبع خارجی. حتی بعضی از کمک های خارجی بدون اينکه به وزارت ماليه معلومات داده شود به
دسترس حکومت و يا يک ولايت معين گذاشته ميشود. بدين ترتيب واقعيت تقسيم کمک های پولی به آسانی
قابل محاسبه نيست. از همين جهت است که مقامات بانک جهانی معتقد اند کمک ها بايد از طريق برنامه
های ملی و از طريق بودجه ملی به مصرف برسد. در صورتی که چنين کار ممکن نباشد گزارش چنين
کمک هايی بايد به بودجه خارجی وزارت ماليه فرستاده شود. به طور مثال معاش معلمين را متذکر شويم که
مکرراً به آن بر ميخوريم. بعضی ولايات تنها معاش معلمين را دريافت کرده اند. بعضی ولايات ديگر بر
علاوه تخصيص معاش سايرمصارف تعليم و تربيه را نيز دريافت کرده اند. بنا بهتر است که بخاطر تطابق
بهتر و شفافيت بيشتر، کار بيشتر صورت گيرد.

در اينجاه چيزی که ماکرديم عبارت از گرفتن پول از بوديجه واقعی بطور مثال پول که بالای معاشات معلمين
بمصرف رسيد, بوديجه عادی در بخش تعليم و تربيه و تقسيم آن به ترتيب نفوس ولايات. اگرچه اين يک
مقياس سطحی ميباشد اما چيزی که قابل درک است بعضی ولايات ازپول مذکورنتنها در بخش تعليم و تربيه
بلکی تمام معاشات دولتی ايشان و بعضی ولايات تنها دوصد افغانی بالای فی نفر حاصل خواهند نمود و
بعضی ولايات دو هزار افغانی برتعداد نفوس حاصل خوهند نمود بدين ترتيب ميتوان يک فکتور را شش الی
ده مرتبه بيابيم. يقينن مشکلات در بخش ارقام و نفوس موجود است. بخاطر که ما احساس مشکل را نداشتيم و
فعلآ کدام سيتم تخصيصی منابع موجود نيست. بدينترتيب راه های موجود است که آنر بشکل متساويانه و
منصفانه بسازيم به کار بالای بوديجه بسازيم و اين بخش است که ما در آن دلچسپی داريم.

افغانستان تایمز: شما ذکر کرديد که بعضی از ولايات بودجه کمتر يا هيچ بودجه را حاصل نکرده اند. لطفآ
نام بيگيريد و همچنان ذکر نموديد که هماهنگی کافی در سطوح ملی و ولايتی موجود نيست, بيايد بگويم که
آيا فکر نميکنيد که اين عدم هماهنگی بين سطوح ملی و نيمه ملی ايجاد کننده فرصت خوبی فساد نميشود؟
بانک جهانی: خلاصه راپور نشان دهنده مصارف انفرادی در هر ولايت ميباشد و چيزکه ديده ميشودکاملآ
قابل تعجب است. بخش عمده بوديجه ملی بالای معاشات کارمندان دولت و کارايی و نگهداشت تسهيلات
دولتی به مصرف رسيده است.

چيز که بدست مارسيده آن است که کابل بوديجه مصرفی کمترنظر به نفوس دارد دليل آن شايد تراکم نفوس
باشد و در سالهای اخير تعداد کارمندان ملکی که در کابل ارائه خدمت مينمايند بادرنظرداشت معاشات شان
کمتر از بسياری از ولايات است.

زمانکه به مصارف انکشافی برميگرديم در راپور اصلی اختلاف زياد را بين ولايات درميابيم که مايه
خوشنوديم ميشود که راپور مذکور را به هريک شما تقسيم نمايم. چيزکه قابل يادآوری است که تنها راپور
مذکور نشاندهنده مصارف انکشافی ميباشد. به همين لحاظ بسياری از ولايات که از امنيت کامل برخوردار
نسيت مصارف انکشافی در کم ميباشد. وولايات ديگر که از بوديجه انکشافی استفاده ميکنند مصارف
انکشافی ايشان بلند ميباشد. ولی امکانات آمد پول ازراهای ديگردر ولايت که در ان وضع امنيت خوب نسيت
نيز ميباشد که درج بودجه نيست بدينالحاظ بسيار مشکل است بگويم کدام ولايت بوديجه کمتر و يا زيادتر را
حاصل مينمايند. ولی چيز که به دسترس داريم يک تصوير ميباشد, اين تصوير نشان دهنده عدم مساوات است. بعض
اوقات دليل آن شايد سياسی باشد ولی دلايل ديگر نيز موجود است که آينده سيستم بوديجوی ميباشد و اين يک بخش
است که بانک جهانی توانی تمرکز را بالای آن دارا ميباشد.

صبح بخيرافغانستان: به نظر من معلومات شما در قسمت شاروالی ها واضح نبود امکان دارد درين مورد
معلومات بيشتر بدهيد؟

بانک جهانی: قوانين افغانستان واضحاً وظايف شاروالی ها را که جمع آوری کثافات، ترميم سرک ها و ارايه
خدمات ديگر ميباشد تعيين نموده است. ليکن اين مسله که شاروالی اين خدمات را ارايه نمايد بدين معنی
نيست که آنها منابع را برای ارايه چنين خدمات در دسترس دارند. راپور نشان ميدهد که شاروالی ها از
طريق جمع آوری ماليات مختلف مانند ماليات منازل و مارکيت ها وغيره صرف قادر اند نيم هزينه که برای
شان ضرورت است فراهم آورند. اين خلا که بوجود ميآيد يا توسط وزارت فوايد عامه يا وزارت شهرسازی
مکمل ميشوند ودرصورت موجوديت اين خلا خدمات توسط شاروالی ها ارايه نميشود. چيزی را که ما خاطر
نشان ميسازيم اين است که سيستمی برای ارسال وجوه مالی از دولت مرکزی به شاروالی ها وجود ندارد و
نه سيستمی مانند ديگر کشور ها که وجوه از يک شاروالی به شاروالی ديگر انتقال نمايد وجود ندارد. چيزی
که فعلاً در افغانستان رايج است اين است که شاروالی ها ميتوانند پولی را که خود شان عايد مينمايند به
مصرف برسانند. يک استثنا وجود دارد که شاروالی کابل ميباشد که يک مقدار پول از طرف دولت مرکزی
دريافت مينمايد.

ایرنا: قسمی که شما فرموديد سرشماری نفوس در افغانستان انجام نيافته است. پس بفرماييد بگوييد از چه
معياری برای تعيين سرانه بوديجه استفاده نموده ايد؟

بانک جهانی: اين دقيقاً يکی از مسايلی ميباشد که ما به آن اشاره نموده ايم. در اکثر سکتور ها تخصيص
وجوه مالی به ولايات براساس ارقام سالهای گذشته ميباشد البته با ازدياد شايد چهار فيصد و يا اين تخصيص
بالای اصول ديگری استوار است که واضح نيست. درين ارتباط ما دو راه حل را پيشنهاد نموده ايم. اول:
اگر راپور يک ديپارتمنت در سطح ولايت در ارتباط به بوديجه بيشتر است آن ميتواند ضرورت های آن
ولايت را بيشتر ارايه نمايد. درين ارتباط اصلاحات در وزارت ماليه در جريان است و ما اميدواريم که اين
پروسه ادامه يابد. طريقه دوم آن است تا يک نورم بوديجوی و يا يک راهنما برای اينکه پول چگونه
بمصرف ميرسد وجود داشته باشد. يک مثال، معاش معلمين ابتداييه ميتواند در تناسب به تعداد شاگردان
مکاتب ابتداييه باشد. اگر ازچينين فورمولی استفاده شود شفافيت نيز بيشتر ميگردد. اين فورمول ميتواند
بيشتر موثر باشد درصورتی که ارقام دقيق تری درقسمت نفوس و در قسمت ضرورت های ولايات مختلف
در اختيار باشد.

تلویزیون ملی: در جريان سال 2007 بانک جهانی چه اندازه پول را در افغانستان به مصرف رسانيده
است؟ هکذا در مورد اينکه اين مصارف بصورت شفاف صورت گرفته تا چه اندازه مطمُن ميباشيد؟
بانک جهانی: رقم مجموعی مصارف بانک جهانی در افغانستان اکنون به نزد من نيست. پس از ختم
کنفرانس اين رقم مصارف مجموعی را از نزد عبدالرؤف ضيا کارمند مطبوعاتی بانک جهانی دريافت کرده
ميتوانيد. اما ما برنامه مشخص خود را داريم. بانک جهانی همچنان مساعدت کشورهای کمک کننده را به
ميرساند که چندين کشور در آن سهم دارد. (ARTF) صندوق بازساری افغانستان
پژواک : ميخواهم درباره رقم مجموعی مصارف که ثبت نشده اند و ساحات مصرف و اندازه مصرف هر
يک ساحه معلومات داشته باشم.

بانک جهانی: جواب کوتاه نه خواهد بود چون اين رقم ثبت نميشود. بسا از کشورهای اعانه دهنده اگر چه از
اهميت ثبت اين مصارف آگاه اند آنها نمی توانند طرزالعمل مصارف بودجه ملی و صندوق بازسازی
را بکار برند. (ARTF) افغانستان
در راه ثبت مصارف مشکلات زيادی موجود است. مثلاً سال مالی کشورهای اعانه دهنده متفاوت از سال
مالی افغانستان ميباشد. هکذا دوبار محاسبه کردن يک مبلغ معين بخشی از مشکل ميباشد.
بنظر من بهبود شيوه محاسبه کمک ها و ثبت آن در بودجه خارجی وزارت ماليه به وقت زياد ضرورت
دارد. اما اين وظيفه بانک جهانی است تا در زمينه های مختلفی مثلاً در بالابردن ظرفيت کار و کاهش فساد
به حکومت افغانستان کمک فراهم سازد. ما سعی داريم شرکای خود را در داخل جامعه بين المللی تشويق
کنيم تا در جهت معينی کار کنند.

یوناما: تشکر ازشما