افشای سندی ازسفارت ایالات متحده امریکا درکابل

مترجم و فرستنده: سهیل سبزواری

بدون هیچگونه تبصرۀ فقط ترجمۀ متن سند محرم خدمت دوستان تقدیم میگردد تا خود قضاوت کنند:

23 می 1964

از: سفارت کابل

ریفرنس: ... 4 اپریل 1964

دکتورعبدالظاهررئیس شورای ملی و رئیس کمیسیون مشورتی قانون اساسی قبل ازتکمیل کارکمیسیون بتاریخ 14 می اظهار داشت که مسوده قانون اساسی دربر گیرندۀ یک تغییرفوق العاده درمورد سیاست زبانی میباشد. دکتورظاهر گفت که دو زبان پشتو وفارسی زبان رسمی خواهند بود اما دومی بعد ازاین بنام "دری" یاد خواهد گردید.

درافغانستان دو لهجۀ فارسی مروج است. "فارسی - پهلوی" لهجۀ ایرانی است که بطوروسیعی درافغانستان منحیث زبان ادبی ازقرن 18 بدینسو مورد استعمال میباشد، درحالیکه "دری" مطابق حمایت کنندگان افغان آن، هزاران سال قبل در داخل افغانستان ایجاد و انکشاف نموده است. سلالۀ تاجکها درهرات وغزنی از قرن 9 الی 16 این لهجۀ فارسی را بکارمیبردند. اختلاف برسر زبان که اصلا محصول اختلافات دربین پشتونهای حاکم و اقوام محکوم فارسی زبان میباشد، هنگامی دربین کمیسیون به اوج خود رسید که درماه مارچ یکی ازاعضای پشتون کمیسیون پیشنهاد کرد که درمسوده قانون اساسی ثبت گردد که حکومت موظف است تا درخالص سازی پشتو کارنموده و درجهت کاربرد آن منحیث زبان ملی متعهد گردد. باساس گزارشات، یکی از اعضای ازبک این کمیسیون بعنوان اعتراض جلسه را ترک میگوید، حادثه ایکه باعث ایجاد شک وتردید اقوام غیرپشتون درمورد عدم صداقت شاه و کابینه آن بخاطرایجاد وحدت ملی میگردد (...اپریل 11، 1964).

تبصره: تصویب کلمۀ "دری" منحیث زبان رسمی باید اقوام غیر پشتون را راضی و خوشنود نموده باشد زیرا اظهارات و اشاراتی مبنی براینکه فارسی یک زبان خارجی است، را ازبین میبرد. در واقعیت امر، فارسی زبانان معتقداند که "دری" یک زبان بمراتب قدیمتر نسبت به پشتو بوده و منحیث زبان سلاطین و امپراطورهای افغانستان بکار رفته، درحالیکه پشتو فقط زبان مردمان قبایل کوهی بوده است. این حرکت همچنان نشاندهندۀ پیروزی دیگری برای نیروهای مخالف داود، صدراعظم اسبق است که درزمان رژیم موصوف، باساس گزارش ها، استعمال کلمۀ "دری" دررابطه به فارسی، یک جرم تلقی میگردیده است.

هووارد جی. اشفورد

قونسول سفارت درامورسیاسی