فرصت ها و چالش های پيمان امنيتی افغانستان و آمريكا

پيمان امنيتي كه قرار است بين كابل و واشنگتن به امضاء بر سد به يك بازي سياسي پنهان تبديل شده است، متاسفانه در اين بازي ملت وپارلمان افغانستان پشت صحنه گذاشته شده اند.
ماهيت پنهان اين بازي سياسي پرسش هاي اساسي ذ يل را مطرح مي سازد:
1- چرا آمريكايي ها خواست ها واهداف شان را مشخص بيان نمي نمايند؟ ازبيان چه مطلبي هراس دارند يا به بعضي از مسائل سياسي در قبال افغانستان نمي خواهند متعهد باشند؟
2- چرا ايالات متحده به امضاي زود هنگام اين پيمان تاكيد دارند؟ تعجيل سياسي به چه معنا است؟ آيا اين همه تقلا و تلاش به معناي عدم اعتماد سياسي نسبت به دولت فعلي است يا نگراني از دولت جديد كه برايند انتخابات 1393 خواهد بود؟ و يا تحت فشار افكار عمومي مردم شان قرار دارند؟
3- چرا ايالات متحده در امضاي پيمان امنيتي بيش از حد عرف دپلماتيك به دولت افغانستان نگاه مي نمايد؟ در حالي كه در نظام هاي مردم سالا ر و مبتني برراي و اراده ي سياسي مردم، اصل افگار عمومي و خواست ملت است.
4- انحصار طلبي حكومت افغانستان در امضا يا عدم امضاي پيمان امنيتي به چه معنا است؟ آيا كدام منافع تيمي وشخصي مطرح است ؟ در واقع رئيس جمهور به دنبال تثبيت جايگاه سياسي خود در قدرت سياسي و در حكومت آينده هستند؟
5- آيا حكومت افغانستان قدرت وفرصت چانه زني سياسي را دارد كه بتواند از آمريكايي هاي امتياز سياسي بگيرد؟ يا در برابر بعضي از خواست ها ي بلند پروازانه آنها ايستاد شود؟ اگر اين طور است پس با كدام ابزار هاي فشار، فرصت سياسي خلق مي نمايد ؟
6- آيا حكومت افغانستان به كدام گزينه ي بهتر سياسي باور و اطمينان دارد كه براي انعقاد پيمان امنيتي به عنصر زمان اهميت نمي دهد؟
با در نظر داشت پرسش هاي فوق، فرصت ها وچالشهاي اين پيمان را به تحليل مي گيريم.

فرصت هاي اين پيمان امنيتي براي ايالات متحده از چند جهت متصوير است؛

1- حفظ دست آورد هاي دوازده ساله در افغانستان كه با يك هزينه ي سنگين انساني و ما دي به وجود آمده است.
2- داشتن يك پايگاه مشروع وحقوقي در منطقه براي كنترل سياست هاي منطقه ي و جريان تروريزم بين االمللي.
3- بستر مناسب براي نفوذ سياسي وگسترش ناتو به شرق وبه خصوص كشور هاي آسياي ميانه.
4- چشم انداز اقتصادي مناسب به دليل فرصت هاي خوبي اقتصادي ومنابع طبيعي دست ناخورده در افغانستان و انتقال گاز تركمنستان از طريق افغانستان.

فرصت هاي افغانستان؛

1- توسعه سياسي، اقتصادي، فرهنگي در حال گذار كشور، يك بار ديگر به پيمانه جهاني پشتوانه سياسي و اقتصادي پيدا مي كند.
2- حفظ دست آورد ها وارزشهاي جديد يك دهه ي اخير با انعقاد پيمان مزبور جدي تر و زمينه نهادينه شد نش بيشتر فراهم مي گردد.
3- هم پيمان بودن با يك قدرت جهاني فرصت طلايي ديگري است براي كشور ضعيفي مانند افغانستان كه با همسايه هاي بي رحمي در منطقه روبرو است.
4- انعقاد پيمان مشترك باعث تقويت همگرايي وهمسويي در محوريت اهداف مشترك مي گردد.
5- با انعقاد پيمان امنيتي فرصت سياسي از كشور پاكستان به عنوان يك بديل سياسي در منطقه گرفته مي شود.

چالش هاي پيمان امنيتي براي امريكا؛

1- براي ايالات متحده بزرگترين چالش در زمينه پيمان مزبور جمع كردن منافع ملي آمريكا در قبال دو كشور افغانستان وپاكستان است، چراكه از دست دادن پاكستان در منطقه به عنوان يك دوست استراتيژيك در گذشته و يك همكار در شرايط فعلي براي آمريكا دشوار است. همچنين از دست دادن افغانستان به عنوان يك همكار استراتيژيك در منطقه به معناي از دست دادن دست آورد هاي بيش از يك دهه قلمداد مي گردد.
2- مصئونيت قضايي سر بازان مستقر در افغانستان يكي ديگر از خواست هاي اساسي ايالات متحده مي باشد. در حالي كه بر اساس نظام حقوقي بين المللي خصوصي، جرم ماهيت سرزميني دارد. نظام حقوقي حاكم درافغانستان مبتني بر اين ديدگاه حقوقي مي باشد.
3- ايجاد پايگاه ها ومدتي قرار داد هم چالش ديگر است كه هنوز نهايي نشده است.

چالش هاي افغانستان؛

1- نپذيرفتن خط مرزي ديورند از جانب حكومت افغانستان ونداشتن مرز مشخص با پاكستان، و درعرصه امنيتي اين پاكستان است كه به عنوان تهديد اصلي براي افغانستان محسوب مي گردد، در حاليكه تهديد اصلي براي آمريكايي ها القاعده است، در معضل مرزي دو كشور تاكيد ايالات متحده بر به رسميت شناختن خط ديورند است.
2- پذيرفتن مصئونيت قضايي سربازان نيروي اتلا ف و جمع آن با مسله حاكميت ملي و بحث تماميت ارضي كشور يكي از چالش هاي اساسي د يگري در مسير پيمان مزبور است.
3- چگونگي جمع بين تضمين امنيتي نيروي اتلا ف براي افغانستان و جلوگيري از حملا ت موشكي وراكتي پاكستان و قائل شد به نقش تائيثر گزار براي پاكستان در پروسه صلح چالش ديگر محسوب مي شود.
4- نا ديده گرفتن منافع و خواست هاي كشور هاي همسايه ومنطقه چالش ديگر است كه باعث واگرايي در روابط خارجي ومنطقه اي با آنها مي گردد.
با در نظر داشت فرصت ها وچالش هاي فوق، امضا وانعقاد پيمان امنيتي ميان كابل و واشنگتن يك گزينه حياتي و راهبردي در راستاي مبارزه با تروريزم بين المللي محسوب مي گردد، عدم انعقاد آن يك اشتباه استراتيژيك غير جبران پزير براي هر طرف خواهد بود.