امسال كوچی گری در ولایت دايكندی غايله آفريد!

سرانجام غايله هجوم كوچي ها به هزاره جات امسال نيز منجر به درگيري خونين گرديد و اتفاقي را كه مردم بومي اين سرزمين ماهها احتمال وقوع آن رامي دادند، رخ داد. همانطوري كه قبلا گزارش شده بود كه امسال كوچي ها تصميم دارند از مسير هاي مختلف وارد هزاره جات شوند، آنان امسال از سه محور سعي كردند وارد اين منطقه محروم گردند، بهسود، ناهور و دايكندي.

باتوجه به تنش هايي كه سال گذشته ميان مردم محلي و كوچي ها در بهسود رخ داده بود، بيشترين احتمال درگيري و نزاع دراين منطقه مي رفت، اما برخلاف انتظار كوچي ها تا دشت گوله وچند نقطه ديگر منطقه كجاب پيشتر نيامدند، اما در دو محور ديگر درطول اين مدت ميان مردم بومي وكوچي ها درگيري هاي مسلحانه رخ داده است. اولين درگيري چند روز پيش درولسوالي ناهور ولايت غزني رخ داد كه از تعداد تلفات و زخمي ها خبري نيست و كلان هاي منطقه و كوچي ها دست به كار شدند تا اين درگيري بيش از اين ادامه پيدا نكند. دومين درگيري در ولسوالي شهرستان ولايت دايكندي در هفته گذشته اتفاق افتاده است.

سلطانعلی پناهی ولسوال شهرستان در یک مصاحبه اختصاصی با روزنامه افغانستان گفته است که: در منطقه منگور ولسوالی شهرستان بین کوچی ها و مردم محل جنجال رخ داده و گفته می شود مردم محل مانع از بین رفتن علفچرهای شان توسط کوچی ها شدند ، در نتیجه منجر به درگیری میان مردم محل و کوچی ها شد. در اثراين درگیری دو نفر از مردم منطقه منگور زخمی شدند و یک نفر را کوچی ها زنده باخود برده اند که از سرنوشت این اسیر، کدام معلومات در دست نیست و نیز گفته می شود که یک نفر از بردران کوچی ما زخمی شده است. زمانی كه ما ازاين قضیه گزارش دریافت کردیم، فوراً هیات خود را در منطقه اعزام کردیم. برای حل قضیه، متنفذین و موسفیدان دو طرف مداخله کردند که تاهنوز نتایج جلسه معلوم نیست و بعداً معلوم خواهد شد.

عکس از نجیب الله مسافر/ حمله ی کوچی ها با سلاح های سنگين به بهسود و کوچ اجباری

اما شاهدان عيني در منطقه چيز ديگري مي گويند. عبدالله سروش يكي از شاهدان مي گويد: هیات از دو ولسوالی میرامور و ولسوالی شهرستان جهت مذاکره با کوچی ها رفته اند، کوچی ها حاضر به مذاکره نشده اند. در هردو منطقه برگر و منگور کوچی ها آمده و حالت جنگی بر منطقه حاکم شده است. دفعه اول در 11 ماه مي در دو منطقه در ولسوالی شهرستان و میرامور کوچی ها حمله مسلحانه کردند و یک مقدار اموال مردم را تاراج کردند و کدام جنگ نشد. اما در 13 جوزا بخشی از منطقه برگر، مربوط ولسوالی میرامور را، تصرف کردند و علف چر و کشتزار للمی و آبی مردم را همین اکنون در حال خوردن هستند و یک نفر اسیر هم بردند و دو نفر زخمی شدند. هویت اسیر مشخص شده بنام غلام حسین است که از راه به اسارت گرفته شده است، و یکی از زخمی ها نیز وضعیت وخیم دارد. کوچی ها از گیزاب آمده و فوق العاده مسلح اند و سلاح های نظیر دهشکه، راکت و پیکا به همراه دارند. گفته می شود که دو قومندان طالب بنام های ملاجان و ملا عبدالله کوچی ها را مسلح کرده و به این طرف سوق داده اند و ملاجان و ملاعبدالله اکنون در گیزاب زند گی می کنند.

در حالي كه خشك سالي در در مناطق مركزي بيداد مي كند و هزاران خانواده روستاهاي شان در حال ترك كردن و كوچ به سوي شهر هاي بزرگ كشور هستند، معضله كوچي ها نيز بارديگر دامن گيرآنان شده است. معضله اي كه سال گذشته تبديل به نبرد سنگين و خونين در بهسود گرديد، اما نه دولت افغانستان دراين زمينه تصميم قاطع گرفته توانست و نه مسئله حقوقي نزاع ميان قبايل كوچي و مردم محل حل گرديد. امسال نيزقرار گزارش ها يك هيئت از سوي دولت افغانستان در منطقه بهسود رفته اند تا اين غايله را دراين منطقه پايان دهند، اما با توجه به عمل كرد ضعيف اين هيئت درسال گذشته اين ترس وجود دارد كه ورود هيئت به منطقه ممكن است باعث نفاق بيشتر گردد و كوچي ها اين جرات را به خود بدهند كه به مزارع و كشت زارها و خانه هاي مردم محل تجاوز نمايند. زيرا گزارش هايي از منطقه بهسود بدست آمده كه كوچي ها امسال نيز تصميم دارند كه هنگام بازگشت ازاين منطقه جهت عقده كشايي به چند روستاي بهسود حمله نمايند و گوسفندان و شتران شان را برمزارع آبي مردم رها كنند تا درگيري و نزارع خونين بين آنان بارديگر تكرار شود؛ زيرا آنان باتوجه به تسليحات زيادي كه دارند مطمئن هستند كه در نبرد با مردم آنان پيروز هستند و مردم فقير بهسود از اسلحه لازم برخوردار نيستند.

طبيعي است تا زماني كه غايله كوچي به صورت اصولي حل نگردد و براي آنان زمين و ياخانه براي اسكان داده نشود و آنان مجبور به اسكان و دست برداشتن از زندگي كوچي گري نشوند، اين غايله هميشه وجود خواهد داشت. جاي تعجب اين است كه دولت افغانستان با طرح خام خود بجاي پايان دادن به غايله كوچي گري آن را تشويق مي كند، دادن سهم بيشتر براي كوچي ها در پارلمان و دادن نقش سياسي مستقل به آنان از امتيازاتي است كه آنان را به ادامه كوچي گري دركشور تشويق مي كند هم چنين چندي است كه دولت افغانستان تلاش دارد تا كوچي هاي افغانستان با عبورازمرز تركمنستان در علف چرهاي اين كشور مدتي را به سربرده و دوباره به افغانستان باز گردند، همانطوري كه اين سنت ميان افغانستان و پاكستان نيز رايج است.

درحالي كه تركمنستان از دشت هاي وسيع و مراتع بسيارغني برخورداراست اما هيچ گاه به كوچي گري روي نياورده و كوچي گري را دراين كشور تشويق نكرده است. آنها به جاي اين كه مراتع طبيعي شان توسط حيوانات اهلي نابود گردد به دامداري و پرورش حيوانات اهلي به صورت صنعتي آن روي آورده اند.

كشاورزي و دامپروري صنعتي يگانه راهي است كه هم نياز هاي گوشتي مردم را برطرف مي كند و مراتع درافغانستان نابود نمي گردد.

برفرض كه دولت تركمنستان اين اجازه را به كوچي هاي افغانستان بدهند كه گوسفندان و شتران شان را به اين كشور منتقل كنند، اولا چنين كاري به صورت موقت مشكل كوچي ها را برطرف مي كند و اصل غايله همچنان باقي مي ماند و دوم اين كه دولت تركمنستان هيچ گاه بدون امتيازات مراتع خود را دراختيار كوچي ها نمي گذارد و قطعا امتيازي را كه دولت تركمنستان ازاين بابت بدست مي آورد ارزش آن به مراتب بيشتراز امتيازي است كه دولت افغانستان از رفتن كوچي ها به آن كشور بدست مي آورد.

به هرحال همانطوري كه بسياري از كارشناسان بارها و بارها تاكيد كرده اند كه كوچي ها بايد اسكان اجباري داده شوند و نيز اين قلم در همه مقالاتي كه دراين باره نوشته ام تاكيد كرده ام كه كوچي ها بايد اسكان داده شود و افغانستان بايد به كشاورزي و دامپروري صنعتي روي بياورد، اين بار نيز مقاله ام را با تاكيد بر اين موضع پايان مي برم كه يگانه راه حلي كه مي تواند معضله كوچي ها حل گردد و از تنش هاي قومي جلوگيري شود و مراتع افغانستان از تخريب و نابودي نجات پيدا كند، اسكان اجباري كوچي ها و روي آوردن به كشاورزي و دامپروري صنعتي است و بدون اين روش اگر دولت افغانستان به هر روش ديگري دست بزنند، راهي جز شكست و ناكامي دربرابر اين غايله ندارد.