ایالات متحده برای تکمیل «پنتاگون» کابل به ملیونها دالر دیگر نیاز دارد

پنتاگون در حال ساخت افغانستان نمادی از سخاوتمندی بیباک آیالات متحده آمریکا در افغانستان است.
دولت آمریکا در حال حاضر حدود 107 میلیون دالر – دوچند برآوردهای قبلی – را برای ساخت مقر وزارت دفاع در پنج طبقه، که شامل پیشرفته ترین پایگاهها و پناهگاههای نظامی و همچنان دومین سالون بزرگ شهر کابل میباشد، خرج کرده است.
اما حالا، چهار سال پس از آغاز کار این پروژه، کارگران مجبوراً کار ساخت و ساز را متوقف کنند. دلیل آن؛ دولت آمریکا برای اجرای این پروژه دیگر پول ندارد.
سالهاست که بازرسان مالی از سوء مدیریت در پروژه ها و حیف و میل شدن پولهای کمکی آیالات متحده در افغانستان گزارش میدهند، و ساختمان وزارت دفاع یک مثال بارزی از نحوه نظارت ضعیفی از سرمایه گذاری های بزرگ آیالات متحده درینجا میباشد.
یکتن از مقامات آمریکایی که نخواست نامش فاش شود، چون اجازه صبحت با رسانه ها را نداشت و در مدیریت این پروژه دخیل بود، گفت: "هیچ کس این پروژه را طوریکه شاید و باید ارزیابی میشد، مدیریت، نظارت و ارزیابی نکرده است و این پروژه درست مانند یک صفحه باز بوده است. ما در مدیریت و نظارت این پروژه شکست خورده ایم، شکست بدی!"
این ساختمان 48 هزار متر مربعی بخشی از پروژه های 9.8 ملیارد دالری آیالات متحده برای ساختن صدها قرارگاه، پایگاه ها و شفاخانه ها برای ارتش افغانستان میباشد. تقریباً تمامی این مبلغ از سوی آیالات متحده آمریکا پرداخت میگردد.
اما باوجود اینکه نیروهای آمریکایی قرارست در اواخر سال آینده از افغانستان خارج شوند، 291 پروژه ساختمانی آنها تاهنوز در مراحل برنامه ریزی یا در حال ساخت قرار دارند و 835 پروژه دیگر تکمیل و به بهره برداری سپرده شده اند.
نیروهای ایتلاف نظامی به رهبری آمریکا بارها به چک هیگل، وزیر دفاع آیالات متحده درخواست 24 ملیون دالر دیگر برای ادامه ساخت مقر وزارت دفاع افغانستان فرستاده اند، پروژه ایکه از همین اکنون گرانترین پروژه ساختمانی آیالات متحده آمریکا در افغانستان بوده است.
اما در انتظار تصویب این مبلغ اضافی از سوی وزارت دفاع آمریکا، دست اندرکاران این پروژه گروهی را برای نصب پنجره ها و کلکینچه ها برای محافظت ساختمان از زمستان سخت کابل، گماشته اند.
معاون رئیس مهندسان نیروهای ایتلاف، برید ژنرال مایکل ای ویهر میگوید: "ما باید خودمان را ازین موقعیت که در آن گیر کرده ایم، بیرون بکشیم و ما اشد نیاز داریم تا آنرا درست بسازیم. این یک ساختمان بسیار مهم است. این مقر وزارت دفاع در کابل است. ما باید آنرا بشکل درست تکمیل نماییم."

الگوی شکست

از سال 2005 میلادی، کنگره آیالات متحده حدود 53 ملیارد دالر را برای کمک به تجهیز، آموزش، ساختمان و تغذیه 348 هزار سرباز نیروهای ارتش و پلیس افغانستان تخصیص داده است. اما از زمانیکه این مبلغ به افغانستان سرازیر شد، رهبران نظامی آمریکا همواره تلاش کرده اند، که برای جلوگیری از حیف و میل و مقابله با پیمانکاران و قراردادی های فاسد، بالا رفتن هزینه ها را کنترول و کار ساخت پروژه ها را به تاخیر باندازند.
مقامات نظامی آیالات متحده می گویند که هیچ مدرکی از اختلاس و حیف و میل شدن و شکست پروژه وزارت دفاع افغانستان وجود ندارد. در عوض آنها خواستار ارزیابی این پروژه از سوی وزارت دفاع آیالات متحده آمریکا گردیده اند.
آنها میگویند، کار ساخت این پروژه بنابر پیشبینی های غیرواقعی بینانه، نیروی کار ضعیف، برفباری شدید سالهای 2011-2012، و تاخیر در رساندن مواد اولیه به افغانستان، مختل و تاخیر شده است.
اما کرنل بوچ گراهام، مهندس دستور برای فرماندهی انتقال امنیت در افغانستان – آژانس رسمی برای توزیع و نظارت بر صندوقهای ایتلاف به نیروهای نظامی افغانستان- چیز دیگری میگوید: "این پروژه قبل از آغاز با مانع بزرگی روبرو شده بود. پیمانکاران یا قراردادیها برای تخلیه ساحه برای اعمار این ساختمان، باید یک سالون غذاخوری نیروهای ارتش افغان را تخریب و در جای دیگری اعمار کنند. اما آنها اینکار را نتوانستند و قرارداد آنها فسخ گردید.
بالآخره هنگامیکه کار ساخت و ساز آغاز شد، مقامات امنیتی تصمیم گرفتند که خدمه کار نمیتوانند در ساحه کار مسکن گزین شوند و باید در اردوگاهی چندین کلومتر دورتر از مقر ساختمان، در ساحه بشدت تحت مراقبت "منطقه سبز" جایگزین شوند. این بدین معنی که خدمه کار باید ساعتها راه را برای آمدن و رفتن از کار سپری نمایند.
مانع بزرگتر دیگر تاخیر در واردات فولاد و سایر مواد مورد نیاز برای ساختمان ایکه در مقابل زلزله به مقیاس 8 درجه ریشتر مقاومت داشته و برای 2200 تن از مقامات و فرماندهان نظامی ارتش افغانستان فضای کار آماده میسازد، نیز بوده است.
همچنان کاروانهای اکمالاتی ما بارها در مرز افغانستان با پاکستان با موانعی برمیخوردند و رانندگان آنها مجبور به پرداخت هزینه های سنگین گمرکی و عبور از مرزهای بسته میشدند. این خود تاخیراتی را در جریان کار این پروژه ایجاد میکرد."
سال گذشته واشنگتن پست گزارش داد که فرماندهان ارتش افغان فرمایشاتی را مبنی بر آوردن تغییرات و ویژگیهای مختص برای ساختمان به وزارت دفاع آیالات متحده پیشنهاد میدادند که اکثراً بنابر پرهزینه یا غیرواقعی بودن آن ویژگیهای فرمایشی از سوی وزارت دفاع آیالات متحده رد شده اند، اما گراهام میگوید وزارت دفاع آمریکا، برای ساختن یک سالون 1000 نفره برای نشستهای بزرگ مقامات نظامی افغان موافقت کرده است.
جان اف ساپکو، بازرس ویژه برای بازسازی افغانستان (سیگار – SIGAR) میگوید: " مشکلات این پروژه را میتوان در قالب "برنامه ریزی ضعیف، ثبت و نگهداری ضعیف، نظارت ضعیف و امنیت ضعیف و در ضمن عجله برای مصرف پولهای آمریکایی در افغانستان" عنوان کرد."
وی همچنان میگوید: " نگرانی بزرگتر اینست که فرماندهان نظامی آمریکا اغلب در داخل و خارج از افغانستان میچرخند. مقامات آمریکایی آشنا با این پروژه میگویند، این چرخش را میتوان بخشی از مشکلات دانست. به گفته مسئولان، پیمانکاران بارها درخواست بودیجه اضافی و بررسی کامل از صورتحساب و عملکرد خود شده اند که همواره بی پاسخ مانده است. این روند از نظر من بروزدهنده یک فاجعه است!"

طرح ریزی و پیش بینی

مقامات آیالات متحده امیدوارند که مقر وزارت دفاع افغانستان در صورت تصویب و تائید بودیجه اضافی درخواست شده تا پایان سال آینده به پایان برسد.
اما دفتر ساپکو پیشبینی میکند که 47 پروژه نظامی برنامه ریزی شده در افغانستان با ارزش مجموعی 1.1 ملیارد دالر لااقل تا پایان سال 2015 میلادی هم تکمیل نخواهند شد که ترک آنها بدون تکمیل، باعث بروز تنش های مزید میان دولت اوباما و رئیس جمهور کرزی خواهد گردید.
کرزی اخیراً با اعلام تاخیر امضای توافقنامه امنیتی دوجانبه، مقامات آیالات متحده را حیرت زده کرد. اگر این توافقنامه بزودی امضا نشود، دولت آمریکا هشدار داده است که رئیس جمهور اوباما ممکن 10 هزار سرباز اضافی خود را پس از پایان ماموریت مبارزاتی خود در اواخر سال آینده میلادی، دیگر در افغانستان حفظ نکند.
خروج کامل آمریکا از افغانستان به این معنیست که مرکز مهندسی نیروی هوایی (آیالات متحده) که مسئولیت نظارت از مقر وزارت دفاع و همچنان سپاه مهندسین ارتش آیالات متحده که مسئولیت مدیریت پروژه های ناتمام را برعهده دارند، نیز باقی نخواهند ماند.
اگر توافق صورت نگیرد، ارتش افغانستان ممکن 4.1 ملیارد دالر از کمکهای مستقیم سالانه آیالات متحده و متحدانش را که تا سال 2018 میلادی تعهد سپرده اند را نیز از دست بدهد.
یکتن از مقامات عالیرتبه دولت افغانستان با شرط محرم نگهداشتن نامش، به روزنامه گفت: " بروز یکشنبه در جریان جلسه بین رئیس جمهور کرزی و شورای امنیت ملی، فرماندهان نظامی پرسیدند که آیا کار ساخت مقر وزارت دفاع و سایر پروژه ها با کمک مالی آیالات متحده برای اعمال فشار بر رئیس جمهور برای امضای توافقنامه قصداً به تعلیق درآورده شده اند؟"
مقامات نیروهای ایتلاف این ادعا را بشدت رد میکنند و اسناد دولتی هم نشان میدهد که پروژه ساخت مقر وزارت دفاع از سالیان متمادی دچار مشکلات بوده است.
زمانیکه کار ساخت این پروژه در سال 2009 میلادی آغاز شد، قرار بود در اکتوبر 2010 تکمیل شود. این ضرب الاجل بسرعت تمدید شد و هزینه این پروژه نیز در بهار سال 2012، به 67 ملیون دالر افزایش داده شد. در اوایل سال جاری، این هزینه به 108 ملیون دالر آمریکایی افزایش یافت و تاریخ تکمیل آن هم 31 دسامبر سال جاری تعیین گردید.
در ماه سپتامبر سال جاری گراهام گفت: " با این حال، پروژه با "مشکل بودیجه" برخورده است."
یک سخنگوی پیمانکار اولی، Innovative Technical Solutions/Gilbane مستقر در رودز آیلند آمریکا از حرف زدن درین مورد امتناع ورزید، اما محمد رفیع، مالک یک شرکت ساختمانی در کابل گفت که او و دیگر پیمانکاران (قراردادی های) فرعی بطور ناگهان در ماه سپتامبر از کار مانع شدند، و تاهنوز مشخص نیست چرا؟
"برای ما فقط گفته شد که کار را متوقف کنیم و به خانه هایمان برگردیم، درحالیکه من هنوز هم در انتظار پرداخت های قبلی ام هستم."