جبهه ملی فرو می پاشد

هر چند حتی پیش از تشکیل جبهه ملی انتظار فروپاشی آن قابل پیش بینی بود؛ اما با اعلام معرفی آقای صدیق چکری از نزدیکان استاد ربانی و عضو بر جسته جمعیت اسلامی به عنوان وزیر در کابینه کرزی، عملاً زمان برای گسختن تار خام جبهه چند سرشتی و چند سر نوشتی ملی هموار گردیده است.

جبهه ملی که در واقع بر اساس سیاست های شتاب زده یی غرب و رئیس جمهور کرزی در ارتباط به تطبیق برنامه عدالت انتقالی برای مجازات مظنونان به جنایات ضد بشری قبل از بدست آوردن هر گونه اسناد در افغانستان بو جود آمد، در واقع اندیشه یی ایجاد آن استوار بر واکشن و تبدیل گروه های متهم به نقض حقوق بشر به عنوان جریان قدرت مند برای فرار از مجازات احتمالی میباشد، نه بر اساس منافع ملی و خدمت گذاری برای مردم افغانستان.

در همین حال یکی از اهداف اساسی دیگر این جبهه را بدست آرودن قدرت و یا بهتر است گفته شود شرکت در قدرت تشکیل میدهد، اما رسیدن به این هدف نیز از آن جهت غیر قابل تصور است که اکثر اعضای آن حاضر اند با بدست آوردن سهمی در حکومت بدنام کرزی، از همراهی با سایر اعضا دست بکشند.

اين جبهه که در محافل سياسي داخلي و خارجي شناسنامه اپوزيسون دولت را کسب کرده است و طي حدود سه سال با وجود حضور کمرنگ و کم وزن در تعاملات ملي و معادلات سياسي کشور که نتيجه زايمان واکنشي و رويکرد هاي احساساتي حلقه رهبري آن بود، ويزاي ورودي را در جمع خانواده سياسي نصيب شد و اينک در تلاطم هاي جديد مبارزاتي، فراز و فرود هاي زيادي را به تجربه گرفته و در آزمون هاي ملي، انکسار هاي زيادي را داشته است.

جبهه قبل از آنکه بر اساس ضرورت هاي ملي و اولويت هاي ريشه يي در متن سياسي کشور باشد، برخاسته از تمايلات افراد ذينفع از وضعيت ناهنجار کشور است و به همين دليل بود که جبهه گرچه وسعت جغرافياي آن افزايش يافت مگر ظرفيت بازدهي آن کمتر باقي ماند. يعني گرچه وسعت افقي داشته اما رشد و تکامل عمودي را نصيب نشده است . اين به اين مفهوم است که قدرت هضم و عزم جبهه در باز کردن راه افراد به طرف حلقه رهبري پائين بوده و بعضي افراد حضور جبري و نفوذ مصلحتي در حلقه رهبري دارند.

شاید بهترین نمونه کنار رفتن آقای چکری بسوی کرزی باشد؛ هر چند اطلاعاتی وجود دارد که آقای چکری از مدت ها قبل تلاش داشت که شامل کابینه کرزی گردد؛ ولی میخواست این رفتن از نشانی جبهه ملی صورت گیرد که در آینده نیز بتواند در نشست ها و تصمیم گیری های آن سهم داشته باشد؛ اما چنین نشد.

گفته میشود که از مدت ها قبل نزدیکان آقای ربانی از اشتراک آقای چکری در نشست های جبهه جلوگیری میکردند و به نوعی به وی مظنون بودند؛ تا این رفتار صبر او با لبریز کرده به دامن کرزی پناه ببرد.

جبهه هم از نظر ايديالوژيک و هم از نظر استراتژيک چند سرشته و چند پينه است. گرچه اين امر يك امتياز استثنايي در تاريخ سياسي كشور بوده اما تحديد كننده قدرت مانور آن نيز مي باشد. جبهه متحد قبلي زماني که عضويت بعضي اعضاي جهادي خود را جلب نكرد در جستجوي همپيمانان نو از صف دشمنانان کهنه شد و با نام و نشان جبهه ملي روي صحنه تياتر خونين کشور ظاهر شد.

عوامل گوناگون و فشارهاي مختلف به اين اتحاد و ائتلاف جان داده است، از جمله اينكه اكثريت اعضاي جبهه متهم به نقض حقوق بشر و جنايات جنگي مي باشند، اتهامي كه همواره از سوي متهمان شديداً رد گرديده است يعني درد مشترك و تهديد واحد آنها را در بستر مشتركي قرار داده است تا اين تهديدها است، ديگ جوشان جبهه سرپوش خواهد داشت و هيچ بوي اختلاف از آن به مشام حريفان نخواهد رسيد.

از نظر ترکيب ايديالوژيک؛ جبهه معجوني از جريانهاي فکري با گذشته هاي چپ افراطي و راست انحرافي ميباشد. گرچه اين ترکيب با توجه به تجربه تلخ خشونت بين اين دو جريان، ميتواند نويد بخش راه يابي روش هاي کثرتگرايانه براي گريز از تکرار اشتباهات گذشته آنها بوده و به الگو مناسب براي همسويي ها و همكاري هاي تمام گروه هاي درگير و مخالف تبديل شود؛ اما در برخورد با واقعيت هاي جامعه افغاني، اين ائتلاف ميخانيک و اتحاد جبري باعث شد تا جبهه مخاطبان عام و خام خود را بساده گي گول بزند و همدردي آنها را با خود داشته باشد اما طرفداران خاص خود را شوک داده و ميزان فرار آنها را نسبت به قرار شان افزايش دهد. اكثريت احزاب مربوطه اين ترکيب، گرچه در درون مستبد، بي انظباط و متشدد بوده اند اما در بيرون دموکراسي، نظم و اخلاق را ميخواهند و تبليغ ميکنند.

از نظر ترکيب استراتژيک، جبهه با دو جريان انقلابي و انعطافي در بستر ناهموار اتحاد شکننده در حرکت است. نماينده جريان اول، نسل دوم و ميراث داران قدرت هاي سنتي ميباشد که از سهم خانواده خويش در دولت فعلي ناراض ميباشند. نماد جريان دوم رهبران کارکشته و سياست باخته ميباشند که تا هنوز فکر ميکنند حمايت مردمي را در عقب هرگونه انديشه و پروژه اي سياسي خويش دارند.

نکته جالب دیگری که در قاموس سیاست افغانستان اکثراً خود نمایی میکند، انتقاد از نظام برای بدست آوردن قدرت است نه برای اصلاح نظام و منافع شهروندان افغان.

نمونه های زیادی از آقای داکتر اسپنتا، ظاهر طنین و بالاخره صدیق چکری وجود دارد که خاص برای کسب قدرت دست به انتقاد از کرزی و نظام فاسد وی زده اند.

در عین بحث آقای چکری هر چند مهره زیاد مطرح در میان سایر اعضای جبهه نبود، بیشتر خودنمایی میکند که در هفته گذشته آقای ربانی با همدستی با چهره های دیگری مانند اشرف غنی احمد زی، انوار الحق احدی و... در یک حرکت کرزی با به عقب رندان تا دستور برگزاری انتخابات را با شرط های پس بگیرید.

کرزی در واقع با معرفی چکری به عنوان وزیر ریشخند بر روی جبهه زد و نشان داد که تار های گلیم آن چقدر پوسیده و خام است. بدون شک با نزدیک شدن هر چی بیشتر انتخابات جبهه ملی دچار کمشکش های بیشتر درونی خواهد شد، که حتی خود گرداننده گان آنرا شوک خواهد داد.