آخرین ملاقات

من بنا به دستور مسعود به سوی زیرزمینی مهمانخانه راه افتادم تا از طریق مخابره معلوم کنم که چند نفر از جنگجویان عرب در جبهه شمالی بازداشت شده اند. اما پیش از آن که اتاق را ترک کنم، درنگاه اول فکر کردم که یک کمره تصویربرداری چه گونه ممکن است با این همه جعبه و صندوق اضافی نیاز داشته باشد؟

مسعود خلیلی سفیر پیشین افغانستان دردهلی که درکنار مسعود نشسته بود، بعد ها چنین حکایت کرد:

مرد کمره کار، ناگهان پایه کمره را با خشونت روی کف اتاق کشید. من گفتم:

این خبرنگار است یا پهلوان؟

فهیم دشتی درعقب آنان ایستاده بود تا صحنه مصاحبه را تصویربرداری کند. خبرنگاری که درمقابل مسعود روی چوکی نشسته بود، سوالاتی را از روی کاغذ به خوانش گرفت که عمدتاَ درباره اسامه بن لادن بود. وقتی مسعود به دادن پاسخ آغاز کرد، ناگاه نور آبی رنگی از موقعیتی که کمره کار ایستاده بود، به سوی ما پرش کرد و دیگر نفهمیدم چه پیش آمد.

انفجار عظیمی روی داده بود. عارف سروری می گوید:

صدای انفجار لرزاننده و سنگین بود. وحشت سراپایم را فراگرفت و گوشی تلفن از دستم افتاد. لحظاتی قبل ازانفجار، به بسم الله خان زنگ زده بودم؛ اما وی درشبکه حضور نداشت. سپس با دولت میرخان ( ازمسئولان ارشد امنیتی) درتماس شده بودم. او مرا گفت که منتظر بمانم تا وی از شبکه بسم الله خان، رقم مشخص اسرای عرب را جویا شده و بعدا برای من توضیح دهد. درهمین لحظه بودکه صدای مهیب انفجار به گوش رسید.( عارف سروری)

با سرعت از زیرزمینی به سوی اتاق مسعود دویدم. همه چیز متلاشی شده بود. دود تلخ درفضا می چرخید. فکر کردم که محل اقامت مسعود از سوی دشمن کشف و بمباران شده است. بالای محافظانی که پیکر مسعود را از روی کوچ بلند نگهداشته بودند، چیغ کشیدم که چه پیش آمده است؟

یکی ازآنان گفت: زیر کوچ آمرصاحب بمب گذاشته بودند که انفجار کرد!

نگهبانان از فرط سراسیمگی به اشتباه فکر کرده بودند که انفجار، نتیجه بم گذاری درزیر چوکی مسعود بوده است.
در موجی ازغبار ودود تلخ، مشاهده کردم که کمره کار عرب از شدت انفجار به دیوار عقبی کوبیده شده و پاره های خون آلود بدنش روی دیوار چسپیده بود. سروصورت، دست ها و بدن آمرصاحب، آکنده از ذرات سیاه بود و جلد شفاف صورت وی را تا اندازه ای تغییر داده بود. تنها گوشت سرانگشت دست راستش کمی قطع شده بود؛ مابقی اعضای بدنش علی الظاهر جراحت های مشهود نداشت.

در اوج شوک و دستپاچه گی، دستور دادم موتر را آماده کنند. درین لحظه صدای الله اکبر به گوشم رسید. تازه متوجه شدم که مسعود خلیلی روی کف اتاق افتاده بود.

عاصم اگر چه دور تر ازمسعود خلیلی قرار گرفته بود؛ مانند مسعود، فوری جان باخته بود. اما مسعود خلیلی زخم های عمیقی برداشته بود. از صورتش فهمیده می شد که هنگام جهیدن شعاع انفجار به سوی هردو، او کمی روی خود را به سوی مسعود دور داده بود.

پیکر مسعود را روی سیت عقبی موتر گذاشتیم. همان جایی که خودش می نشست. یک محافظ دریک سو سر مسعود را روی زانویش نگهداشت و محافظ دومی درجانب دیگر، پای او را میان دست هایش گرفت. مسعود خلیلی و فهیم دشتی را در واگن عقبی جا به جا کرده و با سرعت به سوی میدانچه هلیکوپتر در نزدیکی مرز به راه افتادیم.

عالم محافظ مخصوص مسعود آهسته گفت:

نبضش نمی زند، به رضای خدا رفته است!

با قاطعیت گفتم: حرف نزن، تداوی می شود.

وضع روحی نجیب راننده مسعود خیلی ناگوار شده بود. موتر ازکوچه های مارپیچ وخاکی به سوی میدانچه طیارات می خزید. اصلا نمی دانستم که کجا برویم؟ یک محافظ گفت که بهتر است به سوی پنجشیر برویم؛ زیرا مسعود دیگر زنده نیست. اما من نسبت به افشای این خبربسیار حساس بودم و گفتم: حرف نزنید... به شفاخانه می رویم.

فاصله میان محل انفجار تا میدانچه طیاره حدود ده دقیقه بود. اگردر رسیدن موتر کمی تأخیرمی شد، صد ها نفردرمحل تجمع می کردند و شبکه های دشمن، خبرمرگ مسعود را با سرعت دریافت می کردند. بدون شک، کشف سریع خبر مرگ مسعود، تاریخ افغانستان ویا شاید حوادث بعدی را به طور دیگری تغییر می داد. دروضعیتی که موتر با سرعت به سوی میدانچه طیاره می تاخت، ازطریق دستگاه تلفن نوع موتورولا به شبکه مخابره مرکزی دستور دادم که به طورعاجل یک هلیکوپتر بفرستند. شبکه مرکزی جواب داد که همین لحظه یک هلیکوپتر که از پنجشیر به سوی خواجه بهاء الدین پرواز کرده بود، درمیدانچه نشست کرده است. گفتم به پیلوت صدا کن ماشین را خاموش نکند.

موتر درست رو درروی دردخولی هلیکوپتر توقف کرد. مسعود را با سرعت به داخل طیاره عبور دادیم. متعاقب آن مسعود خلیلی و فهیم دشتی به درون طیاره انتقال داده شدند. به ولی الله پیلوت صدا زدم که بدون تأخیر به سوی کلنیک هندی ها درفرخار تاجکستان پرواز کند. درحالی که هلیکوپتر هیچ گاه اجازه نشست در نزدیکی یا درصحن درمانگاه هندی را نداشت.

وقتی به مهمانخانه برگشتم، با غوغای مردم رو به رو شدم. داخل حویلی پا گذاشتم. این بار به درستی مشاهده کردم که مهمانخانه به طور کامل آتش گرفته بود. موبل و فرنیچر ها به ذغال تبدیل شده و هیچ چیزی قابل شناسایی نبود.

من از بیم فاش شدن مرگ مسعود، شاهدان حادثه را به سوی تاجکستان روانه کرده بودم، دربرابر صدها سوال مردم که چه واقع شده است، فقط می گفتم: مسعود خلیلی کمی زخمی شده بود، به فرخار روانش کردیم. درآن ساعات دشوار هنر سیاسی ما جز این نبود که باید خونسردی خود را حفظ می کردیم.

درآن لحظه قاضی کبیرگفت:

جسد عرب را که درحال گریز کشته شده است، این جا انداخته اند. او بالای یک نفر من دست انداخته بود تا اسلحه را بگیرد مگر موفق نشد.

جسد را کشان کشان از عقب ساختمان آوردند. این همان خبرنگاری بود که رو در روی مسعود نشسته بودو از روی کاغذ، سوالات را قرائت کرده بود. دستور دادم جسد عرب دریک مکان کاملا سری دفن شود. بعد از انفجار، اتاق ملاقات را بررسی کردیم. سوال این بود که یک عرب چه گونه زنده مانده بود؟

ازمعاینه اتاق به این نتیجه رسیدم که عرب دومی رو در روی مسعود اندکی مایل به دست راست موقعیت گرفته بود. اما شعاع کشنده انفجار، سه نفر به شمول شخص مسعود را که درخط مقابل کمره نشسته بودند؛ هدف گرفته بود. به قول محافظان، خبرنگار دومی عرب که از مرگ رهیده بود، در میان غبار و دود، از راه در حایل میان اتاق مسعود و مهمانخانه وزارت خارجه به سوی حویلی مهمانخانه وزارت خارجه فرارکرده وسپس به همان اتاقی داخل شده بود که درچند روز اخیردرآن اقامت داشتند. یک محافظ فریاد می زند که نگذارید عرب فرار کند. عرب دو باره به سوی حویلی می گریزد. وی چرا دو باره به اتاق خود شان داخل شده بود؟ آیا از داخل اتاق چیزی را گرفته بود؟ او بعداَ چه می کرد؟ آیا درطول دو هفته اقامت درآن جا، آدرس یا پناه گاهی را برای خود درنظر گرفته بود؟ پاسخی برای این سوال ها پیدا نشده است.

نتایج اولیه تحقیقات چنین بود:

مرد عرب از شدت انفجار سرگیچ شده بود و به طور مشخص نتوانسته بود وضعیت را درک کند. اما از مجموع سروصدا وغرش ماشین موتر به این نتیجه رسیده بود که مسعود ممکن است زخمی شده و او را به جای دیگری انتقال می دهند. پس تلاش کرده بود تا خودش را نزدیک اتاقک چوبی محافظان دربیرون حویلی برساند و با گرفتن اسلحه از دست وی، مرده ها و زنده ها را زیررگباربگیرد. وقتی از سوی یکی از محافظان شناسایی شده، دو باره به سوی عقب ساختمان گریخته و خودش را درمیان بریدگی یا جر عقب تعمیر پرتاب کرده بود. دیگر محافظان نیز او را دنبال می کنند تا وی را به هر طریق ممکن، زنده دستگیر کنند. مرد عرب بدون شک قبل از آغاز مأموریت ترور، درمبارزه تن به تن آموزش های لازم را کسب کرده بود. چنان که وی موفق شد با حرکاتی سریع و فریبنده، اسلحه یکی از محافظان را از چنگ وی برباید. اما قبل از آن که به سوی دیگران تیراندازی کند، درنتیجه آتشباری سربازانی که او را درمحاصره خود داشتند، از پا درمی آید. محافظان و سربازان به سبب آن که ازمرگ مسعود مطلع نبودند، درکار محاصره و دستگیری حتمی مرد عرب سعی وجدیت به خرج ندادند. درهرحال، قتل مرد عرب یک اشتباه بزرگ و جبران ناپذیر بود.

نکته دیگر این بود که کمره مرد عرب انفجار نکرده بود؛ بل، بطری های کیسه کمری که به دوربدنش بسته شده بود، انباشته از مواد انفجاری بسیار خطرناک وقوی بود و درنتیجه انفجارهمان کیسه کمری، مسعود زندگی اش را از دست داده بود . درنتیجه بازجویی از آقای جیجون مترجم عرب ها معلوم شدکه آنان در طی روز هایی که منتظر مصاحبه با مسعود بودند، دست کم یک بار با استفاده از تلفن ماهواره ای در بازار خواجه بهاءالدین با کدام کسی صحبت کرده بودند. جیحون که به حیث رهنما و مترجم آنان را همراهی می کرد، نتوانسته بود بفهمد که عرب ها با چه کسانی ( درکجا) صحبت تلفنی داشتند. بنا به دستورمن، تکه پاره های اجساد مرد انتحار کننده و جسد فرد دومی که به تازه گی کشته شده بود، از بیم آن که شواهد جرمی از بین نروند و یا فروخته نشوند، دریک مکان مخفی مدفون شدند. از لابه لای وسایل تخنیکی و بازرسی لباس های تروریست ها پاسپورت های سرخ رنگ را بیرون کشیدند. درمیان اسناد، یک ورق معرفی نامه ازسوی مرکز اسلامی لندن برای استاد سیاف به چشم می خورد. یک معرفی نامه از سوی وزارت خارجه طالبان نیز از جیب یکی از تروریست ها به دست آمده بود.

بخش سوم: به سوی هندوکش

بخش چهارم: مهمانان در کابل

بخش پنجم: نگاهی بر چلیپای شمشیر ها

بخش ششم: شناسنامه بن لادن

بخش هفتم: شتر به غمزه می افتد

بخش هشتم: گژدم عربی، سحاری امریکایی

بخش نهم: بازی موش و پشک

بخش دهم: عملیات نرم

بخش یازدهم: پیشمرگان عرب در پنجشیر- تخار

بخش دوازدهم: پردۀ اسرار

بخش سیزدهم: آخرین ملاقات